«گاندو» سریالی که شاید مخاطب را پای تلویزیون بنشاند

اصل رایج در سریال‌سازی تلویزیون اینگونه است که معمولاً در چند قسمت اول با محتوای اثر آشنا می‌شود و با آن ارتباط برقرار کند. با وجود این اکثر آثار نمایشی سیما تا اواسط پخش مجموعه نیز قادر نیستند با مخاطبان ارتباط برقرار کنند، زیرا اهرم‌های جذابیت در آن‌ها رعایت نشده و قصه‌ها نیز عمدتاً تکراری‌اند، اما آثار معدودی جزء استثنائات هستند و مجموعه تلویزیونی «گاندو» نیز یکی از همین‌ آثار است.
جواد افشار که اخیراً آثارش رشد کیفی چشمگیری پیدا کرده است، در جدیدترین اثرش به موضوعی امنیتی پرداخته است و البته روایت داستان به گونه‎‌ای متفاوت از تولیدات مشابه است. با وجودی که قسمت‌های نخستین این مجموعه در حال پخش است و امکان تحلیل و اظهارنظر دقیق وجود ندارد، اما برخی موضوعات را می‌توان حتی از قسمت نخست نیز حدس زد برای مثال از جمله این موارد به شخصیت‌پردازی نسبتاً خوب می‌توان اشاره کرد. در گاندو نیرو‌های امنیتی فرشته نجات نیستند و آدم‌هایی واقعی‌اند و به‌راحتی می‌شود نمونه‌های آن‌ها را در جامعه دید؛ آدم‌هایی که ممکن است خطا کنند و حتی در برخی مواقع پرخاشگر باشند.
شخصیت‌پردازی داستان بر اساس واقعیت شکل‌گرفته است و این نکته عاملی مثبت برای مجموعه محسوب شود، اما می‌تواند عامل آسیب‌زایی هم برای اثر باشد؛ زیرا کافی است تا درام‌پردازی به شکل درست انجام نشود و ندانسته به‌جای جذابیت این مجموعه را به یک اثر کمیک تبدیل کند، اما اگر فیلم‌ساز بتواند در روایت فرازوفرود‌های قصه را به‌درستی شکل دهد داستان کششی خوب پیدا خواهد کرد. در ضمن تماشاگر به‌هیچ‌وجه قادر به پیشگویی اتفاقات پیش رو نیست، برای مثال شاید بسیاری از اظهارنظر‌ها خلاف آن چیزی است که در قصه رخ خواهد داد. درباره نقش‌های منفی این سریال، نکته‌ای وجود دارد که نشئت‌گرفته از ظریف‌بینی کارگردان است. منظور این‌که نقش‌های منفی از مردم عادی دور نیستند، برای همین تماشاگر فکر نمی‌کند این اشتباهات تنها برای دیگران رخ می‌دهد و آن‌ها امکان لغزش ندارند.

ممکن است این سؤال مطرح شود که چه الزامی وجود دارد که چنین آثاری تولید شود؟ حتی برخی پا را فراتر نهاده و این مجموعه را اثری پروپاگاندا توصیف می‌کنند، اما این گونه قضاوت‌ها چندان حرفه‌ای نیست. برای مثال در سینمای آمریکا هم آثار فراوانی در این زمینه تولید می‌شوند چون هر کشوری نیاز دارد تا صلابت خود را به رخ جهانیان بکشد. در این میان آمریکایی‌ها با تولید فیلم و سریال پیشتازند، درصورتی‌که ما هنوز در وضعیت ابتدایی به سر می‌بریم و در چنین شرایطی ساخت آثاری نظیر گاندو ضروری به نظر می‌رسد. 

چینش بازیگران این سریال به‌گونه‌ای است که اکثر تماشاگران برای مخاطبان آشنا نیستند، همین مسئله هم به گاندو کمک می‌کند تا تماشاگر آن‌ها را باور کند، البته در کنار بازیگران جوان، هنرمندان باتجربه هم در این اثر حضور دارد که به غنای آن اضافه می‌کند، اما هنرمندان جوان این مجموعه با روند تند و هیجانی اثر کاملاً همخوان هستند.

یکی دیگر امتیازات این سریال، تصویربرداری خوب آن است، برای مثال در قسمت اول صحنه‌های مربوط به‌مواجهه هوایی جنگنده با هواپیمای مسافربری در میان آثار تلویزیونی اتفاقی خوب محسوب می‌شود.

جهش کیفی جواد افشار در گاندو
جواد افشار این روزها در حال پیمودن پله‌های ترقی است و در مجموعه «آنام» هم اثری با کیفیت به مخاطبان ارائه کرده است اما با پخش قسمت‌های نخست مجموعه گاندو می‌توان دریافت این اثر از با کیفیت مطلوب‌تری تولید شده است، به‌ویژه در دکوپاژ و میزانسن با توجه به لوکیشن‌های زیاد در این اثر شاهد اتفاقات خوبی هستیم. نکته دیگر اینکه عموماً در فیلم‌های اکشن تصویربرداری با دوربین روی دست، اقدامی رایج است، اما در این اثر کارگردان تا حد امکان از این کار خودداری کرده است و اگر در بخش‌هایی از این روش بهره برده است، لغزش‌های دوربین تماشاگر را اذیت نمی‌کند. این مسئله از دیدگاه من یک اتفاق خوب برای این مجموعه محسوب می‌شود.

اثر جدید جواد افشار حاکی از آن‌ها است که اگر شرایط تولید و تهیه برای فیلم‌سازان ایرانی فراهم باشد آنان نیز توانایی تولید آثار اکشن را دارند، اما این محدودیت‌هاست که دست سینماگران را بسته‌ است. نکته دیگر به تعدد لوکیشن در این اثر مربوط می‌شود که یکی از الزامات آثار جاسوسی است این خصیصه خوشبختانه در گاندو رعایت شده برای همین هم این سریال برای مخاطبان جذاب است.

در پایان باید به بالا رفتن ظرفیت‌های نمایشی تلویزیون اشاره کرد، در سال‌های اخیر سیما با محدودیت‌های بسیاری مواجه شده است، اما خوشبختانه این موضوع باعث نشده که رشد کمی و کیفی تمامی آثار تحت‌الشعاع قرار گیرد.
به قلم، داوود کنشلو
انتهای پیام