افراط و تفریط از مشکلات اصلی در تولید علم دینی است/ مکمل‌بودن نظریات علم دینی
گروه حوزه‌های علمیه ــ مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه نظریات علم دینی همگی مکمل یکدیگر هستند، تأکید کرد: یکی از آفات مهم در عرصه تولید علم دینی افراط و تفریط‌هایی است که وجود دارد؛ برخی از یک سو انتظار حداکثری از دین و برخی کنار گذاشتن علم از دین را ترویج می‌کنند.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، امروز، 5 اردیبهشت ماه، در همایش «نظریه علمی دینی و کاربست آن در نظام آموزش و پرورش» در دفتر تبلیغات اسلامی قم گفت: براساس روایات، ماه رجب و شعبان و رمضان قله‌های پرفروغ سال هستند و در هر کدام فرصت‌های ویژه معنوی و عبادی وجود دارد و ذاتاً باید مورد استفاده باشند و گویی این دو ماه پلکانی برای اهل معنا و سلوک است تا به رمضان برسند و در رمضان به قله شب قدر و در نهایت به اوج رمضان یعنی فطر برسند.
مدیر حوزه‌های علمیه ادامه داد: هدیه بزرگ ماه شعبان مناجات شعبانیه است که اوج آن سلوک انسان در این مناجات است تا به سلوک رمضانی برسیم و آنگاه تربیت ما آسمانی می‌شود که این نور در نظام تعلیم و تربیت ما منعکس شود و این محقق نیست مگر آن که همه ما و سیاست‌گذاران و مدیران به آن منور شوند.
اعرافی بیان کرد: در کنار همه سخن‌ها در باب علم دینی نباید از بال دوم یعنی تجلیات اخلاقی و روحی غافل شویم و این بال با مناجات شعبانیه و ابوحمزه و افتتاح و مکتب بسیار غنی زیارت و دعا فراهم می‌شود؛ این ذخیره غنی که در جای دیگری در عالم وجود ندارد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه نظام تعلیم و تربیت ما نباید از سند تحول که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تولید شده بازداشته شود، تصریح کرد: مدعی بی‌عیب و نقص بودن سند نیستیم چون موارد زیادی هست که نیازمند نظریه‌پردازی علم دینی است، ولی به هر حال سند مهمی است و انتظار است که مورد توجه روزافزون قرار گیرد.
اعرافی با اشاره به نسبت میان علم و دین بیان کرد: بیش از ده نظریه در باب علم انسانی اسلامی وجود دارد که از نظریه کلان استاد جوادی آملی گرفته تا نظریاتی که تعاریف دیگری از آن دارند.
وی ادامه داد: نظریات علم انسانی و اسلامی همگی بهره‌ای از حقیقت دارند و حتی وقتی تئوری بنیادی آیت‌الله جوادی را بپذیریم باز هم از نظریات دیگر بی‌نیاز نیستیم، زیرا گزاره‌های ارزشمندی در فقه، کلام و ... وجود دارد؛ بنابراین نظریات مهم در باب علوم انسانی اسلامی مجموعه تئوری‌های مکمل همدیگر هستند و اینکه قسیم یکدیگر بدانیم درست نیست.
مدیر حوزه های علمیه افزود: در مراکز پژوهشی و کارهای فردی حوزه و دانشگاه دارای نگاهی اسلامی مبتنی بر نظریات چندگانه در حوزه علوم انسانی اسلامی است.
اعرافی با بیان اینکه در باب علم دینی با برخوردهای افراطی و تفریطی مواجه هستیم که منطبق بر نگاه علمی نیست، اظهار کرد: یکی از نکات مهم این است که علم به همه مسائل انسان و حقائق عالم با همه دقت‌ها و اکتشافات درستی که دارد اشراف ندارد. برخی مصالح و منافع برای انسان با نگاه خالق شارع شکل گرفته که در علم قابل کشف نیست و احکام نیز عمدتاً ترجیح مصالح بر مفاسد است.
وی افزود: علم وقتی در تعارض با شریعت نباشد می‌تواند دست ما را بگیرد، ولی اگر علم با حکم روشن شرعی تضاد پیدا کرد باید سنجیده و حکیمانه جلو برویم؛ زیرا علم نمی‌تواند به راحتی تولید گزاره تجویزی برای سعادت بشر داشته باشد. به ویژه که سعادت در منطق دین فراتر از این دنیاست و علم به مصالح کلان دنیوی هم نمی‌تواند اشراف تام داشته باشد، چه رسد به اینکه برای آخرت برنامه داشته باشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: علم می‌تواند دینی شود، ولی عبور از تحقیق علمی به سمت یک تجویز باید با دقت و محتاطانه انجام شود.
اعرافی با تأکید بر اینکه مسیر آموزش و پرورش همان سند تحول است، بیان کرد: برای آینده تربیت اسلامی نیازمند کارهای وسیع و دقیق از حوزه و دانشگاه هستیم و آنچه باید در قلمرو فلسفه تربیتی و گزاره‌های توصیفی معارف عقلی و نقلی تولید شود نیازمند محققان متخصصان عالم است.
وی افزود: برای فلسفه و فقه تربیت طبعاً هم تفسیر و هم سیره مباحث مهمی دارد که باید به آن توجه شود و وقتی در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بودیم معتقد بودم در این زمینه باید زیرساخت‌ها و تولیداتی داشته باشیم که این مسئله محقق شود.
یادآور می‌شود، این همایش با پیام آیت الله جوادی آملی و سخنرانی جمعی از استادان حوزه و دانشگاه در قم برگزار شد.
انتهای پیام
