تخریب ۹۰۰ پُل در لرستان نتیجه ضعف نظارت
گروه اجتماعی ــ در حالی‌که پُل کاکارضا در محور خرم‌آباد ـ الشتر تنها بعد از دو سال از احداث، تخریب شده، در بالادست، پُل دیگری با قدمت صد سال هنوز پا برجاست.
لحظه سال تحویل بود، همه لباس‌های نو را به تن کرده و کنار سفره هفت‌سین نشسته بودند. سال تحویل شد، آغاز سال 1398 ... صدای دعای سال تحویل فضای خانه را پُر کرده بود. دختر کوچک خانواده دوازده سال دارد و قرآن را باز کرده می‌خواند به مادر گفت: مادر این آیات یادآور مرگ هستند و تمام صفحه در مورد مرگ صحبت کرده است مادر گفت: با صدای بلند بخوان ما هم بشنویم دخترک با صوت شروع به خواندن کرد...
روزهای عید امسال روزهای پُر بارشی بود زیاد مجال بیرون رفتن به فضای طبیعت برای گشت و گذار را نداشتیم، تقریباً 14 فروردین بود که همراه خانواده بیرون رفتیم به شهری در نزدیک خرم‌آباد ـ الشتر. روز خوبی را سپری کردیم، شب فرا رسید و قصد برگشت داشتیم، در راه به پُلی رسیدیم ... اما دیگر هیچ نفهمیدیم ... پُل فرو ریخت ... جهان بر سرم فرو ریخت ... دختر بیچاره من ... آیه مرگ و دیگر هیچ ... آه خدای من ...آیات مرگ تعبیر شده بودند ...دخترک نازنین 12 ساله به ایزد یکتا پیوسته بود.
مادرش و پدرش نیز زخمی شده بودند...پُلی که تازه در سال 95 ساخته شده بود اکنون فرو ریخته و مرگ انسان بی‌گناهی را رقم زده بود. مادر دخترک چیزی برای گفتن نداشت؛ اشک واشک و اشک ...
دلم به درد آمد از دیدن صحنه تصمیم گرفتم علت حادثه را پیدا کنم. به سراغ خالقی، مدیرکل راه و شهرسازی لرستان رفتم، وی در گفت‌وگو با ایکنا جانمایی نامناسب پُل و طراحی نامناسب را علت ایجاد این حادثه عنوان کرد.
خالقی گفت: این پُل براساس استانداردهای لازم ساخته نشده و حتی در زمان تصویب آن ایراداتی بر آن گرفته شده است ولی مشاور اصرار داشته که این پُل را با اطمینان و با دقت کامل خواهد ساخت. اما در خلال سیل اخیر در لرستان 900 پُل فرو ریخته که این نشان از خلأ نظارت، مدیریت و کارشناسی لازم در این خصوص است.
پُل کاکارضا به طول 60 متر با 5 دهنه 12 متری و 4 پایه از نوع طاق سنگی در سال 95 در 25 کیلومتری جاده خرم‌آباد ـ الشتر بر روی رودخانه‌ای با همین نام ساخته و بعد از دو سال بر اثر بارندگی تخریب شد.
گودرزی‌مهر، کارشناس ارشد سازه نیز در این باره گفت: فونداسیون پُل در عمق سه متر ساخته شده است در حالی‌که 4 تا 5 متر آب شستگی دارد، وی همچنین گفت: ارتفاع تاج 15 و 6 دهم متر است که اگر دبی آب هم زیاد باشد به آن نخواهد رسید و نشان می‌دهد این پُل از فونداسیون مشکل داشته است.
از طرفی این پُل برای بار 40 تن پیش‌بینی شده در حالی‌که باید برای 70 و 90 تن نیز پیشبینیهای لازم صورت می‌گرفت و در هر حال بر اساس استانداردهای لازم ساخته نشده است.
با صابونچی، مشاور طرح صحبت کردیم قرار شد با جمع‌آوری ادله با ما مصاحبه کند ولی در روز مصاحبه حاضر نشد و نیامد.
همتی، دادستان الشتر با اشاره به تشکیل پرونده شکایت از سوی خانواده فرد کشته شده در حادثه تخریب پُل کاکارضا، خاطرنشان کرد: با توجه به تشکیل پرونده و پیگیری که بنا به اهمیت و ضرورت از سوی دستگاه قضا داده شد، خانواده این فرد نیز تشکیل پرونده داده و از تمامی عوامل دخیل در این حادثه شکایت کرده‌اند که رسیدگی‌های لازم از سوی دستگاه قضا در حال انجام است.
همتی ادامه داد: به‌عنوان مدعی‌العموم، پیگیری چنین حوادثی جزو وظایف ذاتی ماست، بی‌توجهی مسئولین و تضییع بیت‌المال منجر به ایجاد چنین حادثه تلخی شده و لذا نیازمند برخورد جدی است تا هم این افراد متنبه شوند و هم جنبه پیشگیرانه داشته باشد تا همه بدانند که اگر اهمال‌کاری صورت گیرد در آینده شاهد برخورد جدی دستگاه قضا خواهند بود.
در حالی‌که پُل کا کارضا تنها بعد از دو سال از احداث تخریب شده دربالادست این پُل، پُل دیگری با قدمت صد سال هنوز پا برجاست، این موضوع از آنجایی چالش برانگیز شده است که بسیاری از افرادی‌که در زمان تخریب پُل حضور داشته‌اند گفته بودند داخل سازه‌های اسکلتی پل از نخاله و خاک استفاده شده بود و همین مسئله باعث شد که پُل از مقاومت بسیار پایینی برخوردار باشد.
خداداد مقبلی، معاون برنامه‌ریزی سازمان راهداری درباره این موضوع، گفت: به‌طور قطع برای ساخت پُل‌ها طول عمر 50 یا 100 ساله باید در نظر گرفته شود و از آنجایی‌که ساخت پُل‌ها از سوی پیمانکار انجام می‌شود و نظارت کافی روی آن انجام می‌شود نمی‌توان تخریب پُل را ناشی از کیفیت پایین ساخت داشت، از این‌رو ممکن است عوامل دیگری در تخریب پُل دخیل باشد.
حال با توجه به این‌که سازه‌های قدیمی بیشتر از سنگ و سیمان ساخته شده‌اند، می‌توان گفت که مقاومت آن‌ها از پُل‌های فلزی و بتنی جدید بیشتر نیست، از این‌رو به نظر می‌رسد در دو بخش کیفیت مصالحه به‌کار رفته و طراحی سازه می‌تواند ضعف‌هایی وجود داشته باشد، هرچند این موضوع را نیز نباید نادیده گرفت که جریان آب در تمام مسیر سیل یکسان نیست و ممکن است در برخی از نقاط شدت بیشتری یافته باشد، از این‌رو نمی‌توان آسیب‌های به وجود آمده در طول یک مسیر را یکسان دانست.
البته خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت توسعه و ساخت نیز در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که «آسیب‌های وارد شده به پل‌ها نیز باید توسط تیم کارشناسی مورد ارزیابی قرار گیرد، زیرا در ساخت پُل‌ها طول عمر 30 تا 100 ساله در نظر گرفته می‌شود و این مقوله بر مبنای صرفه اقتصادی پروژه در نظر گرفته می‌شود.
بنابر این گزارش، بازتاب تخریب گسترده سازه‌هایی که در سال‌های اخیر ساخته شده و پابرجا ماندن بناهای قدیمی چالش جدیدی است که در کنار نقدهایی که بر عملکرد اقتصادی کشور در سال‌های اخیر به وجود آمده بر نقدها افزوده است، این مسئله به‌ویژه در شرایط کنونی که کشور در تحریم به سر می‌برد چالش برانگیزتر است، چراکه در حال حاضر همین بافت‌ها و سازهای آسیب‌دیده باید بازسازی شوند و اگر با همان روال گذشته انجام شود می‌تواند به تکرار همین سناریو بدل شود.
البته باید توجه داشت یکی‌از فاکتورهایی که به آسیب‌های ناشی از سیل امسال افزود بی‌توجهی به اصول علمی بوده است.
برات قبادیان، معاون آموزش و پژوهش وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز این موضوع را تایید کرده و گفت: در بازدیدی که از مناطق سیل‌زده لرستان داشتیم متوجه شدیم در مناطق آبراهه‌های سیل سازه‌هایی ایجاد شده و مسیر حرکت آب کاملاً از بین رفته به همین دلیل خسارت ناشی از سیل به چند برابر افزایش یافته است.
براساس این گزارش، دولت باید نظارت بر انجام پروژه‌هایی که به پیمانکاران واگذار می‌کند را افزایش دهد، از سوی دیگر ارزیابی‌های لازم برای تعیین سطح مقاومت سازه‌های جدید نیز باید انجام شود، تا ضمن اطمینان از مقاومت این سازها از اتلاف منابع در نتیجه ساخت سازهای بی‌کیفیت جلوگیری کند.
سعید رازانی، دادستان عمومی و انقلاب خرم‌آباد نیز گفت: دو نفر در این خصوص دستگیر شده‌اند و بازجویی از آن‌ها ادامه دارد و منتظر نظر کارشناسان رسمی در این خصوص هستیم.
این پُل دوباره ساخته خواهد شد محکم و محکم‌تر اما دل شکسته مادر هیچ‌وقت ترمیم نخواهد شد و دخترک کوچک هیچ‌وقت بر نخواهد گشت ...
گزارش: مهناز رحمانی‌مهر
