برپایی عدالت برعهده ملت‌ها است/ تقوای فرد؛ اصل احترام در اسلام
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ یک استاد تفسیر قرآن گفت: در آیه ۲۵ سوره حدید قاعده‌ای گفته شده است مبنی بر اینکه پیامبران برای آوردن کتاب و قوانین آمده‌اند، اما مردم باید خود برای برپایی عدالت برخیزند، برپایی عدالت برعهده خود مردم است.
به گزارش ایکنا از همدان، حسین ثروتی، استاد حوزه و دانشگاه، امروز، 25 اردیبهشت‌ماه در هفتمین جلسه تفسیر قرآن کریم با محوریت سوره حدید با اشاره به آیه 21 این سوره «سابِقُوا إِلي مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظيمِ به‌پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است و برای کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آورده‌اند آماده شده است، این فضل خداوند است که به هر کس بخواهد می‌دهد و خداوند صاحب فضل عظیم است!» بیان کرد: در این آیه خداوند به انسان‌ها می‌گوید به‌سوی آمرزش خدا سبقت بگیرید، این سؤال ایجاد می‌شود که آمرزش چیست که انسان باید به سمت آن بشتابد؟
وی با بیان اینکه منظور از این شتافتن به‌سوی اسباب رحمت خداوند است، افزود: پهنای این مغفرت در ادامه آیه اشاره شده است که همچون وسعت زمین و آسمان است، واژه «عرض» که در این آیه آمده است همان عرض و طول جغرافیایی است و وسعت این بهشت عرضی به پهنای آسمان و زمین دارد و طولی بزرگ‌تر.
ثروتی یادآور شد: اینکه خداوند بندگانی را به بهشت می‌برد دلیل بر استحقاق آن بنده نیست بلکه این نعمت از فضل خداوند است، اما بزرگی فضل خدا نیز به این معنی نیست که اگر این فضل نصیب انسانی نشد طلبکار باشد بلکه لازم است به خود رجوع کند و منشأ را در خود بیابد.
این استاد تفسیر با اشاره به آیه 22 این سوره «مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ هر رنج و مصیبتی که در زمین یا در نفس خویش به شما رسد همه در کتاب پیش از آنکه همه را(در دنیا) ایجاد کنیم ثبت است و البته این کار بر خدا آسان است.» اظهار کرد: در زبان محاوره «مصیبت» به اتفاق تلخ گفته می‌شود اما در زبان عربی مصیبت به معنای اتفاق است، تقدیر و حوادث قبل از آنکه به وقوع بپیوندد در مجموعه‌ای ثبت شده است، فایده این ثبت شدن را خداوند در آیه بعدی بیان می‌کند.
وی ادامه داد: در آیه 23 این سوره خداوند می‌فرماید «لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَىٰ مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دل‌تنگ نشوید و به آنچه به شما می‌دهد مغرور و دل‌شاد نگردید و خدا دوستدار هیچ متکبر خودستایی نیست.» اگر انسان بداند آنچه که برایش اتفاق افتاده است از قبل مشخص بوده چه خوب و یا بد از آن‌ها خوشحال یا ناراحت نمی‌شود، در این صورت در دنیا از آنچه که به‌دست می‌آوریم خوشحال نمی‌شویم و ازآنچه هم که از دست می‌دهیم ناراحت نخواهیم شد.
خداوند انسان‌هایی که اهل خیال هستند را دوست ندارد
ثروتی یادآور شد: این مسئله در صورتی محقق می‌شود که در اتفاقاتی که برای انسان رخ می‌دهد خود مقصر نباشد، تمام اصول را رعایت کند اما مصیبت بدی برایش پیش بیاید، به‌طور مثال مال‌اش را در نهایت امنیت نگه داشته اما دزدی آن را برده است. این اتفاق از قبل قرار بوده که پیش بیاید. اگر این تفکر را در خود تقویت کنیم حتی اگر پول، همسر و یا شغل نداشته باشیم احساس آرامش خواهیم داشت و مدام به خاطر نداشته‌ها خودمان را درگیر نخواهیم کرد.
وی با تأکید بر اهمیت تکار و مرور این تفکر اظهار کرد: خوشبخت آن نیست که به آنچه که می‌خواهد برسد بلکه خوشبخت کسی است که ازآنچه دارد خشنود و راضی باشد، انسان نباید نسبت به چیزهایی که به دست می‌آورد خوشحال باشد. در این صورت اتفاقاتی مانند توهین کردن کسی به ما خوشبختی‌مان را به‌هم نمی‌زند.
ثروتی یادآور شد: سوئد یکی از مرفه‌ترین کشورهای دنیا است اما بیشترین آمار خودکشی را دارد، یا اگر در این رابطه به مسئله طلاق نگاه کنیم باید از خود بپرسیم آیا آن‌ها که ظاهر زیباتر و یا وضعیت مالی خوبی دارند کمتر طلاق می‌گیرند؟ باید بپذیریم مؤلفه‌های خوشبختی ظاهری نیستند و امری درونی است.
وی ادامه داد: در آیه 23 سوره حدید خداوند می‌فرماید «لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ مُخْتَالٍ فَخُورٍ، اين به خاطر آن است كه برای آنچه از شما فوت شده تأسف نخوريد، و به آنچه به شما داده است دل‌بسته و شادمان نباشيد، و خداوند هيچ متكبر فخرفروشی را دوست ندارد.» بیرون از وجود «من» توهین‌ها، تهدیدها و یا تشویق‌ها نباید مرا خوشحال یا ناراحت کند.
وی با اشاره به اینکه عبارت «لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ» 3 بار در قرآن کریم آمده است، یادآور شد: «مُختال» از واژه خیال می‌آید در این آیه خداوند می‌گوید انسان‌هایی که اهل خیال هستند را دوست ندارد. نکته قابل توجه دیگر در این آیه این است که خداوند در این آیه قیدی نزده که مگر «فخرفروشان مسلمان»، خداوند فخرفروشی را در هر شرایطی دوست ندارد.
این استاد تفسیر با اشاره به آیه 24 این سوره «الَّذِینَ یَبْخَلُونَ وَ یَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبُخْلِ وَ مَنْ یَتَوَلَّ فَإِنَّ اللّهَ هُوَ الْغَنِىُّ الْحَمِیدُ همان‌ها که بخل می‌ورزند و مردم را به بخل دعوت می‌کنند و هر کس روی‌گردان شود،(به خود زیان می‌رساند نه به خدا، چراکه) خداوند بی‌نیاز و شایسته ستایش است» ادامه داد: خداوند می‌گوید کسی که از بخل نورزیدن روی بگرداند یعنی بخل بورزد، خداوند بی‌نیاز است، افرادی که خساست می‌کنند و اجازه بخشش به دیگران را هم نمی‌دهند، این عمل به ضرر خودشان است.
تقوای فرد؛ اصل احترام در اسلام
وی گفت: در آیه 25 این سوره قاعده‌ای گفته شده است؛ «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ، به‌راستی پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آن‌ها کتاب و میزان شناسایی حق از باطل و قوانین عادلانه را فرود آوردیم تا مردم قیام به عدالت کنند.» پیامبران برای آوردن کتاب و قوانین آمده‌اند اما مردم باید خود برای برپایی عدالت برخیزند، برپایی عدالت برعهده خود مردم است.
وی با اشاره به آیه 24 سوره مائده گفت: «قَالُوا یَا مُوسَیٰ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِیهَا ۖ فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّکَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ باز قوم گفتند: ای موسی، هرگز ما در آنجا مادامی‌که آن‌ها باشند ابداً درنیاییم، پس تو برو به‌اتفاق پروردگارت با آن‌ها قتال کنید ما اینجا خواهیم نشست.» از این آیه استنباط می‌شود که این تفکر که پیامبران مسئول برقراری عدالت هستند اشتباه است، هم‌چنین برقراری عدالت شاید با دعوا و جنگ نیز همراه باشد و سختی‌هایی دارد.
ثروتی تصریح کرد: نازل کردن آهن که در این سوره مطرح شده است، معانی زیادی دارد، یکی به معنای جنگ است که برقراری عدالت با جنگ همراه است، ظالمانی هستند که تمایلی به برقراری عدالت در جامعه ندارند و در این صورت برپا کردن عدالت با ایجاد جنگ تحقق پیدا می‌کند، بنای خداوند این است که انسان‌ها خودشان عدالت را برقرار کنند.
ثروتی با اشاره به آیه 26 سوره «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا وَإِبْرَاهِيمَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ فَمِنْهُمْ مُهْتَدٍ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ و در حقيقت نوح و ابراهيم را فرستاديم و در ميان فرزندان آن دو نبوت و كتاب را قرار داديم از آن‌ها [برخى] راهياب[شد]ند و[لى] بسيارى از آنان بدكار بودند.» گفت: کتاب را در نسل ابراهیم(ع) و نوح(ع) قرار دادیم. بسیاری از فرزندان پیامبران افرادی فاسق بودند، تذکر آیه این است که صرف فرزندِ فرد بزرگی بودن دلیل بر خوب بودن نیست، اینکه انسان دل را به اصل و نصب خود و اینکه پدرش چه کسی است خوش کند در اسلام مورد تائید نیست.
وی تأکید کرد: اصل احترام در اسلام تقوای فرد است، همان‌طور که در آیه 13 حجرات «إِنَّ أَكرَمَكُم عِندَ اللَّهِ أَتقاكُم ۚ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ گرامی‌ترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست؛» اشاره شده است.
انتهای پیام
