«نردبان آسمان: گزارش کامل مثنوی به نثر» منتشر شد

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ کتاب «نردبان آسمان: گزارش کامل مثنوی به نثر» نوشته محمد شریفی است که به همت نشر نو منتشر شده است. به گفته شریفی، این اثر شرح مثنوی نیست و می‌توان آن را گزارشی از مثنوی به نثر یا برگردان تفسیر آن دانست. اساس نویسنده در گزارش مثنوی به نثر مبتنی بر دو نسخه مثنوی است، یکی نسخه تصحیح شده نیکلسون و دیگری نسخه عکسی قونیه. اما عنوان‌ها و ابیات نقل شده در این متن، همگی برگرفته از نسخه قونیه است.

در این گزارش ضمن اینکه ابیات مثنوى یک به یک لحاظ شده، فقط به معنى کردن ابیات بسنده نشده است، بلکه جان کلام مولانا به‌صورتى روان و پیوسته به نثر درآمده است، به‌طورى که علاقه‌مندان به مثنوى با خواندن این کتاب مى‌توانند مطمئن باشند که مثنوى را از آغاز تا انجام خوانده‌اند. در این گزارش بخش‌هاى داستانى مثنوى از بخش‌هاى غیرداستانى تفکیک شده و اشارات و تلمیحاتى که مولانا به کار برده، به حد لازم توضیح داده شده است.

جلد اول این اثر شامل شش دفتر است و جلد دوم به مآخذ قصص و تمثیلات مثنوى با آخرین یافته‌هاى پژوهشگران پرداخته و پیشینه قصه‌هایى که مولانا در مثنوى آورده، در این مجلد از منابع اصلى نقل شده است.

شریفی در مقدمه کتاب آورده است: روش من در سراسر این کار چنین بوده است که ابتدا کوشیده‌ام معنی و مفهوم نهفته در هر بیت را دریابم و آنگاه آن را به زبانی حتی الامکان روشن بیان کنم. برای فهم خودم چند شرح متأخر را بیت به بیت دیده‌ام و در مورد بعضی از ابیات به ندرت در شروح قدیم نیز نگاهی کرده‌ام. این را نیز بیفزایم که از دو کتاب مثنوی به نثر (موسی نثری و گولپینارلی) با وجود مراجعات گهگاهی متأسفانه نتوانستم هیچ بهره‌ای ببرم.

یکی از مهمترین عوامل در فهم مثنوی دریافت اشارات مولانا به آیات و احادیث و روایات است. این نکته از قدیم الایام مورد توجه ویژه شارحان مثنوی بوده است و از همین رو هر یک به اقتضای اشراف و احاطه خود بر قرآن و حدیث به مواضعی که مولانا نظر به آیه یا حدیثی داشته است، اشاره کرده و آن آیه یا حدیث را آورده‌اند.

در ترجمه آیات عمدتاً از تفسیر سورآبادی و گاه از روض الجنان مشهور به تفسیر ابوالفتوح رازی و به ندرت از تفاسیر و ترجمه‌های دیگر بهره برده‌ام و گاه تلفیقی از دو یا سه ترجمه با تصرفاتی جزئی فراهم آورده‌ام. در ترجمه پاره‌های منقول از نهج البلاغه از ترجمه سیدجعفر شهیدی نقل کرده‌ام و در ترجمه احادیث از منابع گوناگون استفاده کرده‌ام که در کتابنامه آمده است.

نویسنده در مقدمه کتاب، نکاتی را درباره شیوه مطالعه بیان کرده است. شیوه اول که همان شیوه رایج مطالعه از ابتدا تا انتهاست. شیوه دوم برای کسانی است که علاقه‌مند به بخش‌های داستانی مثنوی هستند. این گروه می‌توانند فقط بخش‌هایی را دنبال کنند که با قلم ریزتر و کم‌رنگ‌تر آمده است. شیوه سوم برای کسانی است که برعکس گروه اخیر به بخش‌های غیرداستانی و تعلیمی مثنوی علاقه‌مندند. این گروه می‌توانند بخش‌هایی را دنبال کنند که با حروف درشت‌تر و پررنگ‌تر آمده است. شیوه چهارم که شیوه‌ای نامتعارف، اما با این کتاب امکان‌پذیر است به کار کسانی می‌آید که نمی‌خواهند کل متن را بخوانند، بلکه می‌خواهند فقط به سراغ مطالبی بروند که برایشان جالب و کنجکاوبرانگیز است. این گروه می‌توانند با مرور نمایه موضوعی مفصلی که در انتهای مجلد دوم آمده است، موضوعات و سؤالات جالب توجه خود را بیابند و فقط همان قسمت‌ها را در متن بخوانند.

بهترین شیوه برای مطالعه این کتاب که ضمن فهم بیشتر ابیات سبب انس و الفت بیشتری با ابیات مثنوی می‌شود، این است که خواننده از ابتدا این کتاب را همراه با متن مثنوی (تصحیح نیکلسون یا سروش یا موحد یا نسخه قونیه) بخواند و هر دو کتاب را به طور موازی دنبال کند.

بهاءالدین خرمشاهى درباره این اثر معتقد است: طرح این کار و چگونگى گزارش مثنوى را به نثر، سخته و پخته یافتم. نشانه سختگى طرح همین بس که هیچ دقیقه و نکته‌اى از تعلیم مثنوى و ساختار عظیم آن کتاب نادیده نمانده است. پیداست که انجام این کار جز با اشراف تمام بر مثنوى و بهره‌گیرى از شرح‌ها و پژوهش‌هاى مرتبط با آن و برخوردارى از ذوق، دقت و صرف وقت و تحمل و تأمل بسیار و بار‌ها خواندن و حک و اصلاح میسر نمى‌شود. همه برافزوده‌ها که با علائم ویژه نشان داده شده است، بجا و بایسته و مؤثر در فهم مطلب و جلب‌کننده توجه خواننده و با کل ساختار هماهنگ است. پاورقی‌ها نیز با دقت چندسویه تهیه شده است و نیاز خواننده را به‌درستى برآورده می‌کند، بى‌آنکه خللى در گزارش منثور و معنى و پیام مثنوى وارد کند. بدون هیچ‌گونه مبالغه‌اى من کتاب را با لذت تمام خواندم ــ لذتى که از یک اثر چندوجهى و درهم تنیده و پُرکشش مى‌توان برد.

یادآور می‌شود؛ کتاب «نردبان آسمان» نوشته محمد شریفی در ۲۲۸۳ صفحه و با بهای ۴۰۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.

انتهای پیام