صراط مستقیم، حقیقتی معنوی و مبتنی بر دین خالص است
آیت‌الله علی‌اکبر سیفی مازندرانی ذیل آیه ششم سوره حمد، در تفسیر صراط مستقیم بیان کرد: صراط مستقیم راه و جاده نیست بلکه یک حقیقت معنوی است که به دور از هرگونه ضلالت و گمراهی است و حق محض است و مبتنی دین خالص پروردگار است.
اتحاد «وجه» با حضرت حق به چه معناست؟
آیت‌الله هادی عباسی خراسانی ضمن اشاره به اینکه اتحاد وجه با باری تعالی، اتحاد حقیقت و رقیقت است تصریح کرد: وجه الله رقیقه‌ای از حقیقت الهی است و اتحاد این دو به نحو اتحاد محیط و محاط است.
اعتقاد سالم و عمل خالص؛ شروط بصیرت یافتن
سیدمجتبی حسینی با اشاره به آیات پایانی سوره یوسف(ع) و معنای بصیرت بیان کرد: بصیرت به معنای روشن‌بینی است و بین رؤیت، نظر و بصیرت تفاوت وجود دارد که هرکدام در یک مرحله‌ای هستند اما بصیرت مرحله نهایی و بالای ارتباط شناختی است.
لجاجت و تعصب مانع تفکر صحیح است
آیت‌الله محسن فقیهی در ضمن تفسیر آیه 145 سوره بقره بیان کرد: لجاجت و تعصّب مانع تفکر صحیح است؛ یعنی افراد لجوج نمی‌توانند بر اساس حقیقت تصمیم بگیرند.
یک قاعده اصولی باعث فراموشی سیاق در تفسیر شده است
آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست ضمن اشاره به اهمیت سیاق و بیان مثال‌هایی در این رابطه، به تعارض آن با قاعده «اﻟﻌﺒﺮة ﺑﻌﻤﻮم اﻟﻮارد ﻻ ﺑﺨﺼﻮص اﻟﻤﻮرد» تصریح کرد و گفت: این قاعده باعث شده است خیلی وقت‌ها درد تفسیر قرآن، سیاق فراموش شود.
تفاوت ایمان با اطمینان در آیه «لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي»
حجت‌الاسلام والمسلمین محسن ملکی ضمن تفسیر آیه 260 سوره بقره بیان کرد: فرق بین ایمان و اطمینان این است که ایمان به معنای اعتقاد و عقیده‌مند شدن به یک موضوع است و از شئون عقل و ادراک است ولی اطمینان آرامشی است که بر دل و نفس انسان حاکم می‌شود که از لوازم طبیعت و غرایز انسان است.
چرا آیات قرآن لایه‌دار هستند؟/ پرهیز از بطن‌بافی در تفسیر
آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، استاد درس خارج حوزه علمیه ضمن اشاره به اینکه لایه‌دار بودن قرآن جزء قطعیات است تصریح کرد: اثر جهانی و جاودان و همواره جدید باید لایه‌دار باشد.
معرفی هفت لایه معنایی قرآن در روایات/ تاویل یعنی پیاده شدن بیرونی واقعه
آیت الله ابوالقاسم علیدوست ضمن اشاره به هفت لایه معنایی قرآن که در روایات بیان شده است تصریح کرد: امام نفرمودند کتاب خدا چهار سطح دارد، بلکه فرمودند قرآن بر چهار شی است، یعنی هر کدام از اینها آنقدر با دیگری تفاوت دارد که هویتش متفاوت است.
دو باور مشترک میان مؤمنان و کافران/ نحوه پاسخگویی به اعمال در عالم برزخ
عصمتی ضمن تفسیر آیه 28 سوره بقره، تصریح کرد: کفار و مشرکان هم به «كُنْتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ» باور دارند، منتها ما حیات را به خدا نسبت می‌دهیم و می‌گوییم خدا حیات داد ولی آنان حیات را به عالم ماده نسبت می‌دهند.
دلیل دعوای موسی و هارون از منظر ابن‌عربی
آیت‌الله سیدان ضمن تفسیر آیه 18 سوره مائده گفت: ابن عربی در ماجرای موسی و هارون می‌گوید حضرت موسی به این دلیل با هارون دعوا کرد که چرا نگذاشتی اینها گوساله بپرستند. بعد می‌گوید: «فإن العارف من يرى الحقَّ في كل شي‌ء بل يراه عين كل شي‌ء».
