مسیر بازگشت به برجام روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود/ امکان چراغ سبز نشان دادن آمریکا به اروپا تا یک ماه آینده
گروه سیاسی ــ عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه گام سوم ایران بیش از دو گام قبلی اروپایی‌ها را نگران کرده است، گفت: گام سوم به زعم اروپایی‌ها توانمندی ایران را در غنی‌سازی به شدت افزایش خواهد داد و اگر آنها نتوانند به این گام واکنش مناسب نشان دهند و بخشی از مطالبات ایران را پاسخ گویند، مسیر بازگشت به برجام روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود.
غلامرضا کریمی، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل بین‌المللی، در گفت‌وگو با ایکنا درباره چرایی اهمیت گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران برای طرف‌های مقابل گفت: جمهوری اسلامی ایران از زمان امضای برجام تا پیش از زمان اجرای گام اول کاهش تعهدات خود به همه آنچه در برجام ملزم به انجامش شده بود عمل کرد، اما آمریکا با خروج از برجام کاملاً آن را زیر پا گذاشت و اروپا نیز در قالب 1+4 قرار بود به تعهداتش عمل کند که به هیچ یک از تعهدات یازده‌گانه‌اش عمل نکرد. در این وضعیت ایران تاکنون سه گام در جهت کاهش تعهدات خود برداشته که گام سوم برای اروپایی‌ها به شدت نگران‌کننده است.
ادامه روند کاهش تعهدات برجامی مسیر بازگشت ایران را سخت‌تر می‌کند
وی افزود: با ادامه این روند مسیر بازگشت ایران به نقطه اول نیز ضعیف‌تر می‌شود. تحقیقات بر روی سانتریفیوژهای IR6 به بالا توانمندی ایران را برای زمان گذار زیادتر می‌کند. با وجود اینکه ایران همواره اعلام کرده به دنبال ساخت سلاح اتمی نیست اما هراس اصلی غربی‌ها این است که زمان گذار هسته‌ای ایران کوتاه شود. گام سوم ایران نیز به زعم اروپایی‌ها توانمندی ایران را در غنی‌سازی به شدت افزایش می‌دهد. در حالی که طبق برجام قراربود صرفاً IR1 عملیاتی شود ولی با گام سوم نه تنها IR6 شروع به کارمی‌کند بلکه آبشار بیست‌تایی هم فعال می‌شود و این قدرت تحقیقاتی ایران را توسعه خواهد داد و حتی رئیس‌جمهور اعلام کرد که تمامی محدودیت‌هایی که ایران در حوزه تحقیق و توسعه طبق برجام پذیرفته بود با گام سوم برداشته شد و محدودیت‌هایی که قرار بود 10 تا 12 سال آینده برداشته شود با گام سوم کنار گذاشته شد.
کریمی اظهار کرد: طبیعی است غربی‌ها از این گام ایران بیش از دو گام قبلی نگران شوند و اگر نتوانند به این گام واکنش مناسب نشان دهند و بخشی از مطالبات ایران را پاسخ گویند دیگر مسیر بازگشت به برجام روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود. البته ایران همچنان به دنبال آن است که چارچوب‌های برجام فعلاً آسیبی نبیند و برای همین به 1+4 همچنان فرصت داده که به تعهدات خود عمل کنند و همه ظرفیت‌های خود را به کار گیرند. اما در صورت ادامه این روند از سوی طرف غربی ایران گام‌های بعدی خود را برخواهد داشت و در آن وضعیت میزان بازرسی‌ها و نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم محدودتر خواهد شد.
اتحادیه اروپا بدون مجوز آمریکا ظرفیت حل و فصل برجام را ندارد
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در پاسخ به این سؤال که آیا اروپا به دلیل ناتوانی در انجام تعهداتش به دنبال طراحی سناریویی است که ایران را مقصر شکست برجام معرفی کند، گفت: اگر غربی‌ها نتوانند به تعهدات خود عمل کنند با استفاده از قدرت رسانه‌ای تلاش می‌کنند ایران را در میان افکار عمومی به عنوان مقصر نابودی برجام معرفی کنند. اما واقعیت آن است که ایران در عرصه دیپلماتیک بسیار هوشمندانه عمل کرده و به طور عملی غربی‌ها را «آچمز» کرده، به نحوی که آنها امکان دفاع زیادی در عرصه عمومی و بین‌المللی از خودشان در مقابل کاهش تعهدات از سوی ایران ندارند.
وی یادآور شد: در عرصه عملی اروپایی‌ها واقعاً کاری نمی‌توانند انجام دهند و دستشان برای پیشبرد برخی سیاست‌ها بسته است و نیازمند مجوز آمریکا هستند. حتی آنها برای 15 میلیارد دلاری که می‌خواستند در قالب اینستکس عملیاتی کنند نیازمند مجوز آمریکا هستند. به عبارتی اروپا توان و ظرفیت استراتژیک را برای عملیاتی کردن برخی تصمیماتی که آمریکا با آنها به شدت مخالف است ندارد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی ابراز کرد: اتفاقات اخیر نشان داد که اتحادیه اروپا ظرفیت بالایی را در حل و فصل مسئله برجام ندارد مگر اینکه آمریکایی‌ها به این جمع‌بندی برسند که خروج‌شان از برجام سیاست اشتباهی بوده و اگر این روند کاهش تعهدات از سوی ایران ادامه پیدا کند ایران به سرعت به سمت غنی‌سازی وسیع‌تر و با درصد بالاتر حرکت می‌کند و این از منظر غربی‌ها تهدیدی برای امنیت غرب آسیا و منطقه خلیج فارس تلقی می‌شود و لذا امکان دارد تا یکی دو ماه آینده چراغ‌سبزهایی از سوی آمریکا به اروپا نشان داده شود تا فضا برای بقای برجام فراهم شود.
کریمی تصریح کرد: از سوی دیگر ایران هم تمایلی ندارد ظرفیت و دستاورد بالایی را که به لحاظ حقوقی از برجام به دست آورده به آسانی از دست دهد. هرچقدر تنش و اختلاف بین ایران و غرب ادامه پیدا کند در نهایت باید از طریق دیپلماسی و مذاکره آن را حل کرد. بنابراین برای تنظیم یک مذاکره و قرارداد مجدد ایران به غنی‌سازی خیلی بیشتری احتیاج دارد تا ظرفیت بالاتری در مذاکره داشته باشد. همچنین غرب هم تمایلی ندارد دوباره بی‌نظمی در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی شکل بگیرد و امنیتی که برای آنها در شرایط کنونی بسیار مهم است خدشه‌دار شود. امروز اروپا در معرض سیل مهاجرانی از افغانستان، سوریه و جاهای دیگر است و این می‌تواند برای آنها ناامنی‌هایی ایجاد کند و لذا آنها می‌خواهند ایران در قالب برجام به منزله یک بازیگر طرفدار نظم موجود بین‌المللی رفتار کند.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
