همایش ملی «فلسفه فقه نظام» برگزار شد
گروه حوزه‌های علمیه ــ همایش ملی فلسفه فقه نظام شامگاه چهارشنبه ششم آذرماه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در این همایش ملی که به مناسبت روز جهانی فلسفه برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در دو دهه قبل به تناسب موقعیت نظام و اجتماع، به دغدغه‌های فکری جامعه و رویکرد تمدنی و مباحث فقه نظام پرداخته است. غرض ما این است که ما به مثابه سربازان این نظام و بسیجیان فکری، نرم‌افزار اداره نظام را روزآمد کنیم و نظام را براساس آموزه‌های فقهی پیش ببریم.ایزدهی تأکید کرد: غرب اگر توانست در ابعاد دیگر قدرت خود را نشان دهد به دلیل این است که در مرحله قبل از آن، علوم انسانی خود را مستحکم کرد و بر پایه آن به رشد و پیشرفت رسید و ما اگر هم نتوانیم فقه را فقه متناسب با نظام و رویکرد تمدنی کنیم طبیعتا رویکرد تمدنی هم نخواهیم داشت و به پیشرفت هم نمی‌رسیم.
وی با اشاره به منشورات مرتبط با این همایش، گفت: در پژوهشکده فقه نظام چند اثر آماده نشر شد که فلسفه فقه سیاسی، گام‌های رسیدن به فقه نظام و چکیده برخی مقالات از جمله این نگاشته‌هاست و بنا داریم در سال آینده هم به تقویت رویکرد علمی این بحث به مثابه یک گفتمان بپردازیم.
قرآن؛ منبعی بزرگ برای فقه نظام
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین خالد الغفوری، سردبیر فصلنامه فقه اهل بیت(ع) با طرح این سؤال که آیا فقه نظام با روش استنباط کنونی قابل کشف است گفت: در قرآن و روایات، متون زیادی برای کشف اهداف کلان شریعت وجود دارد همچنین متونی داریم که مبین احکام فرعی و محدود است و از آن می‌توانیم برای کشف فقه نظام بهره ببریم که البته نیازمند منطق است.
سردبیر فصلنامه فقه اهل بیت(ع) اظهار کرد: جمع میان برداشت‌های مختلف از آیات و روایات یکی از راه‌ها برای کشف نظام است که در اصول فقه باید به نتیجه برسد و در فقه نظام آن را به کار بگیریم.
الغفوری افزود: مثلا در مقدمه وسائل الشیعه روایتی در مورد ولایت بیان شده است که مفهومی کلامی و اعتقادی است در حالی که صاحب وسائل آن را به معنای مدیریت جامعه در نظر می‌گیرد که همان نظام است. گاهی متنی در بین ما متداول است ولی با نگاه متفاوت خواهیم توانست برداشت جدیدی هم داشته باشیم.
اصول فقه مرسوم فقه نظام نمی‌سازد
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مقیمی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: اگر بخواهیم به فقه نظام برسیم باید چارچوب و روش منضبطی داشته باشیم وگرنه برداشت فقیه معتقد به فقه نظام بدون اینکه روش داشته باشد، برداشت متفاوتی نسبت به دیگر فقها نخواهد داشت. اگر بخواهد فقه نظام به منصه ظهور برسد باید در روش‌شناسی تغییر ایجاد شود، لذا این سؤال مطرح است که فقه نظام با فقه‌های دیگر تفاوت دارد؟ با اصول فقه مرسوم، نمی‌توان به اجتهاد فقه حکومتی و فقه نظام برسیم.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در سخنانی با موضوع فقه نظام اقتصادی با بیان اینکه نظام، امری در جریان و تکامل‌پذیر است، گفت: آموزه‌های اسلامی در عین گزاره‌های مختلف از یک انسجامی برخوردار است.
کمبود منابع در دنیا وجود ندارد
وی با ذکر اینکه فقه نظام اسلامی و زیر نظام‌های آن نیازمند طراحی روش‌های علمی متقن و معتبر است، ابراز کرد: مبانی بینشی، سنن الهی، احکام و اخلاق، عناصر ثابت نظام اقتصادی اسلام هستند؛ مقصود از مبانی بینشی مباحث انسان‌شناسی و خداشناسی از زاویه علم اقتصاد است، برای مثال در نظام سرمایه‌داری می‌گویند منابع، کمیاب است و پیش‌بینی کرده بودند که اگر جمعیت به دو میلیارد برسد منابع کفاف نخواهد داد در حالی که به هشت میلیارد رسیده و رفاه جهانی بیشتر هم شده است.
موسویان تصریح کرد: قرآن فرموده که خزائن اشیاء در اختیار خداوند است و خدا به قدر معلوم می‌رساند یعنی منابع کمبود ندارد بلکه یا بی‌اعتنایی و یا بیکاری و تنبلی وجود دارد که سبب فقر در جهان است. سنن الهی یکی دیگر از احکام ثابت در اقتصاد اسلامی است؛ خدا فرموده است که اگر مردم تقوا پیشه کنند خداوند برکاتش را از آسمان و زمین نازل خواهد کرد یا آیاتی می‌فرماید که شکر نعمت باعث افزونی نعمت است.
استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اهداف نظام اقتصادی بیان کرد: ما باید اهداف اقتصاد اسلامی را از متون دینی به دست آوریم؛ امنیت، عدالت و رشد، سه هدف مهم در اقتصاد اسلامی است. همچنین سفارش به توکل، مدارا و همزیستی حتی با غیر مسلمین از دیگر احکامی است که موثر در اقتصاد از منظر قرآن شناخته شده است.
یادآور می‌شود، در این مراسم از پنج اثر تخصصی در عرصه فقه نظام رونمایی شد.
انتهای پیام مطالب مرتبط
