بوی پیراهن خونین کسی می‌آید..
گروه اجتماعی ــ بیشتر شهدای ایرانی نام خود را بر روی لباس‌ها و برگ پوتین‌ها درج کرده اند، وجود پول و سکه‌های ایرانی همراه با پیکرهای مطهر در تشخیص پیکرهای مطهر آنان مؤثر است.
سرهنگ منوچهر ذوالفقاری، مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه لوازم و ادوات جنگی همراه رزمندگان یکی از راه‌های تشخیص پیکر شهید ایرانی با جسد عراقی است، گفت: بیشتر شهدای ایرانی نام خود را بر روی لباس‌ها و برگ پوتین‌ها درج کرده‌اند، وجود پول و سکه‌های ایرانی همراه با پیکرهای مطهر در تشخیص پیکرهای مطهر آنان مؤثر است.
وی درخصوص فضیلت شهادت، اظهار کرد: قرآن کریم آیات متعددی درباره چرایی، آثار و فضائل «جهاد و شهادت» در راه خدا ذکر می‌فرماید. مواردی چون حیات و زنده بودن شهیدان، نائل شدن به رحمت و مغفرت الهی، بخشش گناهان شهید و داخل شدن در بهشت و ... از جمله این موارد هستند.
وی گفت: کلمات «شهید»، «شاهد» و «شهدا» در قرآن کریم ۷۲ بار آمده است؛ یعنی به اندازه شهدای کربلا. «وجه» و «وجوه» هم در قرآن ۷۲ بار استفاده شده است. زیرا شهید نظر می‌کند به وجه الله.
شهید گمنام
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس با بیان اینکه گمنامی و گمنام بودن در سیره، روش و منش اسلامی از فضیلت والا و خاصی برخوردار بوده و روایات بسیاری درباره انسان‌هایی که خود را به چنین خصلتی ملزم دانستهاند، آمده است، گفت: بزرگان دینی نیز در سیر و سلوک و شیوه عملی خود، گمنامی را شعبه‌ای از خلوص در عمل و نیت می‌پنداشتند و همواره برای تقرب به خداوند متعال از این اصل اساسی بهره می‌جستند.
وی در ادامه افزود: با شروع جنگ تحمیلی ادبیات گمنامی در حوزه دفاع مقدس شکل‌دیگری به خود گرفت. هنگامی که رزمندگان دلاور ایران اسلامی برابر تجاوز دشمن بعثی و عراقی قرار گرفتند، در آن هنگامه عملیات و نبردهای شدید، برخی از پیکرهای مطهر شهدا امکان برگشت به عقبه خودی نداشت و بعد از جنگ تحمیلی نیز ابدان شریفشان سال‌ها در زیر آفتاب سوزان ماند که بعد از پایان جنگ، تفحص و جستجو برای کشف و شناسایی شهدای مفقود در غرب و جنوب کشور شروع شد. از میان شهدای مفقود الاثری که در جریان تبادل شهدا و تفحص کشف شد، بسیاری از شهدا از علائم هویت یاب همچون پلاک برخوردار نبودند، بنابراین نام و شناسنامه‌شان شناسایی نشد و بدین صورت مفتخر به «شهید گمنام» شدند.
شهیدمفقودالاثر
سرهنگ ذوالفقاری با بیان اینکه در هنگام جنگ تحمیلی ۸ ساله، تعدادی از رزمندگان اسلام به دلایل گوناگون از جمله به اسارت درآمدن رزمندگان و عدم امکان جابه‌جایی و انتقال ابدان شریف شهدا به‌دلیل نامساعد بودن وضعیت جغرافیایی مناطق عملیاتی، حجم آتش دشمن و...، هویتشان نامعلوم و به اصطلاح «مفقودالاثر» ماندند.
وی افزود: در همان سال‌ها و پس از آن، تلاش‌های فراوانی برای شناسایی و کشف بازماندگان جنگ صورت گرفت، اما تعدادی از آنان در جریان تبادل اسرا و شهدا و طی «عملیات تفحص» شناسایی و برخی همچنان مفقودالاثر تلقی شدند. با اتمام بحث تبادل اسرا و بازگشت آزادگان به میهن اسلامی و بررسی‌های به‌وجود آمده، در سال ۱۳۸۴ با اعلام رسمی بنیاد شهید، رزمندگان عزیزی که ابدان شریفشان کشف و شناسایی نشد به‌عنوان «شهید» و «مفقودالجسد» معرفی شدند. لذا واژه «مفقود» در ادبیات دفاع مقدس به شهیدان عزیزی اطلاق می‌شود که پیکرهای مطهرشان در مناطق عملیاتی و معرکه جنگ باقی مانده و به مواضع نیروهای خودی برنگشته است.
تفحص مفقودین
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس استان تصریح کرد: در هنگام جنگ تحمیلی ۸ ساله، بدلیل نامساعد بودن وضعیت جغرافیایی مناطق عملیاتی، حجم آتش دشمن و قرار گرفتن شهدا در محدوده‌ای بین نیروهای خودی و دشمن، امکان جابه‌جایی و انتقال ابدان شریف تعداد زیادی از شهدا فراهم نشد. بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان گرفتن جنگ تحمیلی یکی از مهمترین موضوعاتی که در دستور کار مسئولان نظام اسلامی قرار گرفت، تلاش برای تفحص(جستجو) و کشف مفقودین جنگ تحمیلی بود. بر همین اساس کمیته جستجوی مفقودین با مسئولیت سردار باقرزاده در ستاد کل نیروهای مسلح شکل گرفت.
بنابراین تفحص از نظر لغوی به معنای جستجو و کنکاش و در ادبیات دفاع مقدس به معنای جستجو و تلاش برای یافتن پیکرهای مطهر شهدای به جا مانده در معرکه جنگ، تلقی می‌شود.
وی گفت: در بینش اسلامی و فرهنگ دینی پیکر اموات و متوفیانی که به دلایل گوناگون بر روی زمین مانده و امکان دسترسی به ابدان آنان نیز وجود دارد، باید در مکان‌های مناسب و با آداب اسلامی به خاک سپرده شوند. احترام به اموات در اسلام آن چنان تأکید شده است که «غسل و کفن و نماز و دفن مسلمان دوازده امامى، بر هر مکلفى واجب است و اگر بعضى انجام دهند، از دیگران ساقط مىشود و چنانچه هیچ کس انجام ندهد همه معصیت کرده‌اند و بنابر احتیاط واجب حکم مسلمانى هم که دوازده امامى نیست، همین طور است و در قرآن کریم سوره «المرسلات» نیز خداوند می‌فرماید «أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفَاتًا.» مگر ما زمین را دربرگیرنده و پوشاننده شما در حال مرگ و زندگی قرار ندادیم؟
سرهنگ ذوالفقاری اظهار کرد: حال شهدا که دارای منزلت والا و جزو بندگان و اولیای خاص خداوند سبحان هستند و با رشادت‌ها و ایثارگری‌ها، عزیزترین سرمایه انسانی خود را در راه اهداف متعالی اسلام فدا می‌کنند و در معرکه جنگ و جهاد مظلومانه به شهادت می‌رسند، پیکرهای مطهرشان دارای قداست و اهمیت بالاتری است. اگرچه بر طبق روایات، شهدای معرکه غسل و کفن ندارند، اما آداب دفن بر آنها مترتب است و لازم است با شکوه و عظمت تشییع و به خاک سپرده شوند.
وی گفت: تلاش مجدانه و طاقت‌فرسا برای یافتن پیکرهای مطهر شهدا و بازگرداندن شهدا به خانواده‌هایشان و تشییع و خاکسپاری آنان در محل‌های مناسب، هم تکریم و تعظیم به مقام شهدا و احترام و سپاسگزاری از خانواده آنان و هم سر منشأ آثار و برکات فراوان در کشور است.
گستره تفحص
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس در رابطه با تفحص شهدا به دو نکته تفحص درون مرزی و تفحص برون مرزی اشاره کرد و افزود: باتوجه به اینکه ارتش بعثی عراق از ابتدا تا پایان جنگ تحمیلی بخش‌های مختلفی از خاک کشورمان را در اشغال داشت و یا در عملیات‌های مختلف رزمندگان اسلام در خطوط پدافندی مذکور تردد داشته اند لذا پیکر شهدا معمولاً در معرکه باقی می‌ماندند که برخی از آنها در خلال جنگ به عقبه انتقال داده شد و تعداد زیادی هم تا پایان جنگ در محل درگیری و نبرد به وسیله دشمن مدفون شده‌اند.
وی ادامه داد: همچنین با توجه به اینکه بنا به مقتضیات سیاسی و نظامی جنگ، رزمندگان اسلام دشمن بعثی را در خاک عراق تعقیب و در آنجا اقدام به تک و پاتک می‌کردند، در نتیجه تعدادی از آنان بعد از شهادت در خاک عراق تا پایان جنگ باقی ماندند. از دلایل دیگر وجود پیکر شهیدان در داخل خاک عراق آن بود که رژیم بعثی با بی‌رحمی افراد مجروح و اسیر را در جدار مرز خود و تا عمق خاک عراق بصورت دسته‌جمعی به شهادت می‌رساند لذا پس از سال‌ها گروه‌هایی به نام گروه تفحص برون مرزی تشکیل یافت و با هماهنگی وزارت خارجه دو کشور در زمان صدام پیکرهای مطهر شهدا طی مراسم و تشریفات تبادل در مرز به میهن اسلامی منتقل شد.
سرهنگ ذوالفقاری با بیان اینکه کار تفحص شهدا کاره ساده‌ای نیست و مشکلاتی عدیده‌ای بر سر راه گروه‌های تفحص است، بیان کرد: وجود مین و مواد منفجره به جا مانده از جنگ تحمیلی، وجود گرمای شدید منطقه جنوب و عدم کارآیی ماشین‌آلات سنگین در تمام روز، وجود سرمای شدید و برف‌گیر شدن مناطق کوهستانی غرب، حضور گروهک منافقین و دیگر عوامل ضد انقلاب در مرز و اذیت و آزار آنها، کمبود امکانات پیشرفته و عدم همکاری مقامات مسئول عراقی در نقاط مرزی از جمله این مشکلات است ولی بازهم گروه‌های تفحص بخاطر پیمانی که با شهدا بسته‌اند و برای تسلای دل‌های بی‌قرار خانواده‌ها مشکلات را به جان خریده و با گذشت 40 سال از جنگ همچنان در سرما و گرما به‌صورت مداوم در مناطق به دنبال پیکرهای مطهر شهدای ایران می‌گردند.
عملیات تفحص
وی به عملیات تفحص شهدا اشاره کرد و افزود: عملیات شناسایی پیکرهای مطهر شهدا از سوی نیروهای اطلاعات عملیات و عناصر تخریب‌چی با توجه به اطلاعات و اسناد بدست آمده از رزمندگان و آزادگان، آثار موجود از شهیدان و تشخیص خطوط پدافندی در منطقه عملیاتی صورت می‌پذیرد. سپس مسیر تردد و معبر برای ورود نیروهای تفحص هموار و در صورت نیاز، زمین برای استقرار بیل مکانیکی فراهم می‌شود. فعالیت تفحص بسته به نوع، شرایط و جنس زمین متفاوت است. به‌طور مثال در منطقه فکه زمین رمل و ماسه‌ای است، در چیلات، سومار و میمک تفحص در سنگلاخ و تپه‌ها و شیارهای کوچک و بزرگ انجام می‌شود، در طلائیه زمین باتلاق است، در شط علی نیزار و آب وجود دارد و در کردستان و حاج عمران در کوه‌های صعب‌العبور انجام می‌شود.
وجه تمایز پیکر مطهر شهدا با اجساد عراقی
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان با بیان اینکه یکی از مهمترین موضوعات در میدان کار تفحص چگونگی تشخیص پیکر شهدا از اجساد عراقی است، گفت: در این رابطه تفاوت‌های آشکاری که بین پیکر شهید و جسد عراقی وجود دارد، لوازم و ادوات جنگی همراه رزمندگان یکی از راه‌های تشخیص پیکر شهید ایرانی با جسد عراقی است از جمله؛ کلاه، کلاه‌های عراقی‌ها کاملاً با کلاه ایرانی تفاوت دارد؛ کلاه آهنی عراقی طشت شکل و کلاه ایرانی جمع‌تر و گرد است، کلاه پشمی عراقی‌ها دارای آویز در قسمت گوش(مخصوص شمال عراق – کردستان) و کلاه پشمی ایرانی‌ها دارای دید چشم و رنگ مشخص است، برروی کلاه‌های ایرانی‌ها معمولاً اشعار انقلابی ـ اسلامی و یا پیشانی‌بند درج شده است و کلاه‌های کائوچویی هر دو کشور نیز تفاوتی همچون کلاه آهنی دارد.
وی به تفاوت چفیه و لباس‌های این دو گروه اشاره و بیان کرد: چفیه برخی از شهدای ایرانی دارای شال‌گردن و عموماً دارای چفیه هستند در حالیکه در نظام عراق از این البسه‌ها استفاده نشده است.
پیراهن ایرانی‌ها
الف) لباس فرم سپاه سبز رنگ و نازک است و ممکن است که آرم سپاه نیز بر روی آن حک باشد.
ب) لباس بسیجی‌ها هم یا از نوع تکاوری که امروزه آنها را لجنی می‌گویند و یا خاکی است که بدون سردوشی، درجه و جنس آن مشخص است.
ج) لباس‌های کره‌ای نیز حالت نخی نداشته و فاقد سردوشی و غیره هستند.
د) لباس برادران ارتش نیز از نوع کره‌ای با درجه‌های نظامی بر روی بازو و یا سردوش و نیز اتیکت بر روی سینه مشخص است.
هـ) لباس گرم بسیج و سپاه از نوع لباس‌های ورزشی گرمکن است که بلوز و شلوار معمولاً با هم هستند.
ی) در زمستان نیروهای ایرانی از اورکت‌های معروف به کره‌ای استفاده کرده که جنس و سایز آنها به‌طور واضح روشن است، زیر پیراهن و لباس زیر اکثراً از نوع مشخص و نوشته‌های ایرانی دارد برخی هم لباس زیر آنها ورزشی هستند.
پیراهن عراقی‌ها
الف) پیراهن عمومی آنان کاملاً ضخیم و سبز رنگ می باشند دارای سردوشی و نیز بغل بلوز دارای دکمه و جنس آنها معلوم است.
ب) رده‌های کماندویی عراقی دارای لباس لجنی با رنگ مشخص هستند.
ج) رانندگان تانک عراقی دارای لباس‌های یک تیکه سبز رنگ به اصطلاح خلبانی است.
د) عراقی‌ها دارای ژاکتی سبز رنگ و دارای سردوشی هستند که هنوز در ارتش فعلی آنها بکار می‌رود.
ذوالفقاری در ادامه افزود: پوتین ایرانی و عراقی از نظر شکل ظاهری تفاوت دارد ضمن اینکه در زیر پوتین‌های عراقی نوشته‌هایی مانند(صنع فی العراق) – (رقم) و علامتی بصورت مثلث که با حرف (ج) که به معنی جیش یعنی نیروهای مردمی عراق است همچنین پوتین‌های عراقی بزرگ پا و نوک آنها قوسی شکل هستند. بعضی از نیروهای ایرانی حتی پرسنل ارتش و ژاندارمری در دوران دفاع مقدس از کفش‌های کتانی استفاده کرده که در عرف نظامی عراق از این نوع کفش‌ها استفاده نشده است. تفاوت در جای خشاب و سینه بندهای جای خشاب فشنگ‌ها، تفاوت در کوله پشتی‌ها و کولههای آرپی چی هفت تفاوت در سرنیزه اسلحه‌ها، وجود اسلحه ژ۳ و مهمات همراه، نشان از ایرانی بودن دارد.
وی ادامه داد: همچنین گتر کردن شلوار نیروهای ایرانی با عراقی فرق دارد. از طرفی بعضی از نیروهای ایرانی دارای ساق‌بند هستند، وجود آمپول های آتروپین همراه با نیروهای ایرانی جهت جلوگیری از آثار بمب‌های شمیایی، روی لباس ایرانی ها اشعار اسلامی درج شده است (یاشهادت یا زیارت، نام ائمه و...) بیشتر شهدای ایرانی نام خود را بر روی لباس‌ها و برگ پوتین‌ها درج می‌کنند، وجود پول و سکه‌های ایرانی همراه با پیکرهای مطهر، چکمه‌های مخصوص شیمیایی کیسه جای کمک‌های امدادی، نارنجک، جوراب، قمقمه‌ها، و ماسک، ایرانی با عراقی متفاوت است، همچنین در جیب بعضی از نیروهای ایرانی مدارک شخصی، عطر، جانمازی، قرآن، ادعیه، تصویر امام، خودکار بیک، وصیت‌نامه، دست‌نوشته‌ها، و حتی مسواک وجود دارد که همه لاین تفاوت‌ها در تشخیص ایرانی و عراقی بودن پیکرها اثر دارد.
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس استان با اشاره به اینکه استخوان‌های شهدا فرسوده شده‌اند اما بسیاری از استخوان‌های جمجمه قابل شناسایی هستند زیراکه استخوان جمجمه محکترین استخوان بدن است و تا 100 سال نیز زیر خاک دوام می‌آورد و دیرتر پوسیده می‌شود، تصریح کرد: تمام موارد گفته شده برای شناسایی پیکر ایرانی از جسد عراقی مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر وسایل و یا پلاکی همراه شهید نبود هویت و یا حتی سن شهید را از طریق استخوان‌های باقی مانده مخصوصاً استخوان جمجمه تشخیص می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه اگر با انجام همه این مراحل بازهم هویت پیکر مشخص نشد و ایرانی و عراقی بودنش قابل تشخیص نبود، بیان کرد: اگر نیروهای گروه تفحص به ایرانی و عراقی بودن پیکر پیدا شده شک داشته باشند پیکر را در نزدیک‌ترین قبرستان دفن می‌کنند.
ذوالفقاری گفت: چهارمحال وبختیاری دو هزار و 438 شهید در زمان جنگ تقدیم انقلاب کرده است که تا‌کنون پیکر دو‌هزار و 324 شهید به استان بازگشته‌اند و طبق آماری که از خانواده‌های شهدا داریم 114 شهید جاویدالاثر دیگر باید به استان برگردند که در این کاروان که شنبه هشتم تیرماه در استان تشییع شد چهار شهید گمنام داشتیم.
وی در رابطه با نحوه شناسایی شهدا تصریح کرد: خانواده‌های شهدا به کمیته ایثارگران سپاه استان مراجعه کرده، بانک اطلاعاتی خود را تکمیل می‌کنند و در نهایت باید آزمایش دی‌ان‌ای دهند. از استخوان‌های شهدای تفحص شده نیز این آزمایش گرفته می‌شود که جواب‌های آزمایش با یکدیگر تطبیق داده می‌شود و هویت شهدا مشخص می‌شوند.
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس استان در رابطه با علت شناسایی نشدن برخی از شهدا، تصریح کرد: متأسفانه برخی از خانواده‌ها معظم شهدا هنوز بانک اطلاعاتی خود را تکمیل نکرده‌اند و آزمایش‌ها را انجام نداده‌اند به همین دلیل گاهی دی‌ان‌ای منطبق با شهید تفحص شده پیدا نمی‌شود و شهید به عنوان شهید گمنام اعلام می‌شود. حتی گاهی نیز خانواده آزمایش را می‌دهد و بانک اطلاعاتی خود را تکمیل می‌کند و بعد از تحقیق مشخص می‌شود که چند سال قبل پیکری با این مشخصات در شهر و استان دیگری به خاک سپرده شده است که در این صورت سنگ قبر شهید را عوض می‌کنند.
انتهای پیام
