موسیقی انسان را از غیب به شهادت می‌رساند

ابراهیم فیاض، عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، با بیان اینکه اسلام با موسیقی موافق است، اظهار کرد: اگر موسیقی جای آموزه‌های دین را بگیرد، و همان اندازه که به دین و عبادت تقدس داده می‌شود، به موسیقی هم داده شود، محل اشکال است و دین با آن مخالفت می‌کند. قبلاً چنین بحثی مطرح شده که برخی معتقد بودند موسیقی می‌تواند انسان را به خدا نزدیک کند، پس نیاز نیست نماز خوانده شود، همان کاری که صوفیان انجام داده و رقص سماع و موسیقی را جای دین نشانده‌اند.
وی افزود: فتوای آیت‌الله معرفت، امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و آیت‌الله منتظری این است که تکخوانی زن و غنا اشکال ندارد و لفظ و عنوان غنا باعث حرمت نمی‌شود، بلکه زمانی حرمت ایجاد می‌کند که در مجلس فساد باشد یا شعرهایی که خوانده می‌‎شود، اشعار باطله باشد و انسان را به گناه بیندازد.

موسیقی باعث تفکر می‌شود
عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران بیان کرد: دیدگاه اهل سنت در خصوص موسیقی همان دیدگاه تشیع است و آنها نیز مطالبی در خصوص موسیقی در سیره پیامبر(ص) نقل می‌کنند. بعضاً گفته می‌شود که موسیقی باعث تفکر است. بعد از ساخت خانه خدا، اولین کاری که انجام شد، گفتن اذان بود که نوعی موسیقی به حساب می‌آید. در مردم‌شناسی حتی نماز را نوعی رقص منظم می‌دانیم.
فیاض خاطرنشان کرد: مثلاً مرحوم عبدالباسط سوره مریم را خواه ناخواه غنایی خوانده و صدا را در گلوی خود می‌پیچاند، وی حتی یک شبانه‌روز راجع به موسیقی آیات مطالعه و سعی می‌کرده معانی آنها را شهود کند. وی فرد با تقوایی بود و در جایی گفته است زمانی که آیه «لَوْ أنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللَه» را در حرم امام موسی بن جعفر(ع) خواندم، از دنیا خارج شدم و این شهودی بوده که او داشته است.
وی اضافه کرد: نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد، این است که چرا قرائت قرآن آنقدر که در مصر رواج دارد، در حجاز یعنی مرکز نزول قرآن رایج نیست؟ پاسخ این است که در مصر از حنجره و موسیقی آفریقایی استفاده می‌شود، ولی در عربستان اینطور نیست، البته اسلام در این قضیه دخالتی نداشته است.

رسیدن از غیب به شهادت
این استاد دانشگاه تصریح کرد: موسیقی در اسلام به شدت مهم بوده و کارکرد آن این است که ما را از غیب به شهادت برساند. اذان با الله‌اکبر شروع می‌شود، با شهادتین ادامه پیدا می‌کند، سپس به حی علی الصلاة، حی علی الفلاح و حی علی خیرالعمل و در نهایت به توحید می‌رسد که همه اینها همراه با موسیقی خاص خودش است. در واقع، چهار الی پنج نوع موسیقی در اذان وجود دارد. در آخر اذان به شهادت می‌رسیم که موسیقی باید همراه آن باشد. موسیقی این کار را انجام می‌دهد. آقای سلیمی و فاطمی به این نوع موسیقی نزدیک شده‌اند، کار آقای مؤذن‌زاده اردبیلی هر چند خوب است، ولی آن را به موسیقی اذان نزدیک نمی‌بینم. مقام معظم رهبری نیز بحثی راجع به موسیقی اذان دارند.
وی با بیان اینکه بعد از فضا و معماری در ساخت مسجد، اولین چیزی که مطرح می‌شود موسیقی است، گفت: کار موسیقی مانند قرآن و نماز این است که ما را از غیب به شهادت برساند، به همین دلیل گفته می‌شود که اگر بعد از نماز حال دعا در ما وجود داشته باشد، نمازمان قبول شده و اگر این حس را نداشته باشیم، نمازمان قبول نشده است، یعنی ما باید به وسیله نماز از غیب به شهادت برسیم، نماز نیز نوعی موسیقی دارد. مقام معظم رهبری که با موسیقی آشنایی دارند، سعی کرده‌اند در نمازهای خود این کار را انجام دهند. گاهی مواقع که پشت سر ایشان نماز می‌خوانم، سکوت محض برقرار شده و قرائت ایشان همه را جذب می‌کند.

موسیقی تمدن‌ساز
فیاض تصریح کرد: اسلام کاملاً با موسیقی موافق است، چون یکی از هنرهای بزرگ محسوب می‌شود که ما را به شدت به تفکر و تمدن نزدیک می‌کند، موسیقی یکی از هنرهای تمدن‌زا است، یعنی اگر دین بتواند خود را به موسیقی نزدیک کند تبدیل به تمدن می‌شود و دلیل علمی شامل این است که زبان گفت‌وگوی ما با طبیعت ریاضیات است و زبان گفت‌وگوی جهان با ما، موسیقی می‌باشد. ریاضیات و موسیقی دو بال صعودی و نزولی ساخت تمدنی هستند، همانطور که ریاضیات تمدن ایجاد می‌کند موسیقی نیز تمدن‌ساز است. 
وی بیان کرد: ریاضیات قوس نزولی تمدن‌سازی است، ما با ریاضیات تغییر ایجاد کرده و فرمول خلق می‌کنیم و با استفاده از فرمول، تکنولوژی تولید می‌کنیم و جهان را به تصرف خود در می‎آوریم و سپس تمدن می‌سازیم. در بعد صعودی که شامل بعد معنازایی می‌شود، موسیقی قابل توجه است. تمدن‌های با سابقه‌ای مثل اسلام و غرب سرشار از موسیقی هستند که سعی می‌کنند بعد تفکر صعودی و معنازایی را توسعه دهند. اگر ریاضیات را به سنگ تشبیه کنیم، برای ساختن دیوار به سیمان نیاز داریم که موسیقی نقش سیمان را در تمدن ایفا می‌کند.
انتهای پیام