تأخیر علمی حوزه؛ سبب‌ساز نگاه سلبی دانشگاه‌ها به فقه/ حوزه به اندیشه‌های غیر تریبون دهد
گروه حوزه‌های علمیه ــ سومین سمینار دومین کنفرانس قرآن‌پژوهی پیشرفت در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) برگزار و در آن ضمن تأکید بر این نکته که حوزه باید به اندیشه‌های غیر، نیز تریبون دهد، بیان شد که تأخیر علمی حوزه سبب نگاه سلبی دانشگاه‌ها به فقه شده است.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالرحیم حسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران امروز 30 خردادماه در سومین سمینار دومین کنفرانس قرآن‌پژوهی پیشرفت در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) گفت: آنچه در پژوهشگاه‌های حقوق مورد بحث است و حتی در قانونگذاری رخ می‌دهد عمدتا رجوع به منابع حقوقی است و نه قانونگذاری حوزوی و فقهی.
وی افزود: در تحلیل‌های حوزه قانونی، کمتر دانشی به نام اصول فقه شناخته می‌شود که از جمله عوامل آن طول کشیدن ارائه متونی از حوزه به دانشگاه‌ها است.
حسینی با بیان اینکه این مباحث در حوزه خیلی طول کشیده است و این خطر بسیار جدی فراروی دانش فقه و اصول است افزود: ما کمتر سراغ قواعد رفته و بیشتر مسئله‌محور هستیم و در عمل قاعده‌ای که بخواهیم به دانشجو و استاد حقوق بدهیم کمتر وجود دارند لذا خروجی‌های حوزه درگیری چندانی با مباحث حقوقی ندارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه اتفاقی که در برخی دانشگاه‌ها مانند لبنان رخ داد این است که به جای اصول مقدمه قانونی برای حقوق نوشته‌اند تصریح کرد: در گروه‌های حقوقی دانشگاه‌های ما هم به سمت مقدمه‌نگاری‌هایی که غیرعلمی است رفته‌ایم و عامل آن طول کشیدن مباحث در حوزه برای ورود عملی به مباحث حقوقی کشور است.
آرامش باید به علم اصول برگردد
حسینی بیان کرد: یکی از عواملی که سبب گریز از مسائل اصول فقه در گروه‌های حقوقی شده این است که ما باید جا پای محکمی برای ورود به مباحث فقهی و قانونی داشته باشیم ولی مبنای دانش اصول، با نزاع شروع می‌شود که به لحاظ روانشناسی موجب بی اعتمادی علمی خواهد شد بنابراین باید این آرامش را به اصول برگردانیم تا سامانی برای ورود به مباحث جدید باشد.
وی افزود: گروه‌های حقوقی نگاه سلبی دارند و فلسفه حقوق و قانون جایگزین مقدمه اصول و فقه شده است زیرا حوزه در این زمینه تاخیر کرده است و شاید فرصت‌ها در گروه‌های حقوقی از بین برود لذا بحث سنت‌گریزی در برخی دانشگاه‌ها هم در تداوم این مسئله به عنوان یک حسن مطرح است و سبب گاردگیری در برابر حوزه است.
وی تاکید کرد: گاهی کسانی که از حوزه وارد دانشگاه می‌شوند بدتر از دانشگاهیان به این مسائل تاخت و تاز می کنند.
حسینی اظهار کرد: اتفاقی که در کف جامعه امروز ما رخ می‌دهد این است که حوزه طلاق‌های عاطفی و ازدواج‌های سفید زیاد می‌شود و برای همین مسائل هم تبیین حقوقی در حال شکل‌گیری است و جای فقه در آن خالی است.
وی تاکید کرد: بنده منشا این مسائل را نوع نگاهی می‌دانم که در حوزه قانونی شکل گرفته و مبنای بسیاری از آموزه‌های اجتماعی هم می شود و جای فقه هم در این زمینه خالی است چون متنی حقوقی برای این مسائل ارائه نکرده است.
حوزه به اندیشه‌های غیر تریبون بدهد
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محسن الویری، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) در سخنانی در نقد مباحث حجت‌الاسلام حسینی گفت: غالبا این افراد در مواجهه با اساتید حوزه دستشان خالی است ولی چون ما کمتر تریبون به اندیشه‌های غیر در حوزه داده‌ایم باعث شده تا گارد محکمی شکل بگیرد و معتقدم اگر تریبون بدهیم در این صورت بسیاری از مخالفت ها فروخواهد کاست و اگر بحث در مجامع عمومی نخبگانی داشته باشند افکار آنان رنگ خواهد باخت.
الویری تاکید کرد: هم اکنون تجدیدنظرهای اساسی در دانشگاه‌ها هم در حال رخ دادن است و توپ عمدتا در زمین ما هست و اگر بتوانیم بیانی قابل فهم و مبتنی بر قدرت علمی و نه پشتوانه حکومتی ارائه دهیم مخاطبان زیادی دارد و خواهد داشت لذا باید از ظرفیت خود بیشتر استفاده و مباحث مختلف حقوقی و تاریخی و روانشناسی را با زبانی علمی‌تر مطرح کنیم.
تفسیر موضوعی در عرض ترتیبی و تنزیلی نیست
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن گفت: شاید علم اصول برای علومی که بخش زیادی از آن توصیفی است کافی نباشد زیرا دانش اعتبار است و برای معرفت توصیفی و هستی شناسانه نمی توان به کار برد. اگر هدایت آمدنی است براساس برخی آیات قرآن، در این صورت عقل در این چارچوب قابل تحلیل است.
وی همچنین در مورد تفسیر موضوعی با بیان اینکه این تفسیر سراغ دلالات معتبر می‌رود بیان کرد: از این رو تفسیر موضوعی در عرض تفسیر ترتیبی نیست و مفسر موضوعی می‌تواند تفسیر تنزیلی و ترتیبی را برای فهم خود ورد استفاده قرار دهد.
وی افزود: کسانی که تفسیر تنزیلی را مانند بهجت پور دنبال می‌کنند باید به این سؤال پاسخ دهند که همه جا تفسیر تنزیلی معنادار است و این همه‌جایی معلوم نیست قابل اثبات باشد زیرا هر جا خداوند سخنی گفته ما باید دنبال سیر تطور آن باشیم و این به معنای آن است که هیچ سخن ثابتی نداریم.
قابلیت استخراج علوم از قرآن
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین اصغر کوراوند در سخنانی با بیان اینکه استفاده از تجارب بشر غربی و واژگانی که آن ها به کار می‌برند به معنای پذیرش غرب نیست گفت: انسان متشکل از شناخت و باورها و انگیزه های درونی و هیجانات و رفتارهای بیرونی است و همین محتوا در آیات و روایات زیادی قابل استخراج است گرچه قرار نیست آیات و روایات از همین واژه‌هایی که ما استفاده کرده‌ایم بهره ببرند.
وی تاکید کرد: براین اساس قرار نیست واژه‌های روانشناسی و جامعه شناسی در قرآن وجود داشته باشد بلکه این محتواها از آیات و روایات قابل استخراج است.
رجوع اندک حوزه به منطق تجربه‌پذیری
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد آکوچیکیان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) گفت: در سنت قیاسی فکر حوزوی کمتر به منطق تجربه‌پذیری رجوع شده است لذا اگر حوزه فهم تجربه‌پذیر را تبیین نکند نمی‌تواند از تجارب روان شناسی و جامعه شناسی بشری استفاده کند.
انتهای پیام
