عید فطر؛ پاداش سی روز بازدارندگی

حجت‌الاسلام محمد سلطانی، عضو هیئت علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان با بیان اینکه کلمه عید از ریشه عود به معنای بازگشت است، اظهار کرد: زمانی که ما از مسیر نادرستی بازگشته و امر نادرستی را اصلاح می‌کنیم، این کار به معنای بازگشت است. در اندیشه اسلامی، عید نیز همین معنا را می‌دهد و به طور مشخص در آیین اسلام سه نوع عید وجود دارد، یکی جمعه که عید هفته محسوب می‌شود، به این معنا که اگر در شش روز هفته اتفاقات نا گواری پیش آمد یا انسان از آرامش دور شد، در روز جمعه آرامش به او برگردد.
وی افزود: دو عید دیگر، اعیاد قربان و فطر هستند که در انتهای یک دوره عبادت واقع شده‌اند. عید قربان در پایان مناسک حج و در روز دهم ذی‌الحجه قرار دارد و در آن انسان به پرستش الهی، رسیدگی به فقرا، قربانی کردن و حتی گذشتن از زیبایی ظاهری که مصداق آن تراشیدن موی سر در مردان است، باز می‌گردد.

عید فطر؛ پاداش سی روز بازدارندگی
عضو هیئت علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان ادامه داد: عید فطر نیز در پایان دوره‌ای یک ماهه که انسان خود را از خوردن و آشامیدن و غذای جسم باز می‌دارد تا به تزکیه درونی برسد و بهترین نیروی انتزاعی، نیروی خود بازدارندگی محسوب می‌شود، فرا می‌رسد. عید فطر روزی است که ما باید نتیجه سی روز بازدارندگی را در خود نشان داده و نسبت به قبل از ماه رمضان، از اخلاق‌های نادرست خویش بازگشت داشته باشیم؛ به همین دلیل عید فطر برای ما عید محسوب می‌شود.
حجت‌الاسلام سلطانی خاطرنشان کرد: در آیین اسلام، انسان در زندگی خود چهار نوع رابطه دارد که شامل رابطه انسان با خدا، انسان با خودش، انسان با انسان‌های دیگر و انسان با طبیعت است. در مناسک حج، رابطه انسان با خدا در عبادت مشخص می‌شود؛ از طرف دیگر، انسان باید سعی کند تا در روابطش با انسان‌های دیگر مجادله نکرده، قسم نخورد و به گونه‌ای رفتار کند که میانشان کدورتی پیش نیاید. رابطه انسان با خودش نیز این‌گونه تعریف می‌شود که باید در مورد خود و آینده‌اش تأمل کند و در رابطه با طبیعت، انسان حج گزارنده نباید به گیاه یا حیوانی صدمه بزند.

زکات فطریه؛ تکمیل‌کننده عبادت سی روزه
وی با بیان اینکه این چهار نوع رابطه در عید فطر نیز تعریف شده است، ادامه داد: در این روز رابطه انسان با خدا با اطاعت از امر الهی مورد تبیین قرار گرفته، به این صورت که خداوند فرمان داده از ضروری‌ترین نیازهایمان به طور موقت چشم‌پوشی کنیم. در رابطه انسان با خودش، شب‌های قدر زمانی است که انسان باید با خود بیندیشد که چه راهی در پیش گرفته و پرداخت زکات فطریه به نوعی رابطه با انسان‌های دیگر تعریف می‌شود و با توجه به اینکه انسان در طول یک ماه گرسنگی را تحمل کرده تا به انسان‌های دیگری که در ایام دیگر سال نیز گرسنگی می‌کشند توجه کند، مقداری خوراک به عنوان فطریه به این افراد فقیر می‌دهد.
عضو هیئت علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: زکات فطریه تکمیل کننده عبادت سی روزه ماه رمضان است که رابطه انسان با انسان‌های دیگر را تعریف می‌کند. در عبادت نوعی نظم وجود دارد و زمان مشخصی برای آن تعیین می‌شود، مثل نماز صبح که از طلوع فجر تا طلوع آفتاب باید آن را به جا آورد و مناسک حج که در زمان و مکان جغرافیایی مشخص برگزار می‌شود.
وی اضافه کرد: این نظم زمانی، ترتیبی و جغرافیایی که در عبادات وجود دارد، انسان مسلمان را به نوعی انتظام دعوت می‌کند تا در همه ابعاد زندگی‌اش این سازمان را رعایت کند. در مورد ماه رمضان نیز این مسئله صدق می‌کند، به این صورت که ماه قمری با رؤیت هلال ماه شروع و تمام می‌شود، انسان باید در مدت این یک ماه روزه بگیرد و بعد از اینکه ماه تمام می‌شود، نباید روزه بگیرد. همه مسلمانان در عید فطر و قربان به خوردن و نوشیدن دعوت می‌شوند و این نظم باید اجرا شود.
انتهای پیام