تأکید حضرت علی(ع) بر سپردن کارهای مهم به جوانان آزموده

بخشعلی قنبری، نویسنده، پژوهشگر و مدرس نهج‌البلاغه، در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ به بیان ویژگی‌های جوان و دوره جوانی از دیدگاه حضرت علی(ع) پرداخت و گفت: در نهج‌البلاغه مباحثی مرتبط با نوجوانی، جوان و جوانی بیان  شده‌ است. البته مباحث مربوط به جوانان را می‌توان در دو بخش در نظر گرفت؛ اول مطالبی که برای عامه مردم و شامل گفتار و توصیه‌هاست و دوم مباحثی که به صورت اختصاصی در خصوص جوانان هستند.

دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در بخش اول ویژگی‌های انسان‌های سازنده و مطلوب ذکر شده که جوانان برای ساختن خود می‌توانند از آنها استفاده کنند.

نویسنده کتاب «اخلاق حرفه‌ای با تأکید بر نهج البلاغه» در تشریح مباحث اختصاصی برای جوانان در نهج‌البلاغه گفت: اولین نکته‌ای که حضرت علی(ع) به جوانان متذکر می‌شوند این است که قلب جوان مانند زمین خالی است که اگر بخواهیم در آن کشت کنیم، پذیرش انواع بذرها را دارد. یعنی جوان به کسی می‌گویند که زمین قلبش به طور کامل کشت نشده‌ است و می‌توان چیزهایی را کاشت، چیزهایی را حذف کرد، چیزهایی را در آن خشک کرد و ... . جوان از نظر علی(ع) یک انسان منعطف است.  

جوان باید برای الگوگیری پژوهش‌ کند

این استاد نهج‌البلاغه اظهار کرد: حضرت علی(ع) می‌فرماید: «جوان طالب حقیقت و پویایی است (نامه 31 نهج البلاغه)» به همین دلیل به جوان حق می‌دهد که اعتراض و انتقاد کند و سخنی را بیان‌ کند یا سخنی را نپذیرد، اما برای جوانان شرطی می‌گذارد و می‌فرماید که اگر روحیه شما با تقلید یعنی الگو‌ گرفتن از دیگران سازگار نیست، شما حق دارید به عنوان یک جوان راه پژوهش را انتخاب کنید اما یادتان باشد در امر پژوهشتان شبهه انداختن و گمراه ساختن و کارهایی از این دست را محور کارتان قرارندهید و برای اینکه فلان چیز را می‌دانید اظهار فضل نکنید، بلکه سؤال کنید و راه جست‌و‌جو را آغاز کنید و یک هدف بیشتر نداشته باشید و آن این است که به حقیقت برسید.

وی در ادامه زیرکی را یکی از نکات مهمی دانست که به منزله یکی از ویژگی‌های جوانان حضرت علی(ع) آن را بیان می‌کند و گفت: زیرکی، توان جسمانی و اینکه جوان به دلیل قدرت جوانی می‌تواند کارها را زودتر انجام‌ دهد از ویژگی‌‌هایی است که حضرت علی(ع) برای جوانان برمی‌شمرد، اما حضرت زرنگی جوانان را با تجربه انسان‌های باتجربه مقایسه و مطرح می‌‌کند که جوانان نباید به توانمندی‌های جوانی‌شان اکتفا‌ کنند و آن را مبنا قرار دهند و از تجربه و مشاوره و راهنمایی انسان‌های باتجربه بهره نبرند و می‌فرمایند که من تجربه و مشاوره انسان‌های کامل سن را به زرنگی جوانان ترجیح می‌دهم.

جوان اجازه سؤال دارد

نویسنده کتاب «فلسفه اخلاق در نهج‌البلاغه» با تأکید بر اینکه در نهج‌البلاغه مطرح شده است که «جوان اجازه سؤال دارد»، گفت: براساس دستور حضرت علی(ع) عموم مردم به ویژه جوانان باید بتوانند هرچه را در ذهن دارند بیان‌ کنند.

وی ادامه‌ داد: حضرت علی(ع) می‌فرمایند انسان حقوقی دارد که از جمله حقوق او حق پرسش است و تصریح‌ می‌کنند که ممکن است از عموم انسان‌ها خطاهای زیادی سر بزند. مدیران، مربیان و مسئولان جامعه باید بدانند که انسان‌ها جایزالخطا هستند. پس باید در مقابل خطای انسان‌ها تحمل کنیم و ظرفیت تحمل خطای دیگران را داشته باشیم تا بتوانیم آنها را مدیریت کنیم. در ادامه به همه مسئولان جامعه و افراد باتجربه توصیه می‌کند که از لغزش‌های جوانان بگذرند.

قنبری تشریح کرد: یکی از واژگان کلیدی نهج‌البلاغه «حقیقت» است و حضرت علی(ع) مدام می‌گویند که حقیقت یک شاخص به شمار می‌آید. ایشان می‌فرمایند: «جوانی دوره‌ای از سن بشر است که انسان می‌تواند در آن دوره هم دنیای خود را بسازد و هم آخرتش را».

از سپردن کارهای مهم به جوانان نهراسید

نویسنده کتاب حکمت و معنویت (عرفان، روابط انسان و پاسخگویی در نهج‌البلاغه) به نکته جالبی از نهج‌البلاغه که اکنون می‌تواند الهام‌بخش مسئولان جامعه باشد اشاره‌ کرد و گفت: حضرت به مسئولان توصیه می‌کنند که از سپردن کارهای مهم به جوانان آزموده هراس به دل راه ندهید. حضرت نیز فرماندهی لشکریان یا بخشی از لشکر خود را به جوانان می‌سپردند. جوانانی مانند فرزندان خودشان و محمد بن ابوبکر که در 28 سالگی اداره کشور مصر را برعهده گرفت و آنچه به جوانان گوشزد می‌کنند و بر آن اصرار دارند این است که جوانی بهترین دوره‌ای است که می‌تواند آینده انسان ساخته شود و یکی از سؤالاتی که پس از مرگ از انسان پرسیده می‌شود این است که جوانی را چگونه سپری کردید؟

وی در پایان گفت: حضرت علی(ع) در عین حالی که نشاط، بازی، تفریح و سرگرمی سالم را برای جوانان منع نمی‌کنند، اما گوشزد می‌کنند که ای جوانان، هر کاری می‌خواهید بکنید یک سؤال از خود بپرسید و آن اینکه نتیجه کارتان چه خواهد شد؟ وقتی مطالب نهج‌البلاغه را می‌خوانیم، افسوس می‌خوریم که از این منبع غنی نه تنها استفاده نکرده‌ایم، بلکه گاهی حتی برخلاف آن عمل و قانونگذاری کرده‌ایم.

انتهای پیام