فهم معیوب از دین باعث انحراف و فساد می‌شود/ مکتب نباید در خدمت رهبران باشد
گروه معارف - یک پژوهشگر دینی گفت: وحی الهی و یا قرآن، که در اختیار پیامبر(ص) قرار گرفت، مصونیت دارد و بدون تغییر و فاسد شدن ماندگار است. البته پوسیدگی مکتب به درک و فهم ما از مکتب و دین مربوط می‌شود.
به گزارش ایکنا از اصفهان، حجت‌الاسلام سروش محلاتی، پژوهشگر دینی و مدرس حوزه و دانشگاه، روز گذشته، سه‌شنبه 4 تیرماه، در مراسم بزرگداشت شهید بهشتی که در کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: موضوع صحبت من درباره یکی از نظریه‌ها و سرفصل‌های شهید بهشتی با عنوان «رخنه فساد در نهضت» و یا به تعبیر دقیق خودشان «رخنه فساد در خط مقدم نهضت» است. ایشان در تعبیر دیگری برای این موضوع عبارت «گندیدن نهضت» یا «نهضت‌ها دچار گندیدگی می‌شوند» را به کار می‌برند.
وی ادامه داد: 45 سال قبل و در حالی که حدود 5 سال به پیروزی انقلاب اسلامی مانده بود، شهید بهشتی این مسئله را مطرح کرد، یعنی این مسئله بحثی نیست که امروزه و یا حتی پس از انقلاب مطرح شده باشد. ایشان پس از بازگشت از آلمان با آموزش و پرورش در حوزه تالیف کتب دینی برای مقاطع مختلف درسی همکاری داشتند و در همین راستا کتاب «فلسفه دین» را برای دانش آموزان تالیف کردند که در آن کتاب، اسلام به عنوان یک نهضت با اهداف و رهبران خاص خود و آفت‌هایی مربوط به آن، معرفی شده و مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد.
این پژوهشگر دینی اظهار کرد: در این کتاب فصلی با عنوان «رخنه فساد در جبهه مقدم» وجود دارد که ایشان در آنجا توضیح می‌دهد چطور یک نهضت به فساد دچار می‌شود. هر جامعه‌ای از یک مثلث تشکیل شده که ضلع اول آن مردم، ضلع دوم آن مکتب و دین و آیین و ضلع سوم آن، رهبران آن جامعه هستند و هر سه ضلع این مثلث در معرض فساد قرار دارند.
محلاتی افزود: آیت‌الله بهشتی در این فصل از کتاب توضیح می‌دهد که متأسفانه تاکنون هیج نهضت تاریخی که دچار پوسیدگی درونی نشده باشد سراغ نداریم و همه نهضت‌ها به نوعی به پوسیدگی دچار شده و این وضعیت، بسیار سریع دامان آنها را گرفته است. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که این متلاشی شدن نه به خاطر یک دشمن بیرونی، بلکه به خاطر مسائل درونی رخ داده است.
وی گفت: در این کتاب آمده است حضرت علی(ع) از قول پیامبر(ص) فرمودند: «من نه از مومن برای آینده نهضت اسلام می‌ترسم و نه از مشرک. تنها ترس من از عنصر داخلی مومن مسلمان‌نما است». عناصر درونی میتواند نهضت را از داخل و به خصوص از ناحیه سر دچار پوسیدگی کند.
محلاتی در خصوص پاسخ آیت‌الله بهشتی به این پرسش که هرکدام از اضلاع جامعه چگونه در معرض فساد قرار می‌گیرند، تصریح کرد: انسان موجودی فسادپذیر است که در شرایط مختلف عکس‌العمل‌های متفاوتی دارد. کسانی که در مقطعی زندگی پاکی دارند، ممکن است روزی در معرض هوا و هوس قرار گرفته و سقوط کنند؛ تاریخ پر از سرگذشت چنین افرادی است.
فهم معیوب از دین باعث انحراف و فساد می‌شود
این پژوهشگر دینی اضافه کرد: وحی الهی و یا قرآن که در اختیار پیامبر(ص) قرار گرفته، مصونیت داشته و بدون تغییر و فاسد شدن می‌ماند. پوسیدگی مکتب مربوط به درک و فهم ما از مکتب و دین است. مثلا ممکن است فردی دچار هوی و هوس نشده و زندگی خوبی داشته باشد، اما فهمش از دین معیوب بوده و این فهم معیوب، او را از راه راست منحرف می‌کند.
محلاتی در ادامه گفت: در خصوص ضلع سوم باید گفت اگر رهبر یک جامعه، به فساد گرایید و علی رغم تعلیمات آن مکتب، به خوش‌گذرانی پرداخت، مکتب از حرکت ایستاده و آسیب می‌بیند و به دلیل فساد حاملان خودش، از بین خواهد رفت، چراکه مردم مکتب را از زبان حاملان آن شنیده و آنها هم برای حفظ موقعیت خود، دین را وارونه تفسیر می‌کنند. در واقع نظام حاکم می‌خواهد باقی بماند و مستقیما هم نمی‌تواند روبروی مکتب قرار گیرد، چرا که اعتبارش از دست می‌رود، پس شروع به تحریف دین می‌کند، نه حذف آن. این مقوله، مکانیزم فساد در یک سیستم یا حکومت دینی را نشان می‌دهد. در ادامه نیز آیت‌الله بهشتی، حکومت‌های فاسد بنی‌امیه و بنی‌عباس را مثال زده که برای تحکیم موقعیت خود، به دین و اعتقادات مردم آسیب می‌زدند.
مکتب نباید در خدمت رهبران باشد
این مدرس حوزه و دانشگاه بیان کرد: آیت‌الله بهشتی گفت که «تاریخ نهضت‌های بزرگ، همیشه با آفت خودخواهی و اختلاف بر سر به دست آوردن قدرت مواجه است». این نگاه، نه نگاهی به گذشته، بلکه نگاهی به آینده است. در واقع مکتب نباید در خدمت رهبران باشد، بلکه رهبران باید در خدمت مکتب باشند.
این پژوهشگر دینی تصریح کرد: پیامبر(ص) همواره سعی می‌کردند منافقین را حذف کرده و قدرت را به امام علی(ع) برسانند. دغدغه اصلی شهید بهشتی نیز این بود که نهضت اسلامی ما دچار فساد نشود. ایشان در این باره می‌فرماید: «تا این لحظه که با شما صحبت می‌کنیم جلوگیری از ورود و به قدرت رسیدن افراد منافق به نهضت، آن هم زمانی که نهضت در حال به قدرت رسیدن است، کاری بسیار مشکل است».
انسان موجودی فسادپذیر است
وی ادامه داد: نهضت اسلام، نهضتی الهی و رهبر آن، یعنی حضرت محمد(ص) نیز مورد تایید خداوند بود، اما آن نهضت نیز پس از پیامبر(ص) دچار بحران شد، و وقتی که امام علی(ع) کنار گذاشته شد، جامعه اسلامی نیز آکنده از ظلم و تجاوز شد. شهید بهشتی اعتقاد دارد ما باید این اصل را بپذیریم که ما انسان‌ها همگی در معرض خرابی و فساد هستیم و در این راه، هیچ کس استثنا نیست.
محلاتی گفت: من هم از فساد مصونیت ندارم و به همین دلیل باید از رفتارهای فسادآمیز دوری کنم. از اصول مسلمانی این است که نباید روی هیچ انسانی به عنوان انسانی فساد ناپذیر حساب کنیم. در حقیقت زیربنایی شوم که میتواند نظام اجتماعی را نابود کند این است که انسان‌هایی هرکاری می‌خواهند انجام بدهند و کسی نتواند به آنها اشکال و ایراد بگیرد.
انتهای پیام
