استاد حوزه علمیه:
کمبود منابع درباره امام عسکری(ع) مظلومیت ایشان را مضاعف کرده است/ برکات نظام وکالت
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد حوزه علمیه با اشاره به کم‌اطلاعی مردم و حتی دانشگاهیان نسبت به برخی ائمه از جمله امام عسکری(ع)، گفت: کتب خوشخوان و روان در باره امام حسن عسکری اندک است و دوم اینکه از برخی ائمه به خصوص امام عسکری با توجه به محدودیت در حصر و دوره خفقان، اطلاعات اندکی در دست وجود دارد که سبب مظلومیت مضاعف شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین ناصرالدین انصاری قمی، استاد حوزه علمیه در گفت‌وگو با ایکنا ضمن تسلیت ایام شهادت امام عسکری(ع) گفت: امام عسکری نقش و موقعیت ویژه‌ای را در حکومت بنی عباس داشت، زیرا خفقان حکومت عباسیان به تدریج بعد از دوره امام رضا(ع) در برابر ائمه و شیعیان شدت یافت.
وی با بیان اینکه امام در دوره چند خلیفه عباسی امامت داشت، تصریح کرد: این خلفا سیاست راهبردیشان را در اخفای نور امامت و ولایت تنظیم کرده بودند، زیرا می‌دانستند که دوران امامت ائمه(ع) علی الظاهر رو به پایان است و قرار است مهدی موعود که در روایات پیامبر و ائمه بعد از ایشان بر آن تأکید شده، متولد شوند.
این استاد حوزه بیان کرد: امام عسکری(ع) را به سامراء و در منطقه‌ای محصور کردند تا بتوانند تحت کنترل داشته باشند و رفت و آمد افراد به خصوص شیعیان را با ایشان کنترل می‌کردند و حتی این نظارت و کنترل برای جلوگیری از به دنیا آمدن امام مهدی(عج) تا جایی بود که جواسیسی را در محل زندگی امام قرار داده بودند.
تشبیه تولد امام زمان(عج) به موسی(ع)
انصاری قمی افزود: این جاسوس‌ها، وضعیت جسمی همسران امام هادی را هم کنترل می‌کردند که آیا آثار بارداری در آنان وجود دارد یا خیر، ولی وقتی اراده الهی بر موضوعی تعلق بگیرد، هیچ نیرویی یارای مقابله با آن را ندارد، به همین دلیل در برخی از روایات، تولد امام را بسان تولد حضرت موسی(ع) تشبیه کرده‌اند.
محقق و پژوهشگر حوزه علمیه ادامه داد: در جریان تولد موسی(ع)، فرعون 70 هزار طفل پسر بی‌گناه را سر برید تا دشمنی برای او ایجاد نشود و کسی جای فرعون را نگیرد، ولی ولادت معجزه‌گونه موسی(ع) و بزرگ شدنش در خانه فرعون رخ داد.
انصاری قمی با بیان اینکه مسئله تولد امام زمان و غیبت آن حضرت مسئله مشهوری در میان امت اسلامی بود، چون در طول دو قرن تکرار شده بود، ادامه داد: به همین دلیل شاهد این حساسیت بودیم، اما امام بدون آنکه آثار حمل و بارداری بر مادر امام ظاهر شود، به دنیا آمد و خبر ولادت حتی در منابع اهل سنت هم از جمله در «البرهان علی وجود صاحب الزمان» کمال‌الدین ابن طلحه شافعی ذکر شده است و مصداق اعجاز الهی است.
این استاد حوزه علمیه با بیان اینکه یکی از اقدامات امام، مدیریت امور شیعیان از طریق وکلا بود، اظهار کرد: امام(ع) وکلا را برای مناطق مختلف منصوب کردند که خود این چند درس دارد؛ اول اینکه شیعیان باید برای دوران غیبت که براساس روایات طولانی است، آماده شوند و بدانند امام زمان، فعالیت خود را از طریق نواب خاص و عام خود انجام می‌دهند و بعد از غیبت هم قرار است این کار تداوم یابد.
فایده نظام وکلا
وی ادامه داد: خاصیت دوم این کار، مدیریت و اداره امور مادی و معنوی شیعیان در مناطق مختلف بلاد اسلامی از سوی یک شبکه مدیریتی زیر نظر امام بود. با وجود اینکه ممکن است برخی از وکلای ائمه هم مشکلاتی داشته باشند که این موضوع در دوره امام رضا هم به شکل بارزی رخ داد، ولی دلیلی بر این نیست که کار منسجم مدیریتی به عنوان مسئله بدی تلقی شود.
انصاری قمی تصریح کرد: فایده سوم ایجاد شبکه وکالت برای تکفل امور شیعیان، تقویت مبانی چیزی است که امروزه با عنوان نظام مرجعیت کارآیی دارد و در واقع فقها، نواب عام امام تلقی می‌شوند و مردم برای رتق و فتق امور شرعی خود از جمله وجوهات به ایشان مراجعه دارند.
این استاد حوزه علمیه افزود: امام با وجود تمامی فشارها و خفقان، از طریق نمایندگان خود از جمله احمد ابن اسحاق اشعری که در قم بود، وجوهات را دریافت می‌کرد و حضرت چند کار یعنی بسط علوم نبوی و ولایی، تربیت شاگردان مبرز چون حسن بن سعید، ابوهاشم جعفری، حمیری و احمدبن اسحاق و ... و مقاومت در برابر حاکمان عباسی را توأمان انجام می‌داد.
دلایل آشنایی اندک مردم با امام عسکری(ع)
انصاری قمی در پاسخ به این سؤال که کم‌اطلاعی مردم ما حتی در محیط‌های دانشگاهی و مراکز آموزشی نسبت به برخی ائمه از جمله ایشان ناشی از چیست؟ تصریح کرد: به نظر بنده دو دولیل عمده دارد؛ اول اینکه کتب خوشخوان و روان در این زمینه یا نیست و اگر هست اندک است و دلیل دوم اینکه از برخی ائمه به خصوص امام عسکری(ع) با توجه به محدودیت در حصر و دوره خفقان، اطلاعات اندکی به دست ما رسیده است.
این استاد حوزه با بیان اینکه هرقدر به دوره غیبت نزدیک می‌شویم، اطلاعات از زندگی ائمه کمتر است، اظهار کرد: مهمترین منبع در کسب اخبار مرتبط با ائمه(ع)، الارشاد شیخ مفید است که در این کتاب در مورد امام عسکری صرفاً چند ورق بیشتر مطلب نیست که آن هم مفید فایده برای اطلاعات تاریخی زیادی نیست، به گونه‌ای که «اعلام الورای» طبرسی هم کپی‌برداری از این کتاب است.
انصاری قمی در پاسخ به این سؤال که هر کدام از ائمه متناسب با شرایط زمانی و مکانی تصمیماتی گرفته و روشی را داشته‌اند، با این فرض چه مقدار این تصمیمات قابل الگوبرداری برای امروز است، بیان کرد: ظاهراً شرایط زمانه فرق دارد؛ ائمه(ع) بی‌یار و یاور و تنها بودند؛ امام هادی(ع) در اوج مظلومیت مجبور شد که با دستور حاکمان عباسی از مدینه به سامرا همراه با زن و فرزند کوچ و در منطقه‌ای در حصر زندگی کند؛ ارتباط ایشان با شیعیان روز به روز محدودتر می‌شد و فشارها را بر امام افزایش می‌دادند و امام هم از طرفی برای عادت دادن شیعیان به بعد از دوره ظهور از پس پرده با آنان سخن می‌گفت و امور را به وکیلان مورد اعتمادشان ارجاع می‌داد.
وی افزود: قیام‌های زیادی از سوی شیعیان در ادوار مختلف رخ داد که با شکست روبرو شد، بنابراین ائمه(ع) مجبور بودند که از حداقل فضای ممکن بهره لازم را برای توسعه شیعه و حفظ شیعیان ببرند.
انصاری قمی با بیان اینکه امروز باید قدردان تلاش‌های ائمه و علما و بزرگان در طول تاریخ باشیم، تصریح کرد: امروز به برکت امام و انقلاب اسلامی، شیعه مقاوم و در وضعیت قدرتمندی است و توانسته پرچم تشیع را در منطقه و جهان سرافراز نگه دارد. بنابراین ما در مباحث کلی می‌توانیم از سیره ائمه الگوبرداری کنیم، ولی در جزئیات متناسب با اقتضائات هر دوره چنین کاری می‌تواند انجام شود.
انتهای پیام مطالب مرتبط
