رفتار ورزشکاران؛ ویترین ارتباطات ایرانیان/ چه کسی از هویت ملی دفاع می‌کند
گروه جامعه ــ دبیر انجمن علمی روانشناسی بالینی با تأکید بر لزوم آموزش اصول تعامل سالم و کنترل خشم به همه مردم، گفت: رفتار ورزشکاران ویترین و پرستیژ ملی ایران است، اما ورزشکاران ما حتی توان اعتراض بدون پرخاشگری را ندارند.
مهرداد کاظم‌زاده عطوفی، دبیر انجمن علمی روانشناسی بالینی و معاون دانشجویی و فرهنگی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه ایران، در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ به تشریح مسئله پرخاشگری در ورزش از جنبه روانشناسی در دو بخش ورزشکاران و تماشاگران پرداخت.
وی در تشریح خشونت و پرخاشگری در بین ورزشکاران اظهار کرد: همه مردم نیازمند دریافت آموزش‌هایی در زمینه سبک رفتار در جامعه، تعامل و کنترل خشم هستند. ورزشکاران نیز همانند بقیه مردم نیاز دارند که مهارت‌های رفتاری متناسب با موقعیت خود را دریافت کنند، اما جامعه ما اصولاً هیچ برنامه‌ای به عنوان برنامه‌های آموزشی پیشگیرانه یا ارتقادهنده رفتاری برای عموم مردم و ورزشکاران ندارد.
وی ادامه داد: اگر جامعه برای ورزشکاران سرمایه‌گذاری می‌کند تا مقام به دست بیاورند و ویترین یک ملت و کشور باشند، باید به این نکته نیز توجه کند که ورزشکاران جزئی از هویت کشور هستند و سازمان‌هایی که مسئولیت هماهنگی، پذیرش، تربیت و تمرین ورزشکاران را برعهده دارند، خود مسئول دفاع از این هویت ملی نیز هستند.
رفتاری که مدل ارتباط ملی است
این روانشناس کشورمان با طرح این پرسش که آیا برنامه مشخصی در حوزه روانشناسی ورزشی برای ورزشکارانمان وجود دارد، گفت: متأسفانه حتی زمانی که عنوان روانشناسی ورزش در جامعه مطرح می‌شود نیز مسئولان صرفاً به این مسئله فکر می‌کنند که چگونه از روانشناسی استفاده کنند تا تیم، برنده از زمین خارج شود، ولی به این موضوع فکر نمی‌کنند که این پرستیژ و هویت چه ویترینی را از مدل‌های ارتباطی و مدل‌هایی که وابسته به فرهنگ ماست به نمایش می‌گذارد.
وی تأکید کرد: افرادی که برای رتبه‌های شهری، استانی و کشوری انتخاب می‌شوند و بعدها قرار است در رتبه‌های ملی قرار گیرند، لازم است در کنار تمرین‌های ورزش حرفه‌ای، در دوره‌های مهارت آموزشی در حوزه ارتباط، روابط بین فردی، مدیریت هیجانات و ... نیز شرکت کنند.
تضمینی برای بهداشت روانی ورزشکاران
کاظم‌زاده عطوفی در پاسخ به این سؤال که آیا این دوره‌ها در سایر کشورها برای ورزشکاران برگزار می‌شود؟ اگر پاسخ مثبت است چرا در بسیاری از کشورها شاهد خشونت در ورزش هستیم؟ گفت: بله، البته میزان آن در کشورهای مختلف متفاوت است اما حتی اگر در سایر کشورهای جهان هم به این مسئله توجه نشود، آیا ما هم نباید به آن توجه کنیم؟ از سوی دیگر آیا توانمند کردن ورزشکاران در مسائل روانی، مدیریت هیجانات و برقراری تعامل صحیح، تضمین‌کننده بهداشت روانی آنها نیست؟
وی تصریح کرد: وجود رفتارهای پرخاشگرانه در هر سطحی در حوزه‌های اجتماعی جزو شاخص‌های بیمارگونه است و جامعه مسئول است که در مقابل این رفتارها برنامه و واکنش داشته باشد. برای مثال هر فردی حق اعتراض دارد، پس یک بازیکن هم می‌تواند در برابر داور اعتراض کند، ولی نحوه اعتراض یک بازیکن به داور بسیار مهم است و بسیاری از ورزشکاران ما توان این را ندارند که اعتراض کنند اما پرخاشگری نکنند؛ یعنی سبک ارتباطی آنها پرخاشگرانه است.
دبیر انجمن علمی روانشناسی بالینی این موضوع را به مسئولان گوشزد کرد که حتی اگر نتیجه محور هم باشند، باید این واقعیت را بدانند که اگر تیم و اعضای تیم تحت تأثیر فشار روانی و استرس قرار گیرند، عملکردشان مختل می‌شود. از سوی دیگر یک رفتار پرخاشگرانه، دعوا و ... تأثیر فراگیری در تیم خواهد داشت. پس بهتر است کسب مهارت‌های مدیریت هیجانات منفی را به اعضای تیم‌ها آموزش دهند.
این روانشناس کشورمان که به صورت علمی و میدانی در حوزه روانشناسی ورزش فعالیت کرده است، با تأکید بر این مسئله که بازیکنان تیم‌های ملی و باشگاهی به منزله نمادهای رفتار اجتماعی هستند و جامعه به آنها به عنوان الگو نگاه می‌کند، گفت: پرخاشگری در جامعه‌ای که الگوی پرخاشگر داشته باشد، رشد پیدا می‌کند. از سوی دیگر این بازیکنان به عنوان نماد در کشور و دنیا نشان داده می‌شوند و پرستیژ یا ویترین یک جامعه هستند. وقتی این افراد به عنوان الگو و نماد فرهنگ ارتباطی جامعه تلقی می‌شوند، نمی‌توانند مدعی شوند که رفتار آنها شخصی است و حق دارند این رفتارها را انجام دهند.
وی اضافه کرد: وقتی یک نفر از تیم ملی با داور درگیر می‌شود نشان‌دهنده سبک ارتباطی ما در جامعه است، چراکه بازخورد جهانی این اتفاق به کل ایران بازمی‌گردد و در رسانه‌ها مطرح می‌شود که بازیکن تیم ملی ایران پرخاشگری کرده است و از شخص خاصی سخن به میان نمی‌آید.
تأثیر رفتارهای پرخاشگرانه ورزشکاران
کاظم‌‌زاده‌عطوفی ادامه داد: اگر ورزشکاران تصور می‌کنند که مختار هستند چنین رفتاری داشته باشند، لازم است که این تفکر آنها اصلاح شود و نهادهای مرتبط با ورزش برای اصلاح این تفکر اقدام جدی انجام دهند، چرا که این رفتارها بر روان جامعه تأثیر می‌گذارد. تمام رفتارهای پرخاشگرانه بازیکنان که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، روان جامعه را به هم می‌ریزد و افراد را برای مدت‌ها درگیر می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا مسئولان ورزش کشور به استفاده از علم روانشناسی ورزش توجه لازم را دارند؟ گفت: اکنون در کشور کمیته روانشناسی ورزشی فعال است و روانشناسان ما به فعالیت در این زمینه مشغول هستند.
این روانشناس کشورمان در بخش پایانی سخنان خود به مسئله خشونت تماشاچیان نیز اشاره کرد و گفت: در سطح جامعه شاهد خشونت اجتماعی زیادی هستیم و وقتی در ورزشگاه‌ها تمرکز هیجانی اتفاق می‌افتد، طبیعتاً افراد هیجانات و خشمشان را به سطح جامعه می‌آورند. البته مسئله فقط پرخاشگری نیست و موضوع مهم وجود رفتارهای غیرسالم است که می‌توان با آموزش‌های مناسب میزان آن را به شدت کاهش داد. البته این اقدام آموزشی باید از مدارس آغاز شود.
انتهای پیام
