بررسی استعاره‌های مفهومی حوزه داوری در قیامت
گروه دانشگاه ــ برگزیده مقطع دکترای هجدهمین جشنواره پایان نامه‌های برتر قرآنی، گفت: در هم تنیدگی استعاره‌های سه بخش دنیا، اعمال و قیامت، مؤید ارتباط نظام‌مند آیات با یکدیگر است، ارتباطی که به خلق استعاره‌های جدید و تولید معنا می‌انجامد.
به گزارش ایکنا؛ فریده امینی، دانش آموخته دکتری دانشگاه الزهرا(س) در رشته علوم قرآن و حدیث، توانسته است در هجدهمین جشنواره پایان‌نامه‌های برتر قرآنی رتبه دوم را در مقطع دکتری با عنوان رساله «تبیین استعاره‌های مفهومی حوزه داوری در قیامت در قرآن کریم»، کسب کند. وی در گفت‌وگو با ایکنا، درباره پژوهش خود گفت: مسئله معاد در قرآن کریم از ابعاد گسترده‌ای برخوردار است، از این میان رساله حاضر در پی بررسی گزاره‌های معطوف به داوری قیامت در قرآن کریم است. بهره‌گیری از ابزار‌ها و دانش‌های جدید نوعی تدبر روشمند در آیات الهی است. بی‌شک معناشناسی شناختی از جمله این دانش‌هاست. مطالعات معناشناسی از یک سو دریچه‌های جدید را به سوی فهم عمیق قرآن کریم می‌گشاید و از سوی دیگر ابزاری در خدمت مطالعات میان رشته‌ای است. مطالعات معنی‌شناسی این امکان را فراهم می‌آورد تا با رویکردی نوین به مفاهیم و موضوعات قرآنی پرداخته شود. در پرتو معناشناسی شناختی آیات به کمک یکدیگر تحلیل می‌شوند و مجموع آن‌ها در کنار یکدیگر ما را به شبکه‌ای جامع می‌رساند. بی‌شک مباحث معنی‌شناشی شناختی و استعاره‌های مفهومی بر تفسیر اثر خواهد گذاشت، چرا که با نگاه کلی‌تر به آیات و روابط آن می‌پردازد.
وی ادامه داد: اهمیت شبکه استعاری به دست آمده در رساله را می‌توان از دو جهت مورد بررسی قرار داد؛ اول آنکه با روشی نوین به مطالعه حوزه داوری قیامت پرداخته می‌شود و دیگر آن که به واسطه حوزه‌های معنایی عینی‌تر که منتهی به حوزه انتزاعی قیامت خواهد شد، می‌توان این حوزه را برای مخاطب باورپذیر کرد. درک و باورپذیری هر چه بیشتر این حوزه منجر به شناخت عمیق‌تر و تجلی آثار معاد باوری در اندیشه، اخلاق و اعتقادات فرد خواهد شد.
این برگزیده جشنواره پایان‌نامه‌های برتر قرآنی افزود: رساله بنده به منظور «تبیین استعاره‌های مفهومی حوزه داوری قیامت در قرآن کریم» در سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول به کلیات و مباحث نظری در حیطه استعاره‌های مفهومی پرداخته شد تا در سایه آن فضای کلی پژوهش در رساله روشن شود. آنچه در داوری قیامت شاهد آن هستیم داوری اعمالی است که انسان در بستر دنیا انجام داده است، از این رو در فصل دوم استعاره‌های مفهومی سه بخش دنیا، اعمال و داوری قیامت به صورت مجزا مورد بررسی قرار داده شد، تا به شبکه‌ای مفهومی از استعاره‌های مفهومی دست یافته شود. در هم تنیدگی استعاره‌های این سه حوزه خود مؤید ارتباط نظام‌مند این آیات با یکدیگر است، ارتباطی که به خلق استعاره‌های جدید و تولید معنا می‌انجامد.
امینی گفت: نظر به آنکه استعاره‌های مفهومی به طور اتفاقی ساخته نمی‌شوند، بلکه براساس کنش‌های متقابل و پایدار با محیط و فرهنگ پایه‌ریزی می‌شوند، در فصل سوم به مطالعه انسان‌شناسانه پیرامون استعاره‌های به دست آمده در سه بخش دنیا، اعمال و قیامت پرداخته شد. مطالعه انسان‌شناسانه پیرامون استعاره‌های مفهومی به دست آمده در فصل دوم نشان داد چه میزان این مطالعه می‌تواند در راستای کشف حوزه مبدأ دقیق‌تر مؤثر باشد و اینکه استعاره‌های به دست آمده چه میزان از ریشه فرهنگی برخوردارند. همچنین قرآن کریم از کدام‌یک از رویداد‌های فرهنگی عصر نزول برای مفهوم‌سازی مفاهیم انتزاعی خود بهره بیشتری گرفته است و در این راستا سعی در تغییر کدام انگاره‌ها داشته است.
وی درباره علت انتخاب این رشته افزود: علاقه شخصی به مباحث مطرح در این رشته علت انتخابم برای تحصیل در این رشته بود.
امینی همچنین درباره مهم‌ترین دغدغه‌ای که یک پژوهشگر علوم قرآنی باید داشته باشد، گفت: این مسئله نسبت به افراد مختلف، متفاوت است، اما دغدغه بنده به عنوان فردی که در این رشته تحصیل کرده است، مجهز شدن به زمینه‌ها و ابزار‌هایی است که از طریق آن بتوان پیام‌های هدایتی قرآن و احادیث اهل بیت(ع) را ابلاغ کرد.
دانش آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث در پاسخ به این پرسش که به نظر شما پژوهش‌های علوم قرآنی تا چه اندازه ناظر به نیاز‌ها و مسائل جامعه است؟ بیان کرد: این‌گونه به نظر می‌رسد که میان نیاز‌ها و مسائل جامعه و پژوهش‌های قرآنی - حدیثی همسویی چندانی وجود ندارد، شاید از این جهت که مرجع یا مراجعی که باید عامل پیوند میان نیاز‌ها و مسائل جامعه و دانشگاه‌ها باشند کم کارند یا اصلا چنین مرجعی موجود نیست. پایان نامه‌ها و رساله‌های متعدد در دانشگاه‌ها و در رشته علوم قرآن و حدیث نگارش می‌شود، اما باید دید چه میزان از آن‌ها پاسخگوی مسائل و نیاز‌های جامعه هستند.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
