بررسی و نقد دیدگاه چند مستشرق در دوفصلنامه «قرآن‌شناخت»
گروه اندیشه ــ بیست و دومین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «قرآن‌شناخت» شامل ۶ مقاله منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ بیست و دومین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «قرآن‌شناخت» به صاحب‌امتیازی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و مدیرمسئولی محمود رجبی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «اعتدال و معیار آن از منظر قرآن با تأكید بر المیزان»، «پژوهشی در معنای «كلّا» در قرآن مجید»، «تحلیل انتقادی اصلاح واژه «أب» در قرآن توسط جیمز بلمی»، «رابطه معنایی نكاح با ایمان در قرآن و نقش آن در تشكیل خانواده قرآنی (بر اساس نظریه وایسگربر-تریر)»، ««گفتاری بودن» زبان قرآن از دیدگاه ویلیام گراهام»، «واكاوی معنای ظن در قرآن كریم بر پایه تحلیل روابط معنایی با واژگان همنشین».
«گفتاری بودن» زبان قرآن از دیدگاه ویلیام گراهام
در چکیده مقاله «گفتاری بودن» زبان قرآن از دیدگاه ویلیام گراهام» می‌خوانیم: «گفتاری بودن زبان قرآن، از جمله مباحث روزآمد در حوزه زبان‌شناسی قرآن است که مجادلات و بحث‌های بسیاری را در میان صاحب‌نظران پدید آورده است. پژوهشگر غیر مسلمان آمریکایی، دکتر ویلیام آلبرت گراهام، در بخشی از کتاب خود با عنوان «فراسوی واژه مکتوب، جنبه‌های شفاهی متن مقدس در تاریخ مذهب»، گفتاری بودن قرآن را بررسی كرده است. پژوهش حاضر که به شیوة توصیفی‌ـ تحلیلی صورت پذیرفته و داده‌های آن نیز به روش کتابخانه‌ای گردآمده، به تبیین و تحلیل برداشت گراهام از گفتاری بودن قرآن پرداخته است. نتیجة به دست آمده نشان می‌دهد که محقق در چارچوب یک «طیف بیان»، قرآن را هم‌زمان، هم یک مجموعه گفتاری و هم یک متن نوشتاری می‌شناسد؛ اما با توجه به قرائنی و به‌ویژه با در نظر گرفتن نحوه عملکرد شفاهی آن در جامعه اسلامی، وجه اصلی و غالب آن را «گفتاری» می‌داند.»
اعتدال و معیار آن از منظر قرآن
در طلیعه مقاله «اعتدال و معیار آن از منظر قرآن با تأكید بر المیزان» آمده است: «اعتدال در اسلام مفهومی ارزشی تلقی شده است. چنین مفهومی بدون تعریف و شناخت معیار و حد و مرز آن، می‌تواند دچار کج‌فهمی یا سوء‌استفاده واقع شود. پژوهش حاضر می‌کوشد با رویکردی معناشناسانه، به بررسی نگرش قرآن درباره پدیده اعتدال و معیار آن بپردازد. بررسی آیات قرآن نشان می‌دهد که هرچند واژه اعتدال در قرآن نیامده است، اما واژه‌هایی مانند عدل، حنف، قصد، اقتصاد و استقامت در برخی کاربردهای قرآنی، تداعی‌گر مفهوم اعتدال‌اند؛ به‌عکس، واژه‌هایی مانند غلو، ظلم، جور و اسراف، با آن تقابل معنایی دارند. با بررسی معناشناسانه این واژه‌ها به دست می‌آید که در قرآن واژه‌های معادل اعتدال، با مفاهیم پایه‌ای‌تری مانند توحید، حق و عدل پیوندی عمیق دارد. معیار و مرز اعتدال از منظر قرآن، التزام به توحید، رعایت حق و عدل، و خارج نشدن از صراط مستقیم بندگی خداست.»
واكاوی معنای ظن در قرآن كریم
در آغاز مقاله «واكاوی معنای ظن در قرآن كریم بر پایه تحلیل روابط معنایی با واژگان همنشین» چنین می‌خوانیم: «واژه «ظن» از واژگان پرکاربرد قرآن کریم است و با توجه به جایگاه مهم آن در آیات فقهی، اعتقادی و اخلاقی، پژوهش برای کشف معنای دقیق آن ضرورت دارد. این پژوهش تلاش دارد تا مفهوم این واژه قرآنی را بر پایه تحلیل روابط معنایی آن با واژگانی که در آیات مختلف قرآن کریم با این واژه همنشین شده‌اند، تبیین نماید. بر این اساس، رابطه معنایی ظن با واژه‌های «یتبعون»، «کاذبین»، «یخرصون»، «شک»، «علم»، «حق»، «یقین»، «سلطان» و «نری» تحلیل و بررسی گردید. مفهوم واژه ظن با توجه به روابط معنایی آن با واژگان همنشین عبارت است از «اندیشه‌ای غالب بر نفس انسان، که هنوز به مرتبه علم نرسیده است؛ اما نفس را به خود مشغول ساخته است. لازم به ذکر است غلبه این اندیشه بر نفس به معنای قوت شواهد و دلایل آن نیست؛ بلکه در بسیاری اوقات مبتنی بر شواهد و قرائن ضعیف و نامعتبر است».
انتهای پیام
