امینی بیان کرد:
عاشورا فرهنگ عدالت‌طلبی است نه دستاویز تسویه‌حساب‌های شخصی
گروه ادب ــ دبیر گروه ادبیات سومین دوره کتاب سال عاشورا گفت: موضوع عاشورا و محبت اهل بیت(ع) به دستاویزی برای تسویه حساب‌های روزمره و مسائل شخصی تبدیل شده است و از این شبیه‌سازی‌های ساده‌لوحانه زیاد دیده می‌شود.
اسماعیل امینی، دبیر گروه ادبیات سومین کتاب سال عاشورا، در گفت‌وگو با ایکنا درباره وضعیت کتاب‌های عاشورایی در این دوره از کتاب سال عاشورا گفت: خوشبختانه هم در حوزه شعر و هم در حوزه ادبیات داستانی و هم ادبیات نمایشی کتاب‌های خوب کم نداشتیم، اما کتاب متمایزی که بسیار به چشم بیاید در برخی رشته‌ها نداشتیم و کتاب‌ها عموماً متوسط بودند، زیرا منظور ما از برگزاری این جایزه معرفی کتاب‌هایی است که برجستگی خاصی داشته باشند. در واقع قصدمان معرفی بهترین کتاب از میان کتاب‌های موجود نیست، بلکه به دنبال کتابی هستیم که الگو محسوب شود و این مسئله وجود داشت. کتاب خوب زیاد بود، اما کتاب برجسته و متمایز نداشتیم. این امر نشان می‌دهد که این جایزه در جامعه رسانه‌ای، منتقدان و مؤلفان تأثیرگذار بوده است و ادبیات عاشورایی از نظر ادبی و بلاغی جدی گرفته شده است و همچنبن می‌توان به سلیقه مؤلفان و ناشران در این حوزه دست یافت.کمیت‌های تکراری
وی درباره ارزیابی کمی و کیفی آثار افزود: نباید این جایزه را از نظر کمی ارزیابی کنیم، متأسفانه در بسیاری از حوزه‌ها این محاسبه‌ها انجام می‌شود و گفته می‌شود به طور مثال بیست هزار عنوان کتاب چاپ شده است، اما با دقت در آن درمی‌یابید از یک کتاب شعر سه هزار نسخه چاپ شده است، کسانی که آمار می‌دهند این طور محاسبه می‌کنند. در حالی که شاید از سی هزار کتاب فقط سی نسخه را بتوان کتاب دانست. از این دست آمار‌ها در مورد مقالات علمی و پژوهشی نیز وجود دارد، اما شاید در این مقالات یک مطلب مفید هم وجود نداشته باشد؛ بنابراین کمیت اهمیتی ندارد. وقتی در رشته‌های هنری، علمی و پژوهشی از کتاب حرف می‌زنیم، به دنبال کاری متمایز و انجام نشده هستیم. اما به طور کلی نسبت به دوره‌های گذشته سطح علمی آثار ارتقا پیدا کرده است.
خلأهای حوزه ادبیات عاشورایی
امینی با اشاره به خلأهای حوزه ادبیات عاشورایی گفت: در این حوزه یکی از نکات مهم این است که مضمون و هنروری‌های زبانی بر اندیشه غالب است و اندیشه در سایه مضمون قرار گرفته است. به هر حال از گذشته شعرای ما ابتدا متفکر و صاحب‌نظر بودند و بعد اثری خلق می‌کردند و فقط سخنوری مطرح نبود. به ویژه در شعر عاشورایی که به محتوا و صحت تاریخی بسیار وابسته است و شعر اساطیری نیست که به تخیل وابسته باشد. از طرفی هم خوب نیست که مطالعات شاعر عاشورایی ضعیف باشد و این نقص در کتاب‌ها دیده می‌شود. بیشتر مضامین، اخباری و زبانی است که بر سر زبان‌ها بوده و در هیئت‌ها رایج است و این خوب نیست.
وی تصریح کرد: شاعر عاشورایی باید تاریخ و تفاسیر را خوب بخواند و به طور جدی مطالعه کند و بر آن‌ها اشراف داشته باشد. بسیاری از این مضامین فرهنگ دینی نیستند و در حقیقت مضمون سازی با توجه به حال و هوای اجتماعی و سیاسی بوده و نگاه دینی در آن‌ها وجود ندارد. به طور مثال شاعری خطاب به امام حسن مجتبی(ع) نوشته است که نوادگان تو ضریح دارند و تو ضریح نداری و من باید به زودی فکری به حال تو بکنم! این نوع خطاب کردن معصوم(ع) و این نکته که ضریح داشتن را امتیازی به حساب آوریم، به رده‌بندی‌های اجتماعی امروزی اشاره دارد و متعلق به فرهنگ دینی و شیعی نیست. فرهنگ اجتماعی و سیاسی و رقابت‌های عجیب، غریب سیاسی، اقتصادی و... در ذهنیت شاعر تأثیر گذاشته و این تصور موجب شده که سیاستمداران کل امامزاده‌های کشور را به گنبد یکسان مجهز کنند، گویی اداره و یا پادگان است و قصد داشتند هویتی اداری به آن‌ها بدهند. منظورم از این گفته‌ها این نیست که شعر عاشورایی به مسئله روز نپردازد، بلکه این مسئله دیگری است. شعر عاشورایی باید به فرهنگ عاشورایی بپردازد و حق‌طلب و عدالت‌طلب باشد و به اساس دین توجه کند.
امینی با بیان اینکه مشتری این گونه آثار کم نیستند، بیان کرد: موضوع عاشورا و محبت اهل بیت(ع) به دستاویزی برای تسویه‌حساب‌های روزمره و مسائل شخصی تبدیل شده است و از این شبیه‌سازی‌های ساده‌لوحانه زیاد دیده می‌شود.
جای خالی پژوهش
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: من جای پژوهش‌های دانشگاهی جدی را در حوزه ادبیات عاشورایی خالی می‌بینم و گمان می‌کنم کار باید کمی جدی‌تر و سختگیرانه‌تر از این باشد. گاهی کار‌ها بسیار دم‌دستی است. دانشگاه‌ها کار را سهل و کمی اداری می‌گیرند. کار‌ها گاهی بسیار معمولی است.
امینی یادآور شد: ادبیات عاشورایی از گذشته تا امروز منبع عظیم فرهنگی ما بوده و تنها کشوری هستیم که به این موضوع اهتمام زیادی داریم و در جا‌های دیگر چنین توجهی نیست. امروز در این روزگار گشایشی شده است، زیرا قبلاً حکومت‌ها سخت می‌گرفتند، اما امروز که دستمان باز است و امکاناتی در سطح دانشگاه‌ها داریم، نباید کار را تا این سطح سهل بگیریم که فقط کاری ارائه و چاپ و مدرکی گرفته شود. این آثار از ما و از این عصر به یادگار می‌ماند و وقتی ارزیابی شود، خوب نیست کارنامه ضعیفی داشته باشیم.
انتهای پیام
