«تفسیر القرآن الکریم للشیخ الصدوق»؛ مصداق احیای تراث شیعی

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم رونمایی از کتاب تفسیر القرآن الکریم للشیخ الصدوق ظهر امروز، ۲۸ خردادماه، با حضور جمع زیادی از اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) در سالن شهید مطهری برگزار شد. در این مراسم مصلایی‌پور، رئیس دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق(ع) و مؤلفان کتاب محمود کریمی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و محسن دیمه کار، عضو دانشکده علوم قرآنی مشهد، محمد جواد صادقی‌مجد، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و نیز مجید معارف، استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران شرکت داشتند.

در ابتدای مراسم، ریاست دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، ضمن خیر مقدم به حاضران در جلسه، نشر این اثر را به عنوان نخستین اثر مشترک بین المللی دانشگاه امام صادق(ع) مصداقی از احیای امر اهل بیت(ع) دانست و انتشار این اثر را به نویسندگان تبریک گفت.

محسن دیمه‌کار یکی از نویسندگان این اثر تفسیری با اشاره به شخصیت عظیم شیخ صدوق، در مورد نوآوری های ایشان در این تفسیر از جمله دیدگاه‌های شیخ صدوق در مورد برخی از علوم قرآنی توضیحاتی ارائه داد و گفت: تبیینی متفاوت و ممتاز از جمع قرآن، نزول دفعی، سبعة احرف و مباحث مربوط به وحی از جمله نوآوری های تفسیر شیخ صدوق در عرصه علوم قرآنی است که می توان از تراث علمی اهل بیت  و آراء اجتهادی شیخ صدوق در این تفسیر  مشاهده کرد.

وی افزود: علوم قرآنی که در دانشگاه ها و مراکز علمی ما تدریس می شود به طور عمده برگرفته از منابع اهل سنت و صحاح سته است. ما باید علوم قرآنی را در منابع شیعه و معارف اهل بیت جستجو کنیم. شیخ صدوق یکی از دانشمندان برجسته ای است که می توان با تتبع در آثارش و به طور خاص در روایات تفسیری منقول از اهل بیت و اجتهادات تفسیری وی، به علوم قرآنی از منظر شیعه و معارف ناب اهل بیت دست یافت.

دیمه‌کار ادامه داد: نوآوری های تفسیری شیخ صدوق که اوج آن را در مقدمه کتاب کمال الدین می بینیم در تفسیر آیه «إنی جاعل فی الأرض خلیفة»، و برخی دیگر از مباحث تفسیری-کلامی ایشان منعکس شده است. دیمه کار در ذیل این مطلب به خلأ تفسیر اهل بیتی از آیات قرآن اشاره کرد که میراث تفسیری شیخ صدوق می تواند این خلا را به خوبی پر کند.

وی تصریح کرد: آراء تفسیری ابن بابویه اگر چه الهام گرفته از روایات اهل بیت علیهم السلام است اما وی در اثر انس با روایات اهل بیت و با اجتهاد به معنی واقعی آن، به تفسیر اجتهادی قرآن نیز روی آورده است، تفسیری که صبغه روایی و صبغه اهل بیتی دارد. وی در آثارش به مهمترین شبهات علمی مخالفان و معاندان در مباحث توحید، نبوت و امامت، با ظرفیت والای روایات اهل بیت علیهم السلام و رویکرد اجتهادی در کلام و تفسیر، پاسخ گفته است.

این نویسنده یادآور شد: از آنجا که موضوع امامت مورد اهتمام جدی شیخ صدوق بوده، با مطالعه در آثار شیخ صدوق و تفسیر بازسازی شده ایشان، می توان به تفسیر و تصویر صحیح و دقیقی از اهم مباحث تفسیری-کلامی مربوط به امامت با رویکردی روایی-اجتهادی دست یافت.

نقادی حدیث

وی ادامه داد: در کتاب‌های وی نیز آمده که این تفسیر وجود داشته و ما آن را احیا کردیم. محتوای این اثر هم روایات ائمه معصومین(ع) و هم اجتهادات و آرای تفسیری شیخ صدوق است که مقدمه‌ای را در باب تفسیر شیخ صدوق، علوم قرآنی از منظر شیخ صدوق و منابع این اثر بیان شده است. علاوه بر این، اثر او احیای تراث شیعی محسوب می‌شود و نشر اثر مشترک بین‌المللی می‌تواند الگوی خوبی باشد و دانشگاه‌ها در این مسیر از آن الگو بگیرند.

دانشار دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه شخصیت وی می‌تواند الگوی خوبی برای دانشجویان باشد، تصریح کرد: با توجه به آثار منتشر شده از شیخ صدوق، او را شخصیتی می‌بینیم که از ظرفیت‌های دوره نوجوانی و جوانی استفاده کرده و در ۲۲ سالگی مرجعیت حدیث را در قم داشته است. اگر فقه می‌خوانیم، تفقه دین یعنی دین‌شناسی حائز اهمیت بالاتری است. مطالعه آرای دگراندیشان نیز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چرا که وی هم با استادان و هم شاگردان غیرشیعه ارتباط داشته و این موضوع برای دانشجویان درس‌آموز است.

سپس ارتباط ویدیو کنفرانس با شفیق جرادی، رئیس معهد المعارف الحکمیه که ناشر مشترک این کتاب است برقرار شد. وی ضمن گرامیداشت یاد آیت‌الله مهدوی کنی به عنوان موسس و رئیس دانشگاه امام صادق (ع) و تجلیل از مولفان کتاب، چاپ و نشر این تفسیر را در شرایط کنونی امری ضروری و مهم دانست.

جرادی تصریح کرد: در جهان کنونی عده‌ای می‌خواهند دین را از مسائل سیاسی و اجتماعی و رهبری و مدیریت جامعه جدا کنند در حالی که در معارف اهل بیت و تفسیر شیخ صدوق مجموعه گرانبهایی از معارف و آموزه‌های اهل بیت دیده می شود که می‌تواند پاسخ محکمی به شبهه پراکنان در این عرصه باشد.

وی افزود: روایات و آراء تفسیری شیخ صدوق می تواند در راستای تولید علوم انسانی اسلامی نقش بزرگی را ایفا کند. امیدواریم که همکاری‌ها بین معهد المعارف الحکمیه و دانشگاه امام صادق(ع) با شتاب بیشتری ادامه یابد.

3 الگوی پرانرژی برای جوانان

مجید معارف، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، نیز با معرفی کتاب خود با عنوان «محدث صادق» که درباره شیخ صدوق نوشته است، گفت: نیاز است برخی جوان‌ها الگو‌های پرانرژی داشته باشند و اگر بخواهم الگویی معرفی کنم شیخ صدوق، علامه مجلسی و محدث نوری را معرفی می‌کنم.

معارف ادامه داد: تفسیر شیخ صدوق از نوع اثری و روایی بوده و قرائنی از آن در کتاب‌های دیگر وجود دارد. برای مثال در «کتاب التوحید» روایتی را نقل کرده و به کتاب تفسیرش اشاره می‌کند. در قرینه دیگر، موضع‌گیری شیخ صدوق نسبت به تفسیر به رأی است که این بحث را در بسیاری از آثار خود از جمله «کتاب التوحید» یک حدیث قدسی نقل می‌کند و متوجه می‌شویم که گرایش تفسیری وی مبتنی بر روایات است.

انتهای پیام