مرکز تخصصی سینما در حوزه ایجاد شود

حدیث اهل بیت(ع) در بازه سالیان دراز با دقّت‌ها و تلاش‌های بسیار عالمان دینی به دست ما رسیده است. روحانیت خود را متولّی حفظ و نشر حدیث می‌داند و همواره با یادگیری دانش‌های حوزوی در راستای این مهم، تلاش می‌کند و در این میان، تبلیغ سنّتی یکی از راه‌های نشر حدیث اهل بیت(ع) است.
امروزه راه دیگری هم برای نشر مکتب اهل بیت(ع) ایجاد شده و آن فیلم و سینماست. سریالی مانند سریال امام علی(ع) با به تصویر کشیدن بسیاری از گزارش‌های تاریخی دوران زندگی امام علی علیه‌السلام، فضای صدور حدیث و چرایی بسیاری از گفتارها و رفتارهای امام علی(علیه السلام) را نشان می‌دهد. از این رو می‌توان این سریال را گونه‌ای از نشر حدیث دانست. حال، اگر در نشر حدیث با این روش، دقّت لازم صورت نگیرد، تلاش‌های چند صد ساله عالمان دینی نادیده گرفته شده است.

لزوم آشنایی حوزویان با سینما

برای اینکه بتوان در عرصه فیلم و سریال و سینما، سیره اهل بیت(علیهم السلام) و سبک زندگی ایشان را با در نظرگرفتن دقّت‌ها دانش‌های حوزوی نشر داد، باید افزون بر تخصّص در علوم دینی، تخصّص در سینما هم داشته باشیم. آنگاه می‌توان با تشکیل‌ دادن کارگروه‌های مشترک میان متخصّصان حوزوی سینما و متخصّصان سینماگر، فیلم‌ها و سریال‌های بهتری تولید کرد که واقعیت زندگی اهل بیت(علیهم السلام) و الگوهای زندگی ایشان را بهتر نمایش دهد. یکی از راه‌های تربیت متخصّصان حوزوی در عرصه سینما، تأسیس مرکزی در چارچوب مراکز تخصّصی حوزه است. این قبیل از مراکز، ساختاری حوزوی داشته و ماهیت آن با نهادهایی چون دانشگاه صدا و سیما و مرکز پژوهش‌های صدا و سیما متفاوت است؛ زیرا اداره این مراکز کاملاً در اختیار حوزه است. از این رو آسیب‌هایی که نهادهای دیگر با آن مواجه‌اند در اینجا وجود ندارد.
نکته دیگر این است که سوژه‌های زندگی اهل بیت(ع) کاملا متناسب با نیازهای امروز ماست. مثلاً با اینکه سریال‌های بسیار خوبی مانند «امام علی(ع)»، «تنهاترین سردار»، «ولایت عشق»، «مختارنامه»، «اصحاب کهف»، «یوسف علیه السلام»، «مریم مقدّس» و ... ساخته شده ولی هنوز در موضوع همین سریال‌ها جای کار بسیاری باقی مانده است. نمونه‌هایی را از زندگی امام علی(علیه السلام) مطرح می‌کنم تا روشن شود که هنوز درباره امیر مؤمنان(علیه‌السلام) جای کار بسیاری باقی مانده است.
جنگ جمل، جای ساخت یک سریال بلند را دارد. بهانه برای این جنگ چه بود؟ چه کسانی در این جنگ در برابر امام زمان خویش صف‌ کشیدند؟ چگونه برخی از اعضای بیت رسول الله (صلی الله علیه و آله) در برابر جانشین پیامبر (علیه صلوات الله) ایستادند؟ چرا این جنگ کوتاه بود؟ چگونه ختم شد؟ دستاوردهای این جنگ در عرصه داخلی و خارجی چه بود؟ آفت‌های این جنگ در عرصه داخلی و خارجی چه بود؟ اینها پرسش‌هایی است که جامعه امروز ما به پاسخ آن نیاز دارد. چون نمونه‌های امروزین آن را می‌بیند و برای اینکه بتواند طرز رفتار خود را سامان دهد نیاز دارد که الگویی معصومانه در اختیار داشته باشد.

درس‌های صفین، جمل و نهروان برای امروز

نمونه دیگر جنگ صفین است. این جنگ هم نیازمند ساخت یک سریال بلند است. در این جنگ جای ظالم و مظلوم و قاتل و مقتول تغییر کرد. چیزی که در روزگار ما هم اتفاق افتاد. در این جنگ، دشمن برخی از حقوق مسلّم امام علی(علیه السلام) را پایمال می‌کند و بعد با پررویی می‌گوید که برای گرفتن حقوقتان بیاید مذاکره کنیم؛ ولی امام این مذاکره را نمی‌پذیرند و آن را ذلّت بار می‌دانند. در این جنگ امام (علیه‌السلام) حاضر نمی‌شوند با دشمن کنار بیایند و بر حقوق خود ایستادگی می‌کنند. همه اینها نیاز امروز ماست. اینها غیر از درس‌ها و عبرت‌های بسیاری است که پیش از جنگ و در میانه جنگ و پس از جنگ، قابل تصویرگری است.
نمونه دیگر، جنگ نهروان است. در این جنگ، دشمنان، کسانی از درون جامعه اسلامی و افراد معروف به عبادت هستند. دشمنان این صحنه، اشتباه خود را بر گردن امام مسلمین می‌اندازند و از ایشان می‌خواهند که اشتباه نکرده را بپذیرد و آن را جبران کند! این صحنه‌ها را امروز در جامعه خودمان می‌بینیم.

میوه‌های شیرین حکومت امام علی(ع)

نمونه دیگر، دستاوردهای حکومت امام علی(علیه السلام) است. ما درباره دستاوردهای این حکومت، کمتر سخن گفته‌ایم و بیشتر، جنگ‌ها و این قبیل از امور را به تصویر کشیده‌ایم. امام علی(علیه السلام) در مدّت کوتاه چهار سال و نُه ماه یعنی کمی بیشتر از یک دوره ریاست جمهوری در ایران، با وجود اینکه سه جنگ بزرگ به ایشان تحمیل شد، توانستند رفاه نسبی را تامین کنند، آزادی‌های اجتماعی را تضمین نمایند، امنیت داخلی را در جامعه ایجاد نمایند، به وضعیت آموزش و تربیت رسیدگی کنند، وضعیت اقتصادی را در اوضاع مطلوبی قرار دهند، خدمات اجتماعی را گسترش دهند، عدالت را فراگیر سازند و بسیاری از دستاوردهای دیگر. نیاز است یک سریال مستقل و بلند ساخته شود و در آن میوه‌های حکومت علوی نمایش داده شود. معلوم شود که ایشان حکومت را چگونه تحویل گرفتند و چگونه تحویل دادند.
همه این نمونه‌ها تنها از زندگی امام علی(علیه‌السلام) است که درباره آن زیاد شنیده و دیده‌ایم و سریال مستقلی هم داشته‌ایم که در نوع خود، بی‌نظیر بود؛ اما می‌بینید که هنوز چقدر جای کار دارد و چقدر می‌تواند پاسخگوی نیازها و پرسش‌های امروز ما باشد. بنابراین باید دعوت کنیم از مراکز مسئول حوزوی و نیز از همه حوزویانی که توان پژوهش و نگارش در این زمینه دارند که بیایند و درباره این موضوعات، قلم بزنند و با تولید محتوا راه را برای تشکیل یک «مرکز تخصصی سینما» در متن حوزه باز کنند.

حجت‌الاسلام محمدمهدی احسانی‌فر

استاد حوزه علمیه و مدیرمسئول فصلنامه «دانش‌ها و آموزه‌های قرآن و حدیث»

انتهای پیام