رسانه‌ها؛ تعیین‌کننده هویت افراد در دنیای امروز
گروه اجتماعی ــ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اصفهان گفت: در گذشته، نظام خانواده بیشترین نقش را در شکل‌گیری هویت افراد ایفا می‌کرد، ولی در دنیای امروز این رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی هستند که نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری هویت افراد ایفا می‌کنند.
رضا اسماعیلی، عضو هیئت علمی مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره هویت‌یابی در نوجوانان اظهار کرد: بحث هویت از بدو تولد آغاز شده و فرد بعد از طی مراحل شناختی، به شناخت خود و اطرافیان می‌پردازد. اولین پایگاه هویتی در خانواده شکل می‌گیرد که موجب اجتماعی شدن و شکل‌گیری شخصیت کودک در خانواده می‌شود.
وی ادامه داد: پایگاه و مکان بعدی شکل‌گیری هویت، گروه همسالان و در مرحله بعد، مدرسه است که از پیش دبستانی آغاز شده و تا دانشگاه ادامه می‌یابد؛ بنابراین خانواده، همسالان، محیط آموزشی و محیط اجتماعی از عوامل و مراحل شکل‌گیری هویت در افراد محسوب می‌شوند.
عضو هیئت علمی مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اصفهان با بیان اینکه در دنیای امروز رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری هویت ایفا می‌کنند، افزود: هویت امروز ما بیشتر از طریق رسانه‌ها شکل می‌گیرد، ولی در گذشته نظام خانواده بیشترین نقش را در این زمینه ایفا می‌کرد. البته در جوامع مختلف سهم این عوامل متفاوت بوده و هر کدام نیازمند بررسی علمی خاصی است.
اسماعیلی درباره تعریف هویت از منظر روانشناسان گفت: ویژگی‌هایی که فرد خودش را با آن‌ها از دیگران متمایز کرده و با استفاده از آن‌ها به تعریف کیستی می‌پردازد، هویت می‌نامند. بخشی از کیستی مربوط به هویت جنسی فرد است و کودک در مرحله‌ای از زندگی می‌تواند جنسیت دختر و پسر را تمیز دهد و به هویت جنسی خودش پی ببرد.
وی بیان کرد: هویت اجتماعی، فرهنگی، ملی، سیاسی و اقتصادی از دیگر انواع هویت محسوب شده و هویت‌های متفاوتی هستند که می‌تواند در وجود یک فرد شکل بگیرد. روانشناسان بیشتر کیستی فرد به لحاظ جنسیت، خصایص روحی و روانی و تیپ‌های شخصیتی را که دارای هویت مستقل و نیز تفاوت‌ها و شباهت‌ها هستند، مورد عنایت و توجه قرار می‌دهند.
استقلال‌طلبی؛ شاخص هویت در نوجوانان
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی و اجتماعی اضافه کرد: برخی از افراد مهرطلب یا کینه‌توز، درون‌گرا یا برون‌گرا، منطقی یا غیر منطقی هستند و بعضی از آن‌ها بعد احساسی قوی‌تری دارند؛ بنابراین به لحاظ تیپ شخصیتی با هم متفاوتند. از کودکی تا نوجوانی و جوانی، مرحله‌ای است که دایره شناختی افراد وسیع‌تر می‌شود و ویژگی‌های روحی و روانی خاصی پیدا می‌کنند، بدین معنا که استقلال‌جو شده و در تلاش برای متمایز ساختن خود از دیگران برمی‌آیند.
وی ادامه داد: نوجوانان با روش‌های ایجابی و مثبت و یا بعضاً با حرکت‌های سلبی که از خود نشان می‌دهند، می‌خواهند بگویند که از مرحله کودکی خارج شده و به مرحله نوجوانی و جوانی پا گذاشته‌اند. برخورداری از هویت خاص و متفاوت بودن با دیگران، از دیگر ویژگی‌های نوجوان است. هویت نوجوان در استقلال‌جویی، استقلال‌طلبی و اثبات خود در جریان زندگی معنا می‌شود. فاصله گرفتن از خانواده مصداق بارز استقلال‌طلبی بوده و نوجوان مایل است بیشتر وقت خود را با همسالانش بگذراند.
اسماعیلی بیان کرد: نوجوان بعد از شناخت هویتش، خود را متعلق به فرهنگ جامعه دانسته، با نظام ارزشی آن جامعه آشنا می‌شود و تفاوت‌ها و شباهت‌های فرهنگ جامعه خود با فرهنگ جوامع دیگر را تشخیص می‌دهد. تحقق نظام ارزشی و یافتن نظام هنجاری موجب می‌شود که فرد هویت فرهنگی خاصی برای خودش تعریف کند؛ از طرف دیگر، در فعل و انفعالات سیاسی مشارکت کرده و نقش مؤثری ایفا می‌کند و به هویت جدیدی دست می‌یابد.
انتهای پیام
