سؤالاتی که نظریه تفسیر پیشرفت‌شناخت دین باید پاسخ دهد
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد دانشگاه قرآن و حدیث با طرح پرسش‌های مبنایی که نظریه پیشرفت‌شناخت دین باید پاسخ گوید، اظهار کرد: پیگیری ایجاد مکتب تفسیر پیشرفت بر این تصور استوار است که 40 جریان تفسیری در جهان اسلام نتوانسته‌اند کاری پیش ببرند و باید جریان جدیدی ایجاد کنیم، اما آیا بررسی شده است که این 40 جریان واقعاً نتوانسته‌اند کاری کنند و ضرورتی برای تأسیس جریان تازه داریم؟
به گزارش ایکنا، محمد مرادی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث، امروز، ۳۰ آبان، در دومین روز از دومین کنفرانس قرآن‌پژوهی پیشرفت که در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) برگزار شد، گفت: در حوزه تفسیر چیزی که منجر به فهم بین‌الاذهانی و مفاهمه و گفتمان عمومی نشود، راه به جایی نخواهد برد و نظریه پیشرفت‌شناخت دین، این نقیصه را دارد.
مرادی بیان کرد: این نظریه مبتنی بر حداکثرنگاری دین است، یعنی اینکه دین باید پاسخ همه نیازهای انسان را بدهد در حالی که این اول کلام است؛ یعنی این سؤال مطرح است که آیا دین باید پاسخ همه نیازها را بدهد ولو در جایی که عقل آن را می‌تواند بدون نیاز به دین به آن برسد؟.
استاد دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه مدرنیته وجود دارد، ولی آیا باید دین را به نفع مدرنیته تفسیر کنیم؟ افزود: این سؤال در مورد نظریه پیشرفت‌شناخت مطرح است و معتقدم نیازمند حجیت است و باید تکلیف این دو را روشن کنیم.
40 جریان تفسیری در جهان اسلام
مرادی با بیان اینکه باید تکلیف این مسئله نیز در نظریه باید روشن شود که داوری نهایی با عقل هست یا خیر؟ اظهار کرد: حدود 40 جریان تفسیری در جهان اسلام بوده و هست و بخش مهمی فعال است و ما دنبال ایجاد مکتب تفسیر پیشرفت هستیم و تصور این است که این 40 جریان نتوانسته‌اند کاری پیش ببرند و باید جریان نو و جدیدی ایجاد کنیم؛ آیا بررسی شده که این 40 جریان واقعاً نتوانسته‌اند کاری بکنند؟ آیا ضرورتی برای تأسیس جریان تازه داریم.
استاد دانشگاه قرآن و حدیث اظهار کرد: در کشور ما هم حدود صد سال است اصلاح‌طلبی تفسیر راه افتاده و حرف‌های حسابی هم دارند که باید به آن توجه کنیم؛ جریان اصلاحی البته با تکفیر و تفسیق روبرو شدند و ممکن است این تفسیر (پیشرفت شناخت) هم آسیب‌های مجدد داشته باشد.
مرادی گفت: برخی معتقدند که دین، گفتمان مستقل است و مدرنیته هم دستاوردها و گفتمان خود را دارد و ما باید دین را طوری تفسیر کنیم که با مدرنیته بسازد و یا همانند سلفیها، به هر قیمتی پای دین (به اصطلاح دین) بایستیم؛ آیا ما باید بر سر تمدن دینی بمانیم؟ در نظریه پیشرفت هیچ مرزبندی در این زمینه ندارد و تکلیف مدرنیته و گفتمان دینی را تعیین نکرده است.
استاد دانشگاه قرآن و حدیث تصریح کرد: در این نظریه باید تقدم و تاخر عقل در مقایسه با دین هم سنجیده و تعیین تکلیف شود؛ رسالت اولیه ما این است که دین را همان فهم واقعی از متن بدانیم یعنی فارغ از ذهنیت افراد باشد که باز امر دشواری است زیرا افراد نمی توانند فارغ از ذهنیات سراغ دین بروند.
مرادی اضافه کرد: باید به دوره عصر نزول برویم و متن را با گفتمان و ادبیات و فضای نزول آن دوره بشناسیم و اگر می‌خواهیم دین عصری هم بشود رفت و برگشتی میان عصر نزول و کنونی داشته باشیم؛ یعنی فهمی بین الاذهانی از دین در دوره پیامبر داشته باشیم و بعد وارد عصری کردن دین شویم.
انتهای پیام
