تبیین سیاست‌گذاری فرهنگی/ آزادی عمل فیلم‌سازان را نگیریم

پگاه ارضی، کارگردان فیلم سینمایی «نبات» در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا درباره اولین تجربه سینمایی‌اش، اظهار کرد: پیش از فیلم سینمایی نبات نزدیک به ۱۰ سال بود که در زمینه ساخت فیلم ‌کوتاه فعالیت می‌کردم تا این‌که نگارش فیلمنامه نبات را آغاز کردم، البته همیشه ایده‌هایم را در یک دفترچه ثبت می‌کردم. این طرح یکی از ایده‌هایی بود که تصمیم گرفتم آن را به سناریو تبدیل کنم. وقتی فیلمنامه این اثر به پایان رسید برای آن پروانه ساخت گرفتمئ و پس از چند ماه این مجوز صادر شد، اما این شروع داستان بود، زیرا باید برای آن سرمایه‌گذار می‌یافتم.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا موضوع قصه برگرفته از تجربیات شخصی‌اش بوده است؟ بیان کرد: هر فردی که ازدواج می‌کند و صاحب فرزند می‌شود، در زندگی فراز و نشیب‌های گوناگون را به وفور تجربه می‌کند. این موضوع هم تنها مختص من نیست، بلکه در اطراف همه ما وجود دارد. در این فیلم من پدری را نشان دادم که الگوی بسیاری خوبی برای جامعه است. او با وجود این‌که در برخی مواقع احتیاجات فرزندش را درک نمی‌کند، اما باز هم تلاش می‌کند تا بتواند خواسته‌های دخترش را برآورده کند و پدر فداکاری باشد.

این فیلمساز افزود: این‌که ما برخی آسیب‌ها را در سینما مشاهده نمی‌کنیم، دلیلی بر عدم وجود آن‌ها نیست، بلکه بیانگر کم کاری سینماست. هنر هفتم از نگاه من موظف است تا به آسیب‌های اجتماعی و روابط انسانی بپردازد و در مقابل همه انسان‌ها آیینه‌ای باشد تا آن‌ها کنش و واکنش‌های خود را نسبت به دیگران مشاهده کنند. این تذکر اگر به روش تأثیرگذاری انجام شود مطمئن باشید به خیلی از مسائل کمک خواهد کرد. نکته جالب اینجاست برخی‌ها می‌گویند رابطه نبات و سعید (شهاب حسینی) در فیلم شبیه سوپراستار است. این تصور درست نیست، بلکه به دلیل کم کاری در این حوزه اگر دو فیلم بخواهند به موضوعی واحد بپردازند آن آثار شبیه هم می‌شوند، در غیر اینصورت موضوعات مورد نظر با هم تفاوت‌های اساسی دارد.این مسئله بیانگر آن است که ما در سینما به حد کافی به رابطه میان فرزند و پدر نپرداخته‌ایم. 

 

برخی آثار سینمایی، فضای سینما را مسموم کرده‌اند
این کارگردان با بیان این‌که فیلم‌های بی‌محتوا فضای کلی سینما را مسموم کرده‌اند، بیان کرد: به اندازه‌ای تولیدات بی‌محتوا و بعضاً خشن و تلخ در سینما زیاد شده که تماشای این آثار برای مخاطبان عادی شده‌ است، برای همین وقتی فیلمی همانند نبات بخواهد خلاف این جریان حرکت کند با جریانات مخالف رو‌به‌رو خواهد شد، لازم به ذکر فیلم‌های خوب هم در سینما تولید می‌شوند که چند نمونه آن هم در حال حاضر در حال اکران هستند، اما تعدادشان به نسبت فیلم‌های دیگر کمتر است.

 

وی در پاسخ به این سوال که چرا سینمای ایران در مقایسه با هالیوود در پرداختن به موضوعاتی درباره خانواده کم کار است، تأکید کرد: قیاس سینمای ایران با هالیوود درست نیست، چون به لحاظ تعداد و تنوع ژانر به هیچ وجه نباید فیلم‌های این دو حوزه را با هم مقایسه کرد. در ضمن طبیعی است تصور شود فیلم‌های که در آن موضوع و محور خانواده هستند در هالیوود بیشتر ساخته می‌شوند، درصورتی‌که با توجه به ظرفیت سینمای ایران، فکر نمی‌کنم در این زمینه کم کار باشیم.

ارضی اضافه کرد: برخی مواقع بودجه یک فیلم در هالیوود با کل هزینه سینمای ایران برابری می‌کند، پس چگونه می‌توان این دو عرصه را باهم مقایسه کرد. همچنین در هالیوود هم فیلم‌های خوب و هم سیاه درباره خانواده ساخته می‌شود، اما تعداد فیلم‌های این ژانر به اندازه‌ای زیاد است که سیاهی دیده نمی‌شود یا به نوعی تعادل حفظ شده است. نکته بعد این‌که سینمای ایران در حوزه ملودرام‌های خانوادگی کم کار است و خانواده بیشتر با نگاه اجتماعی تصویر می‌شود، پس وقتی در این فضا و در قالب یک مشکل اجتماعی به این موضوع می‌پردازیم اکثراً به موضوعات تلخ می‌رسیم، ممکن است این تصور ایجاد شود فیلم تصویر مطلوب از خانواده را نشان نمی‌دهد و البته قرار نیست همیشه در آثار سینمایی روابط مطلوب را نشان دهیم، بلکه قرار است باعث ایجاد سؤال شویم؛ سؤالی که انتظار می‌رود زمینه‌های سازندگی در پی داشته و موجب کنجکاوی بیشتر مخاطب به مسائل روان‌شناسی، جامعه شناسی و خودشناسی شود.

 

اجاره‌نشین‌ها نمونه‌ای زیبا از فیلمی خانوادگی
این فیلمساز درباره جایگاه خانواده در سینما و این‌که کدام ژانر بستر مناسبت‌تری برای پرداختن به این موضوع است، بیان کرد: مسائل اجتماعی و خانوادگی را هم می‌توان با ژانر کمدی بیان کرد. بهترین نمونه در این زمینه، فیلم زیبای «اجاره نشین‌ها» است. این کار به خوبی رفتار‌های خانوادگی، و فرهنگ ایرانی را ترسیم کرد و به این موضوعات از دریچه طنز پرداخت. این اتفاق در سینمای اکشن هم قادر است رخ دهد، اما نه تنها تنوع ژانر در تولیدات داخل نداریم بلکه آثار کمدی اکثراً بی‌‌محتوا هستند. 

 

این کارگردان در پاسخ به سؤالی پایانی مبنی بر این‌که برای فرهنگ‌سازی در حوزه سینما چه باید کرد، گفت: سیاست گذاری فرهنگی می‌تواند در دراز مدت نتایج خوبی به همراه داشته باشد، اما به شرطی‌که سیاست گذاری با آزادی عمل فیلمساز همراه باشد و کارگردان مجبور نباشد دستورات را پیاده کند. برای مثال وقتی توصیه می‌شود سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی در آثار سینمایی تبلیغ شود باید به فیلمسازان اجازه داده تا از دریچه نگاه خود به مسائل بنگرند. 

انتهای پیام