عضو کرسی محیط زیست تشریح کرد:
فقدان مدیریت زمین و نعمتی که به مصیبت بدل شد
گروه سلامت ــ عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور ضمن تشریح عوامل سیل اخیر، گفت: اگر ملاحظات محیط زیستی در این چند ساله رعایت شده بود، سیل اخیر، به جای مصیبت، به نعمت تبدیل می‌شد.
محمد درویش، عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اشاره به خسارت‌های سیل اخیر در کشور به تشریح عوامل بروز سیل پرداخت و اظهار کرد: باران بی‌سابقه‌ای که در فروردین‌ماه بارید موجب شد که چهار شهر ایران دو بار به منزله پربارشترین مناطق کره زمین اعلام شوند و این موضوع بسیار بی‌سابقه بود. این مسئله و آسیب‌هایی که در طول سال‌های گذشته به جنگل‌های هیرکانی در شمال و زاگرس در غرب وارد شده بود، منجر به وقوع خسارت‌بارترین سیل در ایران شد.وی افزود: اگر نیمی از رویشگاه‌های هیرکانی و ۲۰ میلیون بلوط را در زاگرس از دست نمی‌دادیم و در زاگرس اجازه کشاورزی بی‌رویه و غیرعلمی داده نمی‌شد و چرای مفرط دام به میزان سه برابر حد طبیعی انجام نمی‌شد و آبخیزداری را جدی می‌گرفتیم یا ترفند‌هایی را مانند چال سنگی به کار می‌بردیم و گونه‌های گیاهی مناسب را در دامنه‌های پرشیب کوه‌ها می‌کاشتیم و ملاحظات محیط زیستی را رعایت می‌کردیم، این بارندگی‌ها به جای اینکه تبدیل به مصیبت شود، می‌توانست نعمت بزرگی باشد.
برکات سیل
عضو کرسی محیط زیست و امنیت ملی شورای عالی امنیت ملی تأکید کرد: برای تبدیل سیلاب به نعمت و بهره‌گیری مناسب از آن باید به حریم سیلابی رودخانه‌ها احترام بگذاریم و دانش مردم را افزایش دهیم؛ همچنین وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک را کاهش دهیم تا بتوانیم به کمک سیل‌ها، ذخیره آب زیرزمین را افزایش و کانون‌های گرد و غبار را کاهش دهیم.
عضو کرسی محیط زیست و امنیت ملی شورای عالی امنیت ملی تأکید کرد: برای تبدیل سیلاب به نعمت و بهره‌گیری مناسب از آن باید به حریم سیلابی رودخانه‌ها احترام بگذاریم و دانش مردم را افزایش دهیم؛ همچنین وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک را کاهش دهیم تا بتوانیم به کمک سیل‌ها، ذخیره آب زیرزمین را افزایش و کانون‌های گرد و غبار را کاهش دهیم.
وی بیان کرد: برکات بارش زیاد باران زیاد است؛ اگر این بارش‌ها اتفاق نیفتد، کشور به شدت با مشکل امنیت غذایی روبرو می‌شود. در حال حاضر بسیاری از زمین‌های کشاورزی با مشکلاتی همچون فرایند‌هایی از شوری و ماندآبی شدن و افت حاصلخیزی خاک روبرو شده‌اند؛ سیلابی شدن می‌تواند نمک‌ها را از سطح خاک بشوید و مواد غذایی را از کوهستان‌ها وارد دشت‌های سیلابی و جلگه‌های حاصلخیز کند.
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از سوی دیگر سیل‌ها می‌توانند تالاب‌های خشک‌‌شده را دوباره احیا کنند؛ تالاب‌هایی همچون هامون، جازموریان، بختگان، ارژن، کافتر، شادگان و میان‌گلان دوباره احیا شده‌اند. این یعنی کانون تولید گرد و غبار در این نواحی متوقف شده و چشمه‌های تولید ریزگرد به کمینه رسیده است. در نتیجه احتمال درگیری مردم با بیماری‌های ناشی از گرد و غبار، تفاوت دمای شب و روز، نیاز اقلام زراعی به آب و مصرف انرژی کاهش پیدا می‌کند؛ همه اینها نعمت سیل به شمار می‌آید.
وی یادآور شد: از سوی دیگر سیل موجب می‌شود پرندگان مهاجر دوباره به این مناطق بازگردند و کنترل آفت مزارع بدون نیاز به سمپاشی بیشتر می‌شود. همچنین، پرنده‌ها در قلمرو پروازی خود با ریختن فضله‌ها بر روی خاک، حاصلخیزی آن را افزایش می‌دهند و در محیط‌های تالابی برای آبزیان غذای کافی فراهم می‌کنند.
محیط زیست را قربانی منافع اقتصادی و اجتماعی نکنیم
درویش تأکید کرد: اگر سیل‌ها خسارت به بار می‌آورند، ناشی از بی‌خردی مدیریت زمین است که در حوزه وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان مراتع و جنگل‌داری و آبخیزداری کشور خود را نشان می‌دهد. نباید ملاحظات محیط زیستی را به پای منافع اقتصادی و اجتماعی ذبح کنیم. امروز در حال قربانی کردن محیط زیست هستیم؛ به بهانه استخراج نفت در دشت آزادگان تالاب‌ها را خشک می‌کنیم و سازمان محیط زیست سکوت می‌کند؛ نسل آینده هیچ‌گاه ما را به خاطر انجام این قبیل کارها نمی‌بخشد.
درویش تأکید کرد: اگر سیل‌ها خسارت به بار می‌آورند، ناشی از بی‌خردی مدیریت زمین است که در حوزه وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان مراتع و جنگل‌داری و آبخیزداری کشور خود را نشان می‌دهد. نباید ملاحظات محیط زیستی را به پای منافع اقتصادی و اجتماعی ذبح کنیم. امروز در حال قربانی کردن محیط زیست هستیم؛ به بهانه استخراج نفت در دشت آزادگان تالاب‌ها را خشک می‌کنیم و سازمان محیط زیست سکوت می‌کند؛ نسل آینده هیچ‌گاه ما را به خاطر انجام این قبیل کارها نمی‌بخشد.
پول کشور را نباید برای سدسازی هدر داد
عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور ضمن انتقاد از سد‌سازی‌های بی‌رویه در ایران گفت: گروهی از مهندسان، سدسازان و وزارت نیرو به گونه‌ای سیل اخیر را تحلیل می‌کنند که گویا این سد‌ها از سیلاب بیشتر جلوگیری کرده‌اند. آن‌ها می‌خواهند از قبال این تحلیل، سد‌های بیشتری بسازند. این سد‌ها تاکنون نتوانسته‌اند مشکلی را حل کنند. در سیل اخیر با وجود این همه سدی که ساخته شده بود، خسارت‌ها بیشتر بود. نباید تن به این بی‌اخلاقی داد و پول کشور را برای سدسازی بیشتر هدر کرد.
عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور ضمن انتقاد از سد‌سازی‌های بی‌رویه در ایران گفت: گروهی از مهندسان، سدسازان و وزارت نیرو به گونه‌ای سیل اخیر را تحلیل می‌کنند که گویا این سد‌ها از سیلاب بیشتر جلوگیری کرده‌اند. آن‌ها می‌خواهند از قبال این تحلیل، سد‌های بیشتری بسازند. این سد‌ها تاکنون نتوانسته‌اند مشکلی را حل کنند. در سیل اخیر با وجود این همه سدی که ساخته شده بود، خسارت‌ها بیشتر بود. نباید تن به این بی‌اخلاقی داد و پول کشور را برای سدسازی بیشتر هدر کرد.
وی گفت: نباید اجازه داد به بهانه‌هایی مانند حفاری‌های نفتی بزرگترین و ارزشمندترین تالاب کشور یعنی تالاب هورالعظیم نابود شود و سپس هزینه‌های زیادی را برای احیای آن در نظر بگیریم. فرماندهان نظامی و مدیران ارشد در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی نباید سکوت کنند.
درویش با طرح این سؤال که چرا بزرگترین تالاب کشور در کنوانسیون تالاب‌های رامسر (کنوانسیون جهانی تالاب‌های مهم بین‌المللی که ۱۶۹ کشور عضو آن هستند) هنوز ثبت جهانی نشده است، گفت: مگر جز این است که سازمان حفاظت محیط زیست می‌ترسد. وقتی اجازه نمی‌دهند این تالاب دوباره احیا شود، بزرگترین کانون گرد و غبار در جنوب شکل می‌گیرد و مردم ناچارند برای سلامتشان هزینه‌های زیادی را صرف کنند. این امر شرم‌آور است.
انتهای پیام
