چهل و پنجمین شماره فصلنامه «روان‌شناسی و دین» منتشر شد

به گزارش ایکنا؛ چهل و پنجمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «روان‌شناسی و دین» ویژه بهار 1398 به صاحب‌امتیازی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و مدیرمسئولی محمدناصر سقای بی‌ریا با هدف نظریه‌پردازی به منظور پایه‌ریزی مکتب روان‌شناسی اسلامی؛ تبیین فلسفه روان‌شناسی اسلامی؛ نقد فلسفه روان‌شناسی معاصر بر اساس مبانی اسلامی و نقد رویکردها و دیدگاه‌های موجود در روان‌شناسی معاصر، بر اساس مبانی و منابع اسلامی منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «ساخت و اعتباریابی آزمون اولیه همدلی بر اساس منابع اسلامی»، «تاثیر آموزش هوش معنوی بر میزان استرس سازمانی دانشجویان»، «اثربخشی آموزش بهداشت كلام مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بر دلبستگی به همسر»، «ضرورت تاسیس روان‌شناسی واحد در چارچوب رویكرد اسلامی»، «بررسی مدل علی شیوه‌های فرزندپروری، جهت‌گیری مذهبی و اضطراب مرگ»، «پیش‌بینی افسردگی بر اساس تعلق مادی، دلبستگی به خدا و نگرش‌های ناكارآمد»، «رابطه دینداری، مقبولیت اجتماعی و خودكارآمدی با استرس».

اعتباریابی آزمون اولیه همدلی

در چکیده مقاله «ساخت و اعتباریابی آزمون اولیه همدلی بر اساس منابع اسلامی» می‌خوانیم: «این پژوهش با هدف ساخت آزمون اولیه همدلی، بر اساس منابع اسلامی انجام گرفت. برای مطالعه منابع، از روش تحلیل محتوا و برای ارزیابی روایی و اعتبار آزمون، از روش پیمایشی با انتخاب تصادفی طبقه‌ای، نمونه 100 نفری از میان دانش پژوهان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌ و طلاب حوزه علمیه خواهران قم در سال تحصیلی 1395-1394 بهره گرفته شد. ساختار متغیرهای به دست آمده از منابع اسلامی، برای همدلی عبارتند از: مولفه رفتاری، مولفه عاطفی و شناختی. روایی این ساختار، از نظر كارشناسان خبره دین و روان‌شناسی طبق ساختار لیكرت چهار گزینه ای با میانگین كل 8/3 و واریانس 047/0 محاسبه شد. روایی گویه‌ها نیز با میانگین 6/3 و واریانس 022/0 به دست آمد. اعتبار آزمون، به واسطه بررسی همسانی درونی پرسش‌نامه با ضریب آلفای كرونباخ 91/0 به دست آمد. دونیمه‌سازی نیز اعتباری در حد 80/0 و 81/0 برای دو نیمه را نشان داد. بنابراین، این آزمون از اعتبار و روایی مناسب برخوردار است.»

اثربخشی آموزش بهداشت كلام بر دلبستگی به همسر

در طلیعه مقاله «اثربخشی آموزش بهداشت كلام مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بر دلبستگی به همسر» آمده است: «این مطالعه، با هدف بررسی اثربخشی آموزش بهداشت كلام، مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بر دلبستگی به همسر به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون، با گروه كنترل انجام شد. جامعه آماری شامل كلیه زنان با تعارضات زناشویی مراجعه‌كننده به مركز مداخله در بحران‌های خانوادگی، فردی و اجتماعی بهزیستی شهر بیرجند در سه ماهه سوم سال 1394می‌باشد. از این میان، 32 نفر از زنان هدف به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 16 نفره قرار گرفتند و به ابزار دلبستگی به همسر بارتولومیو و هورویتز پاسخ دادند. اعضای گروه‌های آزمایش در 9 جلسه 60 دقیقه‌ای، آموزش‌های بهداشت كلام مبتنی بر آموزه‌های اسلامی دریافت كردند. یافته‌های حاصل از تحلیل كواریانس چندمتغیره حاكی از اثربخشی آموزش بهداشت كلام، مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بر كاهش میزان دلبستگی اجتناب و اضطراب نسبت به همسر است. ازاین رو، آموزش بهداشت كلام در جهت فعال‌سازی گفتار سودمند و بازداری از گناهان زبان، مبتنی بر آموزه‌های اسلامی می‌تواند بر دلبستگی به همسر موثر باشد.»

ضرورت تأسیس روانشناسی واحد در چارچوب رویكرد اسلامی

در چکیده مقاله «ضرورت تاسیس روان شناسی واحد در چارچوب رویكرد اسلامی» چنین می‌خوانیم: «این مقاله، روان‌شناسی اسلامی را به عنوان دانشی حقیقت محور و دارای ظرفیت، برای بررسی قواعد حاكم بر سازمان‌یافتگی‌های روانی، فرایندهای زیرین و نمودهای رفتاری انسان تبیین می‌كند. روش پژوهش، كه از سنخ تحقیقات بنیادین نظری است، پس از گردآوری كتابخانه‌ای، تجزیه وتحلیل عقلانی است. بدین منظور، پس از بررسی سخنان روان‌شناسان و پژوهشگران در فلسفه روان‌شناسی، در اعتراف به فقدان انسجام و افول روان‌شناسی معاصر، به تحلیل علل آن پرداخته و تاسیس روان‌شناسی اسلامی را به عنوان راه حل ضروری آن معرفی می‌كند. یافته‌های پژوهش عبارتند از: پس از شكل‌گیری مكاتب سه گانه روان‌شناسی، مكتب جامعی برای معرفی روان‌شناختی انسان شكل نگرفته است. رویكردهای جدید نیز علی رغم دربردارندگی گزاره‌های صحیح، معمولا به تبیین سازوكارهای رفتاری، شناختی و یا پایه‌های زیستی آن می‌پردازند. بسیاری از این نظریات، مبانی نظری جامعی نداشته و یا برخی نظریه‌پردازان اساسا به آن توجهی نداشته‌اند. روان‌شناسی اسلامی، با مبانی نظری ویژه خود، می‌تواند با هدف بررسی قواعد حاكم بر سازمان یافتگی‌های روانی، فرایندهای زیرین و نمودهای رفتاری انسان، مكتبی جامع ارائه كند كه همه ابعاد رفتار انسان را تبیین كند.»

پیش‌بینی افسردگی بر اساس تعلق مادی و دلبستگی به خدا

یکی از مقالاتی که در این شماره منتشر شده «پیش‌بینی افسردگی بر اساس تعلق مادی، دلبستگی به خدا و نگرش‌های ناكارآمد» است. در آغاز این مقاله آمده است: «شناسایی عوامل موثر بر افسردگی كه از شایع‌ترین اختلالات روان پزشكی است، می‌تواند به پیشگیری و درمان آن كمك كند. از منظر اسلام، تعلق مادی و نوع رابطه با خداوند، از عوامل اثرگذار بر افسردگی هستند. از سوی دیگر، دانشمندان غربی بر نقش نگرش‌های ناكارآمد، به عنوان یك عامل موثر بر افسردگی تاكید كرده‌اند. هدف این پژوهش، پیش‌بینی افسردگی بر اساس تعلق مادی و دلبستگی به خدا در مقایسه با نگرش‌های ناكارآمد بود. طرح پژوهش، از نوع همبستگی و جامعه آماری دانشجویان دانشگاه شیراز بود كه 209 نفر از آنها به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه‌های افسردگی بك، تعلق، دلبستگی به خدا و نگرش‌های ناكارآمد بود. نتایج نشان داد كه تعلق مادی، نگرش‌های ناكارآمد و سبك دلبستگی اجتنابی به خدا می‌توانند افسردگی را به صورت مثبت و معنادار پیش‌بینی كنند. تعلق مادی نیز به عنوان قوی‌ترین متغیر شناسایی شد. نتایج حاكی از این است كه اسلام دارای پتانسیل‌های زیادی برای تعریف متغیرهای كلیدی در تبیین افسردگی است.»

رابطه دینداری، مقبولیت اجتماعی و خودكارآمدی با استرس

طلیعه مقاله «رابطه دینداری، مقبولیت اجتماعی و خودكارآمدی با استرس» بدین قرار است: «این پژوهش با هدف بررسی رابطه دینداری، مقبولیت اجتماعی و خودكارآمدی، با استرس دانش‌آموزان دبیرستانی انجام شد. این مطالعه، توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش، دانش‌آموزان دبیرستانی شهر ارومیه در سال تحصیلی 94-1393 بودند. از میان آنان 360 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. آنان پرسش‌نامه‌های دینداری، مقبولیت اجتماعی، خودكارآمدی و استرس را تكمیل كردند. داده‌ها با روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری تحلیل شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد كه دینداری (36/0-r=)، مقبولیت اجتماعی (29/0-r=) و خودكارآمدی (41/0-r=) با استرس رابطه منفی و معنادار داشتند (01/0p≤). در یك مدل پیش بین خودكارآمدی، دینداری و مقبولیت اجتماعی توانستند 9/40 درصد از تغییرات استرس را پیش‌بینی كنند. سهم خودكارآمدی بیش از سایر متغیرها بود. با توجه به یافته‌ها خودكارآمدی، دینداری و مقبولیت اجتماعی مهم‌ترین پیش‌بینی كننده‌های استرس بودند. بنابراین، توصیه می‌شود درمانگران و مشاوران به نشانه‌های متغیرهای مذكور توجه كرده و بر اساس آنها برنامه‌های مناسبی برای كاهش استرس دانش‌آموزان طراحی كنند.»

انتهای پیام