مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، از دهه هشتاد در خانواده نظام سلامت کشور شکل گرفت تا بر سه ساحت اصلی یعنی تبلیغ و ترویج، آموزش و پژوهش‌های بین‌رشته‌ای قرآن، سلامت و سبک زندگی اسلامی، توسعه فرهنگ قرآن‌محوری به ویژه در دانشگاه‌های علوم پزشکی تمرکز داشته باشد.
این مرکز در بیش از ۶۰ دانشگاه علوم پزشکی با ایجاد ادارات قرآن و عترت مستقر، کانون‌های قرآن و عترت دانشجویی، شبکه فعالان قرآنی و کمیته‌های تخصصی، زمینه مشارکت استادان، کارکنان و دانشجویان را در فعالیت‌های قرآن کریم فراهم کرده است.
یکی از شاخص‌ترین اقدامات این مرکز، اجرای جشنواره ملی قرآن و عترت دانشگاه‌های علوم پزشکی است که با گذشت ۲۹ دوره، به گفته مسئولان آن، بزرگ‌ترین رویداد قرآنی در مجموعه‌های علمی و آکادمیک کشور است. در این دوره‌ها، مشارکت استادان، کارمندان و دانشجویان دیده شده و ثبت‌نام بیش از ۱۰۰ هزار نفررشته در دوره بیست‌ونهم، گواهی بر عمق فعالیت‌های این نهاد است.
به مناسبت هفته قرآن و عترت دانشگاه‌ها با جواد باقری‌بیلندی، رئیس این مرکز و حامد ولی‌زاده، قاری بین‌المللی و مدیر اداره آموزش مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت گفت‌وگو داشتیم که متن بخش دوم این گفت‌وگو با حامد ولی‌زاده اهمیت آموزش، کیفیت جشنواره امسال و برنامه‌های پس از آن سخن می‌گوید.
ولی‌زاده در این گفت‌وگو معتقد است مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت با تمرکز بر آموزش، نه‌تنها جشنواره قرآن و عترت را به یک رویداد رقابتی، بلکه به یک فرایند یادگیری و تربیت نیروی قرآنی تبدیل کرده است؛ فرآیندی که پیوند میان ایمان، دانش و سلامت را در محیط‌های دانشگاهی معنا می‌بخشد.
پیش‌تر و در بخش اول این گفت‌وگو، جواد باقری بیلندی، رئیس مرکز قرآن و عترت وزارت بهداشت، تأکید کرده بود که جهت‌گیری جدید این مرکز، تمرکز بر آموزش و استمرار فعالیت‌های قرآنی است؛ نه صرفاً اجرای مسابقات و جشنواره‌ها.
وی با بیان اینکه بیش از دو هزار برنامه در هفته قرآن و عترت در دانشگاه‌های علوم پزشکی برگزار می‌شود، گفت: امسال محور برنامه‌ها خلاقیت و نوآفرینی است و حرکت قرآنی را از لحظه‌ای، به فرآیندی دائمی تبدیل می‌کنیم.
در ادامه گفت‌وگوی ایکنا را با حامد ولی‌زاده، قاری بین‌المللی قرآن و مدیر اداره آموزش این مرکز را می‌خوانید.
اگر در هر حوزه‌ای بخواهیم کیفیت را ارتقا دهیم، چاره‌ای جز تمرکز بر آموزش نداریم. خوشبختانه با حمایت‌های دکتر باقری، بُعد آموزشی در فعالیت‌های قرآنی وزارت بهداشت بسیار پررنگ‌تر شده است. امروز دیگر آموزش، جزئی از ذات جشنواره قرآن و عترت است و همه بخش‌ها را دربر می‌گیرد.
من از سال ۸۵، زمانی که به‌عنوان دانشجوی علوم پزشکی وارد این فضا شدم، جشنواره را از نزدیک دنبال کرده‌ام. وقتی روند را مرور می‌کنیم، رشد کیفی شرکت‌کنندگان به‌ویژه در سال‌های اخیر کاملاً محسوس است؛ از مهارت تلاوت و حفظ گرفته تا درک مفاهیم و نگاه عمیق‌تر به قرآن.
تفاوت اصلی در رویکرد آموزشی است. جشنواره قرآن و عترت فقط محل رقابت نیست، بلکه بستر یادگیری و رشد است. تلاش کرده‌ایم فضای جشنواره به‌گونه‌ای باشد که شرکت‌کنندگان صرفاً به‌دنبال رتبه نباشند، بلکه مهارتی جدید بیاموزند.
برای همین، هم‌زمان با مسابقات، کارگاه‌های تخصصی در دانشگاه‌ها برگزار می‌کنیم تا شرکت‌کنندگان در کنار رقابت، مهارت‌های قرائت، تجوید، حفظ و مفاهیم را نیز بیاموزند. این نگاه آموزشی باعث شده فضای جشنواره، پویا، اثرگذار و تربیتی شود.
امسال به دلیل تنوع رشته‌ها و افزایش چشمگیر مخاطبان، مسئولیت ما هم بیشتر شده است. یکی از مهم‌ترین اقدامات، برگزاری وبینار‌های آموزشی برای شرکت‌کنندگان پیش از شروع مرحله دانشگاهی است تا با ضوابط فنی و محتوایی رشته خود آشنا شوند.
آموزش هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری بلندمدت است. هرچه در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم، در آینده، هم کیفیت آثار بالاتر می‌رود و هم انگیزه شرکت‌کنندگان بیشتر می‌شود
برای مثال، در بخش‌های هنری مانند طراحی پوستر یا نقاشی، برخی شرکت‌کنندگان نمی‌دانستند ابعاد اثر باید چه اندازه‌ای باشد، از چه خطی استفاده کنند یا معیار‌های داوری چیست. ما با همکاری دبیرخانه‌های تخصصی و اساتید هر رشته، جلسات آموزشی برگزار کردیم تا این ابهامات برطرف شود.
در رشته‌های نو مثل آثار هوش مصنوعی یا دیجیتال، آموزش اهمیت دوچندان دارد. شرکت‌کنندگان باید بدانند چه المان‌هایی مجاز است و مرز‌های اخلاقی تولید اثر قرآنی کجاست. مثلاً آیا استفاده از آیات مشترک قرآن و انجیل در طراحی آثار مجاز است یا خیر. این پرسش‌ها باید پاسخ داده شود.
در گام بعد، قصد داریم آیین‌نامه‌ها و آموزش‌ها را به‌صورت ویدئویی ضبط و در سامانه جامع جشنواره بارگذاری کنیم تا همه داوطلبان، در هر نقطه از کشور بتوانند از آموزش برابر بهره‌مند شوند. این طرح ضمن عدالت آموزشی، موجب افزایش مشارکت عمومی خواهد شد.
امسال برای نخستین‌بار اردوی آموزشی دو روزه‌ای برای برگزیدگان بخش آوایی برگزار کردیم. این اردو در تهران و با حضور اساتید برجسته قرائت و صوت و لحن اجرا شد. شرکت‌کنندگان علاوه بر آموزش تخصصی، منابع مکتوب و کتاب‌های آموزشی نیز دریافت کردند.
در حین مسابقه، اردو‌های آموزشی برای برگزیدگان تدارک دیده‌ایم تا با اساتید برجسته ارتباط مستقیم داشته باشند؛ و بعد از مسابقه نیز، دوره‌های تکمیلی در زمینه تولید محتوا و فعالیت‌های گروهی برگزار می‌شود تا یادگیری استمرار داشته باشد و شرکت‌کنندگان از صرفاً رقابت فراتر روند
این برنامه فرصت ارتباط نزدیک‌تر دانشجویان با اساتید و تبادل تجربه را فراهم کرد و خوشبختانه تعاملات علمی حاصل از این اردو هنوز ادامه دارد. امیدواریم نتیجه آن را در ارتقای رتبه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی در مرحله ملی جشنواره امسال ببینیم.
من معتقدم آموزش هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری بلندمدت است. هرچه در این حوزه سرمایه‌گذاری کنیم، در آینده، هم کیفیت آثار بالاتر می‌رود و هم انگیزه شرکت‌کنندگان بیشتر می‌شود.
بسیاری از علاقه‌مندان صرفاً به دلیل ناآگاهی از شرایط شرکت، از حضور در جشنواره منصرف می‌شوند. اگر اطلاعات لازم و آموزش در دسترس باشد، بدون تردید شاهد افزایش مشارکت خواهیم بود.
از سال گذشته، احیای جلسات سنتی آموزش قرآن را آغاز کردیم. آموزش قرآن همیشه یک رابطه استادـشاگردی داشته است؛ شاگرد کنار استاد می‌نشیند، قرائتش اصلاح می‌شود و تکلیف می‌گیرد. این سنت در دوران کرونا تا حدی فراموش شده بود.
خوشبختانه امروز توانستیم بیش از سیصد جلسه آموزش سنتی در خوابگاه‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی راه‌اندازی کنیم. امروز در بیشتر دانشگاه‌ها کلاس‌های فعال قرآنی داریم. البته این رقم باید افزایش یابد تا همه مراکز آموزشی و درمانی را پوشش دهد.
طرح سراج، برنامه‌ای آموزشی ویژه کارکنان وزارت بهداشت است که با حمایت دکتر باقری طراحی شد. بسیاری از کارمندان فرصت حضور در کلاس‌های حضوری را ندارند؛ بنابراین با همکاری اداره کل منابع انسانی، دوره‌های آموزشی قرآن از سطح مقدماتی تا پیشرفته طراحی و در سامانه رشد وزارتخانه بارگذاری شد.
شرکت در این دوره‌ها به‌صورت مجازی است و نمره آموزشی آن در سوابق شغلی کارکنان ثبت می‌شود. تاکنون دوره‌های روخوانی و روان‌خوانی در حال ضبط است و به‌زودی دوره‌های صوت و لحن، تجوید و مفاهیم نیز افزوده خواهد شد.
ما سه سطح آموزشی داریم: قبل از مسابقه، حین مسابقه و بعد از آن. در مرحله قبل از مسابقه، وبینار‌ها و کارگاه‌هایی برای آشنایی با آیین‌نامه‌ها، معیار‌های داوری و تکنیک‌های تخصصی برگزار می‌شود.
در حین مسابقه، اردو‌های آموزشی برای برگزیدگان تدارک دیده‌ایم تا با اساتید برجسته ارتباط مستقیم داشته باشند؛ و بعد از مسابقه نیز، دوره‌های تکمیلی در زمینه تولید محتوا و فعالیت‌های گروهی برگزار می‌شود تا یادگیری استمرار داشته باشد و شرکت‌کنندگان از صرفاً رقابت فراتر روند.
ما معتقدیم جشنواره پایان راه نیست، بلکه آغاز مسیر قرآنی است. به همین جهت، برای برگزیدگان، برنامه‌های متعددی در نظر گرفته‌ایم؛ از جمله اعزام به اردو‌های تخصصی، ارائه بسته‌های آموزشی، مشارکت در طرح‌های پژوهشی میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت، و تشکیل شبکه خادمان قرآنی سلامت در دانشگاه‌ها.
این شبکه به ما کمک می‌کند ارتباط با فعالان قرآنی حفظ شود و فعالیت‌ها استمرار یابد. هدف نهایی ما این است که در هر دانشگاه علوم پزشکی، یک هسته فعال قرآنی پایدار داشته باشیم.
همان‌طور که دکتر باقری نیز اشاره کردند، بسیاری از دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی از خانواده‌های مذهبی و مؤمن وارد دانشگاه می‌شوند و روحیه دینداری در آنان بالاست. ما وظیفه داریم این انگیزه را با آموزش و حمایت تقویت کنیم.
به باور من، تعلیم قرآن نعمتی الهی است. خداوند در سوره الرحمن می‌فرماید: الرحمنُ علّم القرآن، خلق الانسان؛ یعنی تعلیم قرآن پیش از خلقت انسان آمده است. اگر امروز توفیق خدمت در این عرصه را داریم، از عنایت خداوند است.
امیدوارم همه همکاران، دانشجویان و کارکنان علوم پزشکی در این مسیر نورانی گام بردارند تا قرآن بیش از پیش در محیط‌های علمی و درمانی ما جلوه‌گر شود.
انتهای پیام