اصرار بر اسراف!/ گره‌های مالی را كور می‌كنيم

اسفندماه رنگ‌وبویی دیگر دارد به خصوص که این ماه ارمغان نوروز را در دل هر ایرانی زنده می‌کند ماهی که تکاپوی عید را به خانه هریک از ما می‌آورد و موجب می‌شود تا دست به کار شویم و از هر بابی خود را برای استقبال از سال جدید آماده کنیم. این روزها خیابان‌های شهر نیز حال و هوای دیگری دارد و خلوت برایش معنا ندارد اما بازار شب عید امسال و داستان اقتصاد و اسراف روایتی دیگر بر این بازارها دارد که اگر بخواهیم از هر جنبه بدان بپردازیم خود شرحی مفصل بر ماجراست اما در این گزارش به دنبال سوژه اسراف در خرید بازار شب عید هستیم که اگر با دقت آن را واکاوی کنیم شاید برخی از اشکالات گرانی و وضع موجود بازار را بتوانیم لااقل درک کنیم چراکه وضع آشفته بازار امروز دیگر کارش از گفتن و نوشتن گذشته است و افسار این سمند رمیده از دست خارج شده، باشد که لااقل هر یک از ما بتوانیم یک جنبه این آشفته بازار شب عید را که به دست خودمان است کنترل کنیم.

تنها کافی است برای اینکه خودمان را محک بزنیم به پاساژها و مراکز خرید و نمایشگاه‌ها سری بزنیم هیاهوی بسیاری را در شهر و بازار شاهدیم برخی آنقدر خرید دارند که نمی‌دانند از کدام پاساژ و مغازه شروع کنند و برخی که حتی نای پرسیدن قیمت‌ها را ندارند، بپذیریم که قدرت خرید مردم به ویژه برخی ضعیف‌تر شده درکنار این نمود برخی هم خریدهایی را انجام می‌دهند که عمدتا حالت اسراف دارد و نمود آن خرید برخی اجناس است که ضرورتی برایشان ندارد و یا شاید پس از ایام چند روزه عید حتی دور ریخته شود و این نوع خریدهای افراطی تبدیل به فرهنگی به نام اسراف شده که باید فکری به حال آن کنیم، از یک سو کاهش قدرت خرید برخی و از سوی دیگر اسراف در خرید برخی منجر به شکل‌گیری فرهنگی اشتباه به نام اسراف شده آن هم با وضع امروز اقتصاد، اینجاست که باید داستان بازار شب عید و داستان اقتصاد و اسراف را گفت.

بهزاد آزادی، مدرس دانشگاه فرهنگیان کرمانشاه در این مورد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا با اشاره به سبک زندگی امروز مردم و نکوهش برخی بازتاب‌های این سبک به ویژه در زندگی روزمره که به دلیل نادیده گرفتن سبک زندگی اسلامی است، گفت: یکی از مصداق‌های بارز این مسئله را می‌توان در خرید بازارهای شب عید دید که خریدهای افراطی تبدیل به یک فرهنگ اشتباه به نام اسراف شده که این به خلاف سبک زندگی دینی است و هر یک نسبت به این امر مسئولیم.
وی با بیان اینکه در آیات و روایت بسیاری نسبت اسراف نکوهش شده به آیه 31 سوره اعراف «‌يَا بَنِي آدَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وكُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ، ای فرزندان آدم جامه خود را در هر نمازی برگیرید و بخورد و بیاشامید ولی زیاده‌روی نکنید که او اسرافکاران را دوست ندارد» اشاره و عنوان کرد: امروز برخی به ویژه در بازارهای شب عید بیشتر از آنچه که نیاز دارند خرید می‌کنند که به فرهنگی غلط بین مردم تبدیل شده و عمدتاً حالت اسراف دارد.
آزادی با اشاره به اینکه در برخی از روایات اسراف جزء گناهان کبیره است، افزود: هر خانواده اگر به اندازه نیاز خود خریداری کند اسراف مفهومی نخواهد داشت.
مدرس دانشگاه فرهنگیان درادامه به نکته‌ای قابل تأمل اشاره کرد و افزود: زمانی در خانه هر یک از ما لباس، کفش و کیف نو و دست نخورده وجود دارد که دیگر نیازی به خرید شب عید نیست اما می‌بینیم که بازهم از داشته‌ها بهره نبرده و به‌دنبال داشته‌های دیگر هستیم که این خود به نوعی اسراف است و اینجاست که باید مردم را به میانه‌روی در خرید توصیه کنیم.
وی با بیان اینکه خرید شب عید، خرید زاید و مازاد نیست بلکه از خریدهای ضروری است، تأکید کرد: بدانیم چه چیزی خریداری می‌کنیم و نگاه ما به آنچه که خریداری شده چگونه است، آیا آنچه را که خریداری کرده‌ایم نیازمان را برطرف می‌کند.
آزادی به بحث خرید و اسراف از گذشته تا حال نیز اشاره و تصریح کرد: به گذشته نگاه کنیم، درک گذشتگان از عید نوروز را بازخوانی کنیم و ببینیم تعامل آن‌ها با نوروز چگونه بوده است.

حمید صادقی، یکی از فروشندگان بازار کرمانشاه نیز در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: خود من به‌عنوان یک فروشنده معتقدم که باید در خرید از اسراف پرهیز کرد.
وی گفت: از مردم می‌خواهم تا در بازار به‌ویژه بازارهای شب عید سعی کنند تا آنچه را که مورد نیازشان است خریداری کنند؛ چراکه ممکن است افزایش تقاضا به خودی خود موجب بالا رفتن قیمت اجناس شده و این خود حباب‌ گرانی به وجود می‌آورد.
صادقی افزود: در شب عید مردم خریدهایی انجام می‌دهند که اسراف است و یک نمونه آن خرید بیش از اندازه میوه‌های فاسد شدنی است که پس از ایام عید دور ریخته می‌شود.
این فروشنده گفت: اگر به اندازه نیازمان خرید کنیم اسراف نمی‌شود و از طرفی تعادل در بازار از هر لحاظ حفظ خواهد شد.

حجت‌الاسلام مهدی تیموری‌کیا، کارشناس دینی نیز با اشاره به اینکه مصرف یکی از بخش‌های اساسی زندگی است، اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که انسان با آن روبه‌رو است میل به مصرف کردن در هر جنبه زندگی است.
وی افزود: پدیده مصرف نتایج زیانباری برای جامعه دارد بدین جهت باید برای مشخص شدن نتایج آن و آشنایی با این پدیده با این فرهنگ آشنا شویم.
این کارشناس دینی با اشاره سخنان مقام معظم رهبری درخصوص اصلاح الگوی مصرف گفت: فرهنگ صحیح مصرف نیاز به زمان است.
حجت‌الاسلام تیموری‌کیا در ادامه تصریح کرد: در حدیثی از امام صادق(ع) می‌خوانیم «أَتَرَی اللَّهَ أَعْطَی مَنْ أَعْطَی مِنْ کَرَامَتِهِ عَلَیْهِ؟ وَ مَنَعَ مَنْ مَنَعَ مِنْ هَوَانٍ بِهِ عَلَیْهِ؟ کَلَّا وَ لَکِنَّ الْمَالَ مَالُ اللَّهِ، یَضَعُهُ عِنْدَ الرَّجُلِ وَدَائِعَ، وَ جَوَّزَ لَهُمْ أَنْ یَأْکُلُوا قَصْداً، وَ یَشْرَبُوا قَصْداً، وَ یَلْبَسُوا قَصْداً، وَ یَنْکِحُوا قَصْداً، یَرْکَبُوا قَصْداً، وَ یَعُودُوا بِمَا سِوَی ذَلِکَ عَلَی فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ یَرْمُوا بِهِ شَعَثَهُمْ، فَمَنْ فَعَلَ ذَلِکَ کَانَ مَا یَأْکُلُ حَلَالًا وَ یَشْرَبُ حَلَالًا، وَ یَرْکَبُ حَلَالًا، وَ یَنْکِحُ حَلَالًا، وَ مَنْ عَدَا ذَلِکَ کَانَ عَلَیْهِ حَرَاماً ثُمَّ قَالَ لا تُسْرِفُوا، إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ. أَ تَرَی اللَّهَ ائْتَمَنَ رَجُلًا عَلَی مَالٍ یَقُولُ لَهُ أَنْ یَشْتَرِیَ فَرَساً بِعَشَرَةِ آلَافِ دِرْهَمٍ وَ تُجْزِیهِ فَرَسٌ بِعِشْرِینَ دِرْهَماً... قَالَ: لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِین؛ آیا چنان تصور می‌کنی که خداوند، کسی را که مالی داده به خاطر کرامتش بر او است و فرد محروم از آن را خوار شمرده است؟ هرگز! بلکه مال، مال خداست، و آن را نزد اشخاص به امانت می‌گذارد، و بر ایشان روا می‌دارد که از آن با میانه‌روی بخورند، و با میانه‌روی بنوشند، و با میانه‌روی بپوشند، و با میانه‌روی از مرکب استفاده کنند؛ و هر چه جز آن (مصرف اقتصادی) باشد، به فقرای مؤمنان دهند، و به نابسامانی زندگی ایشان سامان بخشند. پس هر کس چنین کند، خوردنی و نوشیدنی و سواری و مرکب او حلال است و هر کس، چنین نکند، بر او حرام خواهد بود. سپس فرمود: اسراف مکنید که خدا مسرفان را دوست نمی‌دارد. آیا خیال می‌کنی که چون خدا به کسی مالی دهد و او را در آن امین بداند، به وی این اجازه را می‌دهد که اسبی را به 10 هزار درهم برای سوار شدن خود بخرد؛ در صورتی که اسبی به بهای بیست درهم برای او کافی باشد. و [خداوند در قرآن] فرمود: اسراف نکنید که خداوند اسرافکاران را دوست ندارد».
وی با اشاره‌ای به بازارهای خرید شب عید گفت: باید خریدهایی که انجام می‌شود براساس نیاز حقیقی باشد نه برمبنای زیاده‌خواهی بدون اساس.
حجت‌الاسلام تیموری‌کیا با بیان اینکه آموزه‌های دینی به پرهیز از اسراف هر یک از ما را دعوت می‌کنند، اظهار کرد: یکی از راه‌های حل مشکلات اقتصادی پرهیز از اسراف و مصرف به دور از نیاز است.
این کارشناس دینی افزود: اسراف یکی از گناهان بزرگ در تمامی ادیان است و در قرآن کریم به آن بسیار اشاره شده و عواقب بسیار خطرناکی برای آن بیان شده است.
وی با اشاره به اینکه در 23 آیه از قرآن کریم کلمه اسراف و مشتقات آن آمده است، اظهار کرد: امام صادق در خصوص اسراف می‌فرمایند: اسراف‌کننده را سه نشانه است: چیزهایی که می‌خرد و می‌پوشد و می‌خورد که در شأن او نیست. تفسیر نورالثقلین جلد 1 صفحه 772
حجت‌الاسلام تیوری‌کیا در پایان تصریح کرد: اسراف و مصرف‌گرایی سنخیتی با دین اسلام و آموزه‌های والای دینی ما ندارد و پرهیز از آن نیازمند همت عمومی است.
در این گزارش از اسراف گفتیم و شنیدم اما واقعیت آن است که در شرایط سخت اقتصادی موجود تمامی خانواده‌ها با توجه به موضوع باید از هرگونه اسرافی در هر حوزه پرهیز کنند که این خود نیازمند فرهنگ‌سازی است که در ابتدا باید هر خانواده‌‌ای از خود شروع کند و بهترین زمان محک زدن خودمان ایام پیش‌رو و سال جدید است برگزاری مراسم عید نوروز ساده و بی‌تکلف و ترویج این مراسم بدور از هر اسرافی را از خودمان شروع کنیم و آداب شایسته این ایام را برگزار کنیم، بیاییم ایام پایانی سال را که بهترین زمان ممکن برای آموزش و فرهنگ‌سازی دوری از اسراف و مصرف‌گرایی بدون دلیل است را مشق خود کنیم.
انتهای پیام