آيه 4 سوره روم مؤيد شادی برای نصرت خداوند است

«فاطمه برهان‌نيا»، مدرس حوزه علميه بندر امام خمينی راحل در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)شعبه خوزستان، اظهار كرد: شادی در قرآن، جايگاه خاصی دارد و به گونه‌های مختلفی مورد تأييد و توجه قرار گرفته است، اما نه شادی بيهوده و عبث، بلكه شادی توام با اهداف الهی و انسانی.
وی افزود: آيات قرآن كريم درباره شادی دو دسته‌اند؛ دسته اول مؤمنان را دعوت به شادی كرده‌اند مانند آ‌يه «قل بفضل‌الله و برحمته فبذالك فليفرحوا هو خير مما یَجمعُون»، «ای رسول‌خدا به خلق بگو كه شما بايد منحصراً به فضل و رحمت خدا شادمان شويد (و به نزول قرآن مسرور باشيد) كه آن بهتر و مفيد‌تر از ثروتی است كه برای خود اندوخته می‌كنيد.»، بنابراين مردم به فضل پروردگار و به رحمت بی‌پايان او به اين كتاب بزرگ الهی كه جامع همه نعمت‌ها است بايد خشنود شوند، نه به جمع ثروت‌ها و بزرگی مقام‌ها و فزونی قوم و قبيله.
به گفته برهان‌نيا دسته ديگری از ‌آيات قرآن شادی را مذمت كرده‌اند، شادی‌های بيهوده‌ای كه براساس ضدارزش‌هاست و قرآن كريم در داستان «قارون» كه فردی خودخواه و مغرور بوده و شادی‌های مستانه داشت از زبان قومش می‌فرمايد: «اذ قال قومه لاتفرح ان الله لا یُحب الفرحين» «به خاطر بياور هنگامی كه قوم قارون به او گفتند، اين همه شادی مغرورانه مكن كه خداوند شادی‌كنندگان مغرور را دوست نمی‌دارد.»
مدرس حوزه علميه بندر امام خمينی افزود: قرآن با بيان عذاب‌های دوزخيان می‌فرمايد: «ذلكم بما كنتم تَفَرحونَ فی‌الارض يغيرالحق و بما كنتم تَمَرحون» اين به خاطر آن است كه به ناحق در زمين شادی می‌كرديد و از روی غرور و مستی به خوشحالی می‌پرداختيد و جالب اينكه در آخر آيه می‌فرمايد: «بما كنتم تُمرَحون» كه به معنای شادی به خاطر مطالب بی‌اساس، يا شدت فرح ... و شدت فرح نوعاً سر از همه اين مسائل در می‌آورد، بنابراين آنجا كه شادی مذمت شده به جهت همراه بودن شادی با گناه، غفلت و فساد است.
وی گفت: عوامل و زمينه‌های شادی مردم به تناسب ديدگاه‌ها، باورها، شرايط و موقعيت‌های اجتماعی آنان بستگی دارد. افراد متمول، به ثروت، شهرت، موقعيت اجتماعی و افراد فقير، بی‌خانمان و بيمار به رفاه، آسايش و سلامتی، جوامعی كه زير فشارهای اجتماعی قرار دارند، به كسب آزادی و استقلال و هر فرد و گروهی به تناسب ارزش‌ها و نيازهای خود از رسيدن به خواسته‌های خود مسرور می‌شوند.
برهان‌نيا ادامه داد: برخی از مردم به خاطر منش و شخصيت خود رويدادهای زندگی را مثبت و خوش‌بينانه تفسير می‌كنند، در حالی كه عده‌ای ديگر در واكنش‌های خود نسبت به رويدادها ذاتاً منفی و بدبينانه برخورد می‌كنند و بسياری از مردم شادی را به ثروت، شهرت و قدرت و ... می‌دانند، اما به تجربه ثابت شده است كه ثروت به تنهايی شادی و خوشبختی نمی‌آورد.
وی گفت: بخشی از شادی‌ها «ظاهری» و سطحی است؛ مانند تبسم، خنده و گشاده‌رويی كه ممكن است از لحاظ زمانی، گذرا و ناپايدار باشند كه گاهی به صورت افراطی مطرح می‌شود، به طوری كه انسان بعد از پايان شادی در خود احساس ملامت و پشيمانی دارد، لذا اين‌گونه شادی‌ها افراطی مورد مذمت اسلامی است مانند شادی‌های كه سر غفلت و هوسرانی، غرور و تكبر و استهزای ديگران به انسان دست می‌دهد و از اين نوع شادی‌ها در فرهنگ متعالی اسلام به عنوان «لهو و لعب» ياد می‌شود.
مدرس حوزه علميه بندر امام خمينی اظهار كرد: «غم و شادی» بستگی به معيار و ارزش هر فرد دارد و يكی خوشحالی‌اش به عفو و گذشت است و ديگری به انتقام، نظام ارزشی اسلام مطلوبيت هر چيزی زمانی است كه در مسير كمال و سعادت انسان باشد.
وی گفت: در روايتی آمده است كه پيامبر اكرم(ص) روزی كه از مكه به مدينه هجرت كردند مردم مدينه دو روز را عيد می‌گرفتند و به تفريح و جشن می‌پرداختند و پيامبر(ص) سؤال كردند: «اين دو روز چه خصوصيتی دارد»: مردم مدينه گفتند: «در دوران جاهليت اين روز اين گونه سپری می‌كرديم.»، رسول‌خدا(ص) فرمودند: «خدای سبحان بهتر از اين دو روز را برای شما آورده و آن عيد فطر و عيد قربان است.»
برهان‌نيا تأكيد كرد: عيد و شادی ما بايد با عيد كسانی كه مادی فكر می‌كنند فرق داشته باشد، عيد مؤمن همان لحظه‌هايی است كه بر شيطان و نفس خود غلبه پيدا می‌كند و عزای او آن روزی است كه به گناه مبتلا می‌شود و شادی، وقتی است كه انسان توفيق اطاعت خداوند را پيدا كند و از گناه دوری گزيند؛ چنانچه امام علی‌(ع) می‌فرمايند: «سرور المؤمن بطاعة ربة و حزنه علی ذنبة»، «شادی مؤمن به طاعت پروردگارش و حزنش بر گناه و عصيان است.»
وی افزود: لذت و خوشی هميشه در «انجام دادن» نيست زمانی هم در «پرهيز كردن» است؛ گاهی اتفاق می‌افتد كه با انجام كارهايی كه عادتاً بايد لذت‌بخش باشند هيچ لذتی به انسان دست نمی‌دهد، حتی عذاب روانی و وجدانی هم می‌آورد، چراكه روح و وجدان آماده لذت بردن نيست و اساساً روح انسان به گونه‌ای كه است كه گاهی از «پرهيز» سرخوش می‌شود و به شادی و نشاط می‌رسد كه با هيچ‌يك از شادی‌های ديگر قابل مقايسه نيست و به انسان در زندگی وقتی شاد است كه از گناه پرهيز كند و حدود الهی را رعايت كند.
مدرس حوزه علميه بندر امام خمينی ادامه داد: مردی خدمت امام جواد(ع) وارد شد در حالی كه شاد و مسرور بود، حضرت فرمودند: «چيست كه تو را شاد می‌بينم.»؛ عرض كرد: «يابن‌رسول‌الله از پدر بزرگوارت شنيدم كه می‌فرمود: بهترين روزی كه سزاوار است بنده خدا در آن روز شاد باشد، روزی است كه توفيق خدمت و دستگيری از برادران مؤمن نصيب او گردد و امروز موفق شدم 10 نفر از برادران نفر از برادران فقير كه از فلان شهر نزد من آمده بودند، به هر كدام از آن‌ها بخشش نمايم، لذا از اين جهت خوشحالم.»؛ حضرت امام جواد(ع) فرمودند: «به جان خودم سوگند! تو شايسته‌ اين شادی هستی اگر آن انفاق و بخشش خود را به وسيله منت گذاشتن نابود نكرده باشی.»
وی افزود: امام صادق(ع) فرمودند: «السرور فی ثلاث خصال: الوفاء و رعاية الحقوق و النهوضُ فی‌انلوائب
شادی به سه خصلت است: وفاداری، رعايت حقوق ديگران و ايستادگی در گرفتاری‌ها و مشكلات.» و امام علی(ع) فرمودند: «فليكن سروركَ نلتُ من اخرتكُ وليكن اسفك علی ما فاتك منها، يعنی بايد شادی تو به خاطر آنچه برای آخرت انجام داده‌ای و حزن و غمت برای محروميت از آن باشد.»؛ شادی، زمانی پسنديده است كه در انسان تحولی ايجاد شود و انسان بتواند خطاهای گذشته خود را جبران كند و روزی كه احساس كند خداوند گناهان گذشته او را بخشيد؛ همچنين امام علی(ع) فرمودند: «عيد برای كسی است كه بداند گناهانش بخشيده شده است.»