آسیب‌شناسی طرح و برنامه‌های مهدوی/دور شدن برنامه‌ها از ماهیت اصلی مهدویت
گروه معارف ـ نویسنده کتاب «موعود در قرآن» با بیان اینکه وقتی مهدویت را تفسیر می‌کنیم، از دل آن معنویت و عبودیت درنمی‌آوریم، نبود فرماندهی واحد در برنامه‌های مهدوی، فعالیت‌های موقت، کم عمق و بی اثر و نبود سازوکار مناسبت جهت تجمیع فعالیت‌های مهدوی را از آسیب‌های جدی برنامه‌های مهدویت عنوان کرد.
مسعود دریس، نویسنده کتاب «موعود در قرآن» در گفت‌وگو با ایکنا از خوزستان به تبیین آسیب‌های برنامه‌ها و فعالیت‌های مهدوی در جامعه پرداخت و گفت: یکی از آسیب‌های جدی برنامه‌های مهدویت در کشور، نبود هماهنگی لازم در ارکان عمل کننده و دستگاه‌های متولی فرهنگ دینی است. ما متأسفانه شاهد عدم هماهنگی هستیم و این خود یک آسیب جدی در حوزه برنامه‌های مهدویت است. نبود انسجام و وحدت رویه در اجرای برنامه‌ها از دیگر آسیب‌ها در این حوزه به شمار میرود. یکی دیگر از آسیب‌ها، عدم فرماندهی واحد موضوع است، فرماندهی واحدی نیست که برنامه‌های مهدویت را رهبری کند، دستور لازم دهد که چه کاری را چه وقت، چه طور و چه کسی انجام دهد.
دریس عدم سازماندهی نیروهای فعال، تأثیرگذار و علاقه‌مند در حوزه مهدویت را یکی از آسیب‌ها دانست و توضیح داد: این مسأله ناشی از نبود سازوکار مناسبت جهت تجمیع فعالیت‌های مهدوی است. ما سازوکار مناسبی می خواهیم که این برنامه‌ها را تجمیع کند ـ به طوری که بداند چه برنامه‌هایی در کشور برگزار شده است ـ و نیروهای فعال و علاقه‌مند را سازماندهی کند. مطلب دیگر عدم توزیع تکالیف و مسئولیت‌ها است.
این پژوهشگر حوزه مهدویت اظهار کرد: علت این آسیب‌ها، نبود فرماندهی واحد و هماهنگی لازم در ارکان عمل کننده است. اگر ما فرماندهی واحدی داشته باشیم به عبارتی مرکزی داشته باشیم که بتواند بین دستگاه‌های متولی فرهنگ دینی هماهنگی به وجود بیاورد، هم می‌تواند نیروها را سازماندهی کند و هم سازوکار مناسبی برای تجمیع برنامه‌ها و توزیع مناسب مسئولیت‌ها و تکالیف داشته باشد.
دریس در توضیح بیشتر این مطلب افزود: وقتی نیروهای فعال و علاقه‌مند را تجمیع کردیم می‌توانیم مسئولیت‌ها را به تناسب ظرفیت و امکانات و گستره معین توزیع کنیم تا شاهد بی نظمی نباشیم. الان مراکز متعددی در کشور در دل دانشگاهها، حوزه علمیه، ارشاد، کانون‌های فرهنگی و ... وجود دارد که هر یک فعالیت‌هایی را در حوزه مهدویت دنبال می‌کنند.
کپی برداری و تکرار نویسی در حوزه نشر
معاون سابق طرح و برنامه بنیاد مهدی موعود(عج) با تصریح به اینکه یکی دیگر از آسیب‌های مهدویت کپی برداری و تکرار نویسی در حوزه نشر است، افزود: ما در این حوزه کمتر حرف جدید می زنیم، کمتر به سراغ شبهات موضوعی جدید می‌رویم، کمتر رصد می‌کنیم.
برنامه‌های موقت، کم عمق و بی‌اثر در حوزه مهدویت
وی اجرای فعالیت‌های موقت، کم عمق و بی اثر را آسیب دیگر برنامه‌های مهدوی دانست و تصریح کرد: سازمان‌های فرهنگی و دینی کشور از فعالیت‌های مفید و اثرگذار حمایت نمی‌کنند. سازمان‌هایی که بودجه و امکانات دارند از فعالیت‌های مفید و اثرگذار استقبال نمی‌کنند، بلکه سراغ فعالیت‌های موقت و کم عمق می‌روند؛ برگزاری جشنی یا همایش ساده‌ای و تمام. پرداختن به موضوعات فرعی مثل ازدواج حضرت، محل زندگی حضرت و ... به جای موضوعات اصلی مثل زمینه‌سازی برای ظهور، برطرف کردن موانع ظهور و ... نیز یکی از آسیب‌های این حوزه است.
پیام نیمه شعبان، عبادت خدا، تقوی و تبعیت از امام است
به گفته دریس، دور شدن برنامه‌ها از ماهیت اصلی مهدویت، از آسیب‌های برنامه‌ها است، گفت: ماهیت اصلی مهدویت، بندگی خدا و اجتناب از طاغوت است. اجرای برنامه‌های جُنگ و شادی‌های غیرمتعارف و آسیب‌زا به جای برنامه‌های معارفی و معنوی و برگزاری محفل انس با امام زمان(ع) هم یکی دیگر از آسیب‌ها است. ما با برنامه‌های شادی مخالف نیستیم؛ اما برنامه‌ها باید به سمتی برود که مرضی رضای خداوند و حجت زمان باشد. آیا باید در نیمه شعبان که پیام آن طبق آیه سوم سوره نوح: «أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ» عبادت خدا، تقوا و تبعیت از معصوم است، به مجالس لهو و لعب تبدیل شود؟ و حتی شاهد رقم خوردن برخی گناهان شویم؟
وی تصریح کرد: مبلّغ و منبری که یک ساعت وقت مردم را می گیرد و به دو شبهه مهدویت پاسخ نگوید یا دو سؤال کلیدی مخاطبان خود را پاسخ قانع‌کننده ندهد و نویسنده‌ای که نتواند باعث رشد آحاد جامعه و حرکت آنان به سمت آرمان شهر موعود شود، از آسیب‌های جدی مهدویت است.
گویی امام زمان(ع) فقط محدود به نیمه شعبان است
نویسنده کتاب «موعود در قرآن» چند مرکز مهدوی فعال در کشور را برشمرد و گفت: یک هماهنگی و فرماندهی واحد که همه این مراکز را تحت حمایت خود قرار دهد، تاکنون نداشته‌ایم. هر کس به طریقی برنامه موقتی برای مهدویت طراحی می‌کند و در ایام نیمه شعبان نسیمی می‌وزد و بعد تمام می‌شود. گویی امام زمان(ع) فقط محدود به نیمه شعبان است.
معاون سابق طرح و برنامه بنیاد مهدی موعود(عج) گفت: ما نیاز داریم در قالب شادی‌های سالم و شور و شعف‌های سالم در این ایام شعور اجتماعی، نبوغ و بلوغ اجتماعی افراد جامعه را افزایش دهیم. اگر برنامه‌های ما کم‌عمق باشد نمی‌تواند افراد را رشد بدهد. مشکل ما اینجاست. اگر این مراکز در کنار هم، برنامه‌های عمیق، دقیق، مستمر و با توجه به نیاز مخاطب طراحی کنند و در طول سال از طریق رسانه‌های مختلف به جامعه تزریق کنند، به تدریج باعث افزایش آگاهی و رغبت اجتماعی و به دنبال آن اضطرار اجتماعی می‌شود، به این معنا که جامعه بیشتر امام زمان را بخواهد.
برای اینکه وعده تخلف‌ناپذیر الهی در ظهور امام عصر(ع) نزدیک شود چه باید بکنیم؟
وی در ادامه گفت: یکی از سؤالات جدی در این زمینه این است: برای اینکه وعده تخلف‌ناپذیر الهی در ظهور امام عصر(ع) نزدیک شود، چه باید بکنیم؟ هر فردی در این زمینه می‌تواند نقشی ایفا کند. امروز این سؤال جدی را در نیمه شعبان بازخوانی کنیم و این گروه فرماندهی، افراد را با این سؤال مواجه کند تا هر یک از ما نقش خود را بدانیم. همه ما وقتی نقش‌های خود را ایفا کردیم، آن وعده نزدیک‌تر می‌شود؛ اما اگر به تکالیفمان پشت کنیم، شکایتی برای نبودن حضرت رخ ندهد و اضطراری برای آمدن حضرت نداشته باشیم، مطمئنا این وعده به تأخیر می‌افتد. این سؤال را از خود بپرسیم که آیا می‌توانم باعث تعجیل در آمدن امام بشوم یا باعث تأخیرآن بشوم؟ این به شناخت و نیاز من به امام برمی‌گردد. ما نتوانستیم برنامه‌هایی را طراحی کنیم که نیاز و عطش جامعه را نسبت به امام بیشتر کند.
برای کمال بخشیدن به جشن‌های نیمه شعبان، باید افزایش آگاهی اتفاق بیفتد
دریس در ادامه با تصریح به عدم اشراف برخی از مبلّغان نسبت به موضوع مهدویت و مسئول بودن آنها نسبت به وقت مردم گفت: وقتی مبلّغ اشراف کامل به موضوع ندارد، روشنگری و بصیرت افزایی اتفاق نمی‌افتد. مرکز تخصصی مهدویت در حال حاضر به شکل تخصصی، مبلّغ تربیت می‌کند؛ اما آیا این مرکز می‌تواند نیاز جامعه را پاسخ دهد؟ خیر. نگاه کنید چقدر محافل در سطح کشور برگزار می‌شود که بدون تبلیغ مهدویت است؛ یعنی یک شور خالی و یک جشن، یا یک ایستگاه صلواتی والسلام. اینها هم خوب است، تعظیم شعائر است؛ اما برای کمال بخشیدن به جشن‌های نیمه شعبان، باید افزایش آگاهی و بصیرت‌افزایی اتفاق بیفتد.
وی در ادامه تأکید کرد: باید این شور اجتماعی که خیلی خوب است، منجر به افزایش شعور و آگاهی اجتماعی و بلوغ جامعه بشود که بتواند تأثیر بگذارد. تأثیر این افزایش آگاهی و بلوغ این است که وعده تخلف‌ناپذیر الهی را تسریع ببخشد. این کار خیلی بزرگی است ولی باید یک رصد هوشمندانه و برنامه‌ریزی مسئولانه صورت بگیرد تا این اتفاق رقم بخورد.
نویسنده کتاب «موعود در قرآن» تصریح کرد: اگر بخواهیم جزیره‌ای عمل کنیم، جامعه به حال خود رها می‌شود و بالاخره هر فردی که علقه‌ای به امام دارد، در حد معرفت خود می‌خواهد کاری انجام دهد، همه اینها در جامعه تأثیرگذار است و حال و هوای مردم را نشان می‌دهد، اما باید هر استان این دغدغه را پیدا کند که متولیان دینی و فرهنگی استان نسبت به تربیت اساتید اهل فن در این حوزه همت کنند. هر استانی دویست تا سیصد کارشناس متخصص مهدویت داشته باشد تا بتواند با اعزام آنها به شهرهای مختلف به این موضوع بپردازد.
دریس با بیان اینکه مهدویت مختص نیمه شعبان نیست، گفت: مهدویت موضوعی بسیار ضروری است که باید در مناسبت‌های مختلف آن را مطرح کرد. اگر کارشناس، متخصص مهدویت باشد، در محرم هم می‌تواند پیوند امام زمان(ع) و عاشورا را تبیین کند، یا پیوند مهدویت و حجاب، پیوند مهدویت و فرهنگ شهدا و ... را هم می‌تواند تبیین کند و خیلی از موضوعاتی که با آنها زندگی می‌کنیم. چون مهدویت یعنی زندگی انسان، یعنی انسان شدن، بنده شدن و فانی شدن در خدا.
وقتی مهدویت را تفسیر می‌کنیم، از دل آن معنویت و عبودیت درنمی‌آوریم
این محقق مهدویت در پایان خاطرنشان کرد: وقتی مهدویت را تفسیر می‌کنیم، از دل آن معنویت و عبودیت درنمی‌آوریم. این مهدویت نیست، یک جریان انحرافی است. هر جریانی که مدعی مهدویت باشد، اگر پایان مسیری که آن را طی می‌کند، عبودیت و بندگی خدا است، اگر تلاش می‌کند انسان را به مبدأ هستی متصل کند، مهدویت است؛ اما اگر دعوت به نفس می‌کند و انسان را گرفتار خود می‌سازد، نمی‌تواند مهدویت باشد. برخی مبلّغان ما، برخی شاعران و نویسندگان بعضاً در قالب خواب و رؤیا و مسائل این چنینی سطح را پایین می‌آورند و این آسیب زدن به مهدویت است.
دریس با بیان اینکه تعیین زمان برای ظهور، تطبیق مسائل به علایم ظهوراز آسیب‌های مهدویت است که وظیفه ما در قبال آن روشنگری است، گفت: انتظار رفع تکلیف نیست؛ بلکه شناخت صحیح و عمل به موقع به تکالیف است.
انتهای پیام
