جوابیه دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج قرآن به یک یادداشت
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ در پی انتشار یادداشتی در خبرگزاری قرآن(ایکنا) که در آن فعالیت‌های یکی از کمیسیون‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی مورد نقد قرار گرفته بود، دبیرخانه این کمیسیون در جوابیه‌ای به رفع شبهات مطرح شده در این یادداشت پرداخته است.
به گزارش ایکنا؛ پس از انتشار یادداشتی با عنوان «کمیسیون تبلیغ و ترویج قرآن؛ از جمع صاحب‌نظران قرآنی تا خواسته‌های تحقق نیافته» در روز چهارم اردیبهشت‌ماه در ایکنا که در آن فعالیت‌های کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم مورد نقد و بررسی قرار گرفته بود، دبیرخانه این کمیسیون جوابیه‌ای را در اختیار ایکنا قرار داده، که در ادامه آمده است.
جناب آقای دکتر محمدجواد شوشتری،
مدیرعامل خبرگزاری قرآنی دانشجویان (ایکنا)[خبرگزاری بین‌المللی قرآن]
با سلام و تحیت احتراماً با عنایت به درج یادداشت با عنوان «کمیسیون تبلیغ و ترویج؛ محفلی برای دید و بازدید» در تاریخ 4 اردیبهشت‌ماه 1398 در آن خبرگزاری که دارای مطالبی خلاف واقع و غیردقیق می‌باشد به پیوست پاسخ دبیرخانه ارسال می‌شود.
شایسته است در اجرای ماده 30 آیین‌نامه اجرایی قانون مطبوعات نسبت به درج پاسخ در آن خبرگزاری اقدام لازم صورت پذیرد.
1- کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی یکی از کمیسیون‌های سه‌گانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی است که مأموریت اصلی آن سیاست‌گذاری، راهبری کلان و نظارت بر فعالیت‌های حوزه تبلیغ و ترویج قرآن کریم است که به نوعی مأموریت‌های حوزه فرهنگ‌سازی قرآنی در کشور را که یکی از نقاط هدف‌گذاری شده در منشور توسعه فرهنگ قرآنی است، دنبال می‌کند. مدیریت این کمیسیون بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و تحقق اهداف و برنامه‌ها از طریق مجموعه دستگاه‌های عضو پیگیری می‌شود. بنابراین عملکرد کمیسیون برآیند مجموعه اقدام‌های هماهنگ، هم‌افزا و منطبق بر اسناد بالادستی است که در 20 نهاد و دستگاه دولتی، مردمی و عمومی عضو کمیسیون صورت می‌پذیرد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از طریق این کمیسیون مسئولیت راهبری کلان این جریان را در کشور بر عهده دارد.
برنامه محوری در ایفای این نقش اساسی «سند توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی» است که در حقیقت محقق کننده اهداف و رویکردهای مندرج در منشور توسعه فرهنگ قرآنی در حوزه تبلیغ و ترویج قرآن کریم است. این سند به عنوان نخستین سند از اسناد سه‌گانه اجرای منشور ابتدا در جلسه 40 کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی مورخ 30/5/1395 و سپس در جلسه سی و ششم مورخ 10/4/1396 شورای توسعه فرهنگ قرآنی به تصویب رسیده و ابلاغ شد.
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی به دلیل نقش محوری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راهبری این جریان قرآنی، علاوه بر ابلاغ عمومی مصوبه، در تاریخ 10 مردادماه 1396 این سند را به کلیه ارکان و اجزاء تابعه خویش ابلاغ و مقرر نمود تا کلیه برنامه‌ها و فعالیت‌های وزارت متبوعش منطبق بر این سند مورد بازبینی و بازطراحی قرار گیرد. (پیوست 1)
آغاز تدوین شناسنامه اقدام‌های ملی سند راهبردی، اصلاح ساختار کارگروه‌های کمیسیون و تغییر از 10 کارگروه به 4 کارگروه و یک ستاد اقماری، نهایی سازی 2 برنامه جامع ذیل سند راهبردی در حوزه «فضای مجازی» و «فعالیت‌های بین‌المللی» و آماده شدن این برنامه‌ها برای تصویب و همچنین آغاز جلسات و نشست‌های کارشناسی مشترک با سایر نهادهای قرآنی برای استانداردسازی تعاریف و اصلاحات تخصصی حوزه تبلیغ و ترویج نیز از دیگر فعالیت‌های دبیرخانه کمیسیون در سال 1396 برای تکمیل و تمهید الزامات برنامه‌ای اجرای سند راهبردی بوده است.
همچنین در سال 1396 و پس از تدوین سند راهبردی به جهت دستیابی به شاخص‌هایی علمی برای ارزیابی تحقق سند «شاخص‌های توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی» نیز تدوین و از این جهت نیز نخستین سند رسمی سنجش فعالیت‌های قرآنی در یک حوزه تخصصی تهیه و مصوب گردید.
بر این اساس ادعای مطرح شده مبنی بر این که سال 1396 سال ویژه‌ای در حوزه برنامه‌ریزی در کمیسیون بوده است ادعایی مبتنی بر عملکرد فوق می‌باشد و قابل دفاع است.
2- اجرای شایسته اقدام‌های صورت گرفته در اجرایی سازی سند فوق منطبق بر مفاد بخش اجرایی سازی سند که از مردادماه 1396 تا اسفندماه 1397 انجام شده است به شرح زیر می‌باشد؛
- مطالعه، کارشناسی و تدوین شناسنامه اقدامات سند راهبردی و تصویب در کمیسیون
- طراحی مدل تقسیم وظایف مدلی در اجرای سند راهبردی و تصویب در کمیسیون
- تدوین فهرست‌بها و تعاریف کیفی فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی به منظور استانداردسازی نظام نرخ‌گذاری محصولات و خدمات این حوزه و تصویب در کمیسیون
- نهایی سازی و تصویب تعاریف، اصطلاحات و اقلام آماری فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی
- پیگیری و تصویب «برنامه جامع فعالیت‌های قرآنی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور» در کمیسیون و شورای بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری
- تصویب «سند قرآن و فضای مجازی» در کمیسیون و شورای توسعه فرهنگ قرآنی و قرار گرفتن در نوبت طرح و تصویب شورای عالی فضای مجازی
- کارشناسی و تصویب پروژه‌های ملی و بین‌المللی اجرای سند راهبردی تا پایان 1404 در قالب بسته‌های برنامه‌ای سالانه و تصویب در کمیسیون
- تدوین و تصویب دستورالعمل هزینه‌کرد اعتبارات اجرای سند راهبردی توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی و ابلاغ به دستگاه‌ها عضو
- پیگیری تصویب بسته برنامه‌های سال 1397 کمیسیون و تصویب نهایی در کمیته تخصیص صندوق مشارکت و پرداخت اعتبارات مرحله اول به دستگاه‌های مربوطه
اینها همه از طریق کارشناسی و پیگیری در مجموعه دبیرخانه کمیسیون و برگزاری 20 جلسه کارگروه‌های تخصصی (در بازه زمانی بهمن 1396 تا اسفند 1397) و هشت جلسه کمیسیون (در بازه زمانی مرداد 1396 تا اسفند 1397) صورت گرفته است. تعداد جلسات کارشناسی داخلی در دبیرخانه و جلساتی که برای دفاع از برنامه‌ها و تصویب آنها برگزار شده است. (همچون مجمع مشورتی شورای توسعه، کمیته تخصیص صندوق مشارکت و جلسات کارشناسی موردی با دستگاه‌ها) نیز بر این تعداد جلسات افزوده می‌شود.
نکته مهم در این بخش آن است که جلسات کمیسیون در پاره‌ای از موارد به دلیل نیاز به کار کارشناسی بیشتر برای آماده‌سازی محتوای جلسات و اجرای تکالیف مصوب در جلسه قبل با تأخیر نسبت به جدول مصوب برگزار شده است که در عین حال کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی به لحاظ تشکیل جلسات و حجم مصوبات در طول سه سال گذشته بر اساس آمار قابل استعلام از دبیرخانه شورای توسعه بیشترین حجم فعالیت را داشته است. بر این اساس این عبارت که «ظاهراً برگزاری جلسات این کمیسیون به فراغ بال رئیس و مسئول دبیرخانه کمیسیون بازمی‌گردد» غیردقیق و خلاف واقع است.
3- در بخشی از گزارش منتشر شده از تیتر «درسی که می‌توان از وعده‌های محقق نشده 97 گرفت» استفاده و ذیل آن اعلام شده است که «این کمیسیون در مسیر خود با مشکلاتی مواجه است که یا از آن بی‌اطلاع است .... یا توانایی و اسباب حل آن را ندارد» و علت آن را نیز «ناهماهنگی‌های ایجاد شده بین دبیرخانه شورای توسعه و کمیسیون و یا مواجهه با نهاد بالاسری» عنوان نموده‌اید. به نظر می‌رسد علت تنظیم این متن و به ویژه نتیجه‌گیری در این بخش از گزارش تلقی اشتباهی است که برخی دستگاه‌های کشور و از جمله مرکز فعالیت‌های قرآنی دانشجویان[مرکز قرآنی دانشگاهیان کشور] به عنوان مجموعه بالاسری خبرگزاری قرآنی دانشجویان[خبرگزاری بین‌المللی قرآن] از ماهیت و جایگاه کمیسیون‌های تخصصی شورای توسعه فرهنگ قرآنی دارند. کمیسیون‌های تخصصی شورای توسعه نهادها و دستگاه‌های قرآنی، این تلقی اشتباه که شاید منشأ تنظیم این گزارش غیر دقیق شده است ناشی از روندی است که در طول سال‌های 1390 تا 1395در توزیع اعتبارات اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی صورت گرفته و شورا از طریق کمیسیون‌های تخصصی با دریافت برنامه از دستگاه‌ها در کنار وظایف راهبری کلان، به حمایت از فعالیت‌های شاخص دستگاه‌ها نیز اقدام می‌نمود. از ابتدای سال 1397 و همانگونه که در قانون بودجه این سال نیز عنوان شده است، این اعتبارات صرفاً برای اجرای اسناد راهبردی قابل هزینه بوده و از این رو فرایندی طراحی و ضمن نظرخواهی از دستگاه‌ها در خصوص نحوه مشارکت در اجرای سند، پروژه‌هایی برای اجرای اقدام‌های سند راهبردی تعریف شد که منطبق بر مدل تقسیم مأموریت‌های ملی و فهرست‌بهای مصوب می‌باشد. بنابر این رویه مورد عمل تا سال 1395 مبنی بر اخذ برنامه از دستگاه‌ها و پرداخت اعتبار به آنها برای برنامه‌هایی که عمدتاً جزء برنامه‌های جاری و مأموریت‌های ذاتی آنها می‌باشد متوقف شده و این موضوع در مکاتبات متعدد با نهادهای عضو و همچنین روند اخذ برنامه برای اجرای سند و در جلسات رسمی مکرراً اعلام و توضیح داده شده است.
نکته تکمیلی در این بخش آن که، ماهیت اعتبارات اجرای اسناد راهبردی، محقق کردن اقدام‌هایی است که کشور را در چشم‌انداز پیش‌بینی شده به اهداف مندرج در سند راهبردی رسانده و موجب تحول اساسی در رویه‌های معمول در فعالیت‌های قرآنی با هدف افزایش اثربخشی و در نهایت توسعه فرهنگ قرآنی در کشور شوند و کلیه نهادهای قرآنی کشور برای برنامه‌های جاری و مصوب خود از محل اعتبارات اختصاصی، دارای ردیف‌های بودجه می‌باشند و البته ضروری است برنامه‌های جاری دستگاه‌ها نیز بر اساس اسناد راهبردی مورد بازنویسی قرار گیرند.
4- کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی متشکل از 21 نهاد رسمی (7 نهاد از قوه مجریه، قوه قضاییه، 2 نهاد عمومی غیردولتی، 3 نهاد حوزوی، 5 نهاد حاکمیتی، 1 عضو حقیقی و 2 نهاد مردمی قرآنی) است و 2 مجموعه غیردولتی نیز در نوبت تأیید عضویتشان در شورای توسعه فرهنگ قرآنی هستند. از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطابق آیین‌نامه شورای توسعه سه نفر از معاونین مرتبط به عنوان عضو دارای حق رأی نیز در جلسه شرکت می‌کنند که بر اساس اعضای دارای حق رأی کمیسیون به عدد 24 می‌رسد که تا کنون نیز 50 جلسه تشکیل و بخشی از مهم‌ترین مصوبات 2 سال اخیر که حاصل تلاش و مشارکت نهادهای عضو می‌باشد در بند اول این جوابیه آمده است. به نظر می‌رسد استفاده از این عبارت که «ادامه برپایی کمیسیون تبلیغ و ترویج که به حضور 30 نفر عضو در 8 جلسه طی سال‌های 96 و 97 .... می‌تواند توجیه عقلانی(!) داشته باشد؟» خارج از آداب و رسالت رسانه‌ای است و شائبه توهین به مجموعه نهادهای عضو این کمیسیون و از جمله نهاد بالاسری آن خبرگزاری را دارد که با مشارکت و تلاش خود سعی در شکل‌گیری یک جریان برنامه‌محور و مشارکتی در ارتقای سطح کیفی و کمی فعالیت‌های قرآنی کشور را دارند.
5- در بخش دیگری از گزارش منتشر شده آمده است که «تاکنون شاهد ارائه خروجی از این کارگروه نبوده‌ایم». کلیه موضوعات، طرح‌ها و اسنادی که در کمیسیون مطرح و مصوب می‌شوند، ابتدا در کارگروه‌های تخصصی مطرح و تصویب و سپس در صحن کمیسیون به تصویب می‌رسند. اسنادی همچون «سند قرآن و فضای مجازی»، «برنامه جامعه فعالیت‌های قرآنی ج.ا.ا در خارج از کشور» و همچنین پروژه‌های اجرایی‌سازی سند راهبردی و فهرست‌بهای فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی آخرین موضوعات بررسی شده و نهایی در کارگروه‌های تخصصی کمیسیون قبل از طرح و تصویب در صحن کمیسیون بوده است.
6- مرحله نخست اعتبارات برنامه‌های اجرای سند راهبردی در سال 1397 پس از تصویب نهایی در کمیته تخصیص اعتبارات و انعقاد تفاهم‌نامه با دستگاه‌ها در اختیار آنها قرار گرفته و یکی از نهادهای دریافت‌کننده این اعتبارات مجموعه جهاددانشگاهی با 3 پروژه به میزان 2 میلیارد ریال و در قالب مشارکت بوده است و بر این اساس استفاده از عبارت «با گذشت سه ماه از آن تاریخ، همچنان این نهادها برای اجرای برنامه‌ها در بی‌خبری به سر می‌برند» اشتباه و از سر بی‌اطلاعی است.
آنچه گفته شد پاسخ مهم‌ترین موارد قید شده در گزارش آن خبرگزاری بود و اینجانب به رعایت اصول و قواعد مسلم در انتشار اخبار در فضای عمومی کشور به ویژه در خصوص اخبار حوزه قرآن و عترت، از سردبیر و دبیران محترم تحریریه ایکنا برای حضور در نشستی مشترک جهت گفت‌وگو پیرامون عملکرد کمیسیون فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی دعوت می‌نمایم.
انتهای پیام
