مؤسسات قرآنی صرفاً متکی به حمایت‌های مالی دولت نباشند/ کمبود فضای مناسب؛ دغدغه مدیران مؤسسات
گروه مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد ــ غلامرضا جهانگیری، مدیر دو مؤسسه «رشد» و «بیان جاوید»، تأکید کرد: با توجه به آیین‌نامه حمایت از مؤسسات قرآنی، مؤسسات نباید صرفاً متکی به حمایت‌های دولتی باشند، چرا که اگر راه حمایت بسته شود، دچار خلل یا تعطیلی در کارهای خود می‌شوند؛ حمایت‌های دولت باید بیشتر جنبه انگیزشی داشته باشد.
به گزارش ایکنا؛ غلامحسین جهانگیری، مدیر مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت «بیان جاوید» شهرستان اسلامشهر و قاری قرآن کریم، میهمان چهل و سومین نشست از سلسله‌نشست‌های با یاوران وحی بود که در استودیو مبین برگزار شد. متن این گفت‌وگو به شرح ذیل است.
ایکنا ــ از چگونگی شروع فعالیت‌های قرآنی خود و روند تأسیس مؤسسه توضیح بدهید؟
از دوره کودکی علاقه‌مند به فعالیت‌های قرآنی بودم و با تشویق خانواده و موفقیت‌هایی را در دوره دبستان در مسابقات قرآن مدارس و منطقه کسب کردم و زمینه علاقه‌مندی و رشد در فضای قرآنی به ویژه تلاوت قرآن کریم در من شکل گرفت. با اتصال به جلسات قرآن و آشنایی با اساتیدی مانند سیدمحسن موسوی بلده، ابوالقاسمی و خدام حسینی موفق به تلمذ قرآن کریم شدم. فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی علوم سیاسی و کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل هستم.
در دوره دانشجویی نیز درمسابقات اذان و قرائت قرآن کریم موفق به کسب رتبه‌های ممتاز شدم و این امر باعث شد در محافل قرآنی بیشتر از همیشه حضور داشته باشم. حدود 25 سال است که درحوزه قرآن کریم ورود کرده و بیش از 10سال برگزارکننده جلسات قرآن کریم در شهرک قائمشهر برای نوجوانان و جوانان هستم.
همواره تلاش داشته‌ام در حوزه قرآن کریم باقی مانده و خدمتی برای جامعه و به ویژه نوجوانان و جوانان ارائه کنم. بنابراین پس از فراغت از تحصیل، به لطف خداوند در سال 1386 مقدمه تأسیس مؤسسه قرآنی در اسلامشهر کلید خورد.
در سال 1386 تصمیم به تأسیس مرکزی قرآنی برای تربیت نوجوانان و جوانان قرآنی گرفتم و از ابتدای امر با پشتیبانی یکی از آزادگان سرافراز اسلام، با در اختیار قرار دادن پارکینگ مسکونی منزلشان، با دستان خالی فعالیت مؤسسه آغاز شد. این حرکت قرآنی از کوچه پس‌کوچه‌های شهرک قائمیه اسلامشهر شروع و با استقبال بسیار خوب از سوی مردم و علاقه‌مندان همراه شد.
ایکنا - چطور موفق به بهره‌مندی از ظرفیت‌های مردم اسلامشهر شدید؟
در شهرستان اسلامشهر از دهه 60 تاکنون محافل قرآن کریم در قالب جلسات سنتی قرآن کریم با حضوراساتید ممتاز برگزار می‌شود و در دهه 70 این جلسات قرآنی موفق به تربیت نخبگان قرآنی بسیاری شد. البته تا آن زمان کلاس‌های قرآنی به صورت آکادمیک و کلاسیک انجام می‌شد.
نخستین مجوزی که از سازمان تبلیغات اسلامی اخذ شد به نام مؤسسه قرآن و عترت «رشد» بود و پس از تشکیل معاونت قرآن و عترت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و حمایت از مؤسسات قرآنی، نیاز به دریافت مجوز از سوی اداره ارشاد بود. بنابراین در سال 1391 با کسب مجوز از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مؤسسه دیگری به نام «بیان جاوید» با هیئت مدیره علمی تأسیس شد.
این دو مؤسسه قرآنی در دو مکان مجزا فعالیت قرآنی خود را آغاز کردند. فعالیت مؤسسه بیان جاوید در ساختمان اجاره‌ای با هزینه یک میلیون تومان آغاز و با استقبال خوب مردم همراه شد.
با تأسیس مؤسسه قرآنی در اسلامشهر، جلسات سنتی قرآن‌کریم به صورت آکادمیک نه دانشگاهی برپا شد و برای ادامه فعالیت‌های قرآنی مؤسسه بیان جاوید، بدون هیچ چشم‌داشتی، نخبگان قرآنی شهرستان با اخلاص وارد این حرکت شدند.
ایکنا - ظرفیت‌های موجود در اسلامشهر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
شهرستان اسلامشهر تقریباً 700 هزار نفر جمعیت دارد و اگر 50 مؤسسه هم تأسیس شود، برای این جمعیت خیلی کم است. تأسیس مؤسسه «بیان جاوید» برای نخستین بار در شهرک قائمیه صورت گرفت. همچنین در شهرستان اسلامشهر، مؤسسه به عنوان دومین مرکز قرآنی وارد عرصه شد. آشنایی با این مرکز قرآنی و شناخت شخص بنده به عنوان یک فعال و قاری قرآن در مراسم مذهبی، مناسبتی از جمله دلایل مهم برای اقبال و استقبال مردم از برنامه‌های قرآنی این مؤسسه بود. از دیگر عللی که مردم از فعالیت‌های مؤسسه بیان جاوید استقبال کردند، راه‌اندازی مرکز پیش‌دبستانی قرآنی در هر دو مؤسسه بود.
برنامه‌های مرکز پیش‌دبستانی در مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت «بیان جاوید» و «رشد»، باعث شد مادرانی که به همراه قرآن‌آموزان به مؤسسه رفت و آمد داشتند، با حضور در دوره‌های آموزش قرآن برای مربی قرآن آموزش ببینند.
ایکنا - تاکنون چه میزان موفق شدید که به اهداف خود دست یابید و افق‌های آینده مؤسسه چیست؟
با لطف خداوند تقریباً به همه اهدافمان دست یافته‌ایم. برخی از محدودیت‌ها در پرداخت اجاره بها وجود داشت و هیچ دریافتی از سوی نهادی وجود نداشت و مؤسسه هم مایل به دریافت هزینه ازسوی مردم نبود، بنابراین یک منبع درآمد به منظور پشتوانه مؤسسه در راستای خودکفایی ایجاد شد. بنابراین، مرکز پیش‌دبستانی و به دنبال آن، مدرسه قرآنی غیردولتی «ندای آسمان» با رویکرد آموزه‌های قرآنی با کسب مجوز از سوی آموزش و پرورش، در سال 94 تأسیس شد. امیدواریم بتوانیم تعداد مدارس قرآنی را توسعه و گسترش دهیم.
برای توسعه مؤسسه قرآنی و تأسیس شعبه، فرصت و نیروی انسانی کافی وجود نداشت و دو مؤسسه قرآنی و مدرسه قرآنی تاکنون در عرصه تربیت نیروهای قرآنی بسیار موفق عمل کرده است.
در جریان مدرسه قرآنی باید به این نکته اشاره کرد که اهداف مؤسسه در تأسیس و توسعه کارساز بود. بیش از این به منظور حضور دانش‌آموزان قرآن آموز در برنامه و فعالیت‌های قرآنی، از مدارس، دانش‌آموزان را دعوت می‌کردیم که گاه تداخل با برنامه‌های درسی آنان ایجاد می‌شد، با تأسیس مدارس قرآنی، دانش‌آموزان در طول سال در اختیار برنامه‌ها و ایده قرآنی مؤسسه هستند، این روند کسب درآمدی را برای مرکز قرآنی به دنبال داشته است.
ایکنا - قرآن‌آموزان مدرسه قرآنی تا کنون موفق شده‌اند امتیاز و افتخاراتی را در حوزه قرآنی کسب کنند؟
دانش‌آموزان مدارس قرآنی غیردولتی در طرح‌های ملی قرآنی همواره شرکت می‌کنند و در مسابقات سراسری قرآن کریم موفق به کسب رتبه‌های بسیار خوبی شده‌اند. برای نمونه، مصطفی مددی یکی از قرآن‌آموزانی است که از سنین کودکی در کلاس‌های قرآنی این مرکز شرکت کرد و در16 سالگی موفق به حفظ کل قرآن کریم و کسب مدرک لیسانس قرآنی از سوی سازمان دارالقرآن الکریم شد. او در 18 سالگی با رتبه یک وارد دانشگاه سراسری تهران شد و مدرک فوق لیسانس را با رتبه یک در دانشگاه علوم و حدیث دانشگاه تهران گذراند. نهالی که سال 86 کاشته شد در سال 90 محصول داد و این یکی از نخبگانی محسوب می‌شود که از دل مؤسسه برخاسته است.
با حضور مردم و نوجوانان در برنامه‌های قرآنی مؤسسه و مدرسه قرآنی، جمع کثیری از اهالی درگیر مسئله قرآنی شدند و قرآن وارد خانواده‌های آنان شد. این مرکز قرآنی از سال 86 تاکنون بیش از یک هزار نفر قرآن‌آموز را تحت پوشش قرار داده است.
ایکنا - نظر شما درباره تخصصی بودن مؤسسات قرآنی چیست؟ آیا آموزش تخصصی در کنار آموزش‌های عمومی قرآن نیاز است؟
هیچ منافاتی بین آموزش‌های عمومی و تخصصی وجود ندارد. یک مؤسسه قرآنی می‌تواند هم ابعاد ترویجی - تبلیغی داشته باشد و هم ابعاد آموزشی. همه بستگی به مهارت مدیر مؤسسه دارد که با توجه به توانایی‌ها و ارتباطات با اساتید ممتاز و همچنین دیگر بخش‌های قرآنی، بتواند کلاس‌های تخصصی قرآن کریم را نیز برگزار کند.
ایکنا - مؤسسات قرآنی چطور می‌توانند به خودکفایی مالی و معنوی برسند؟ برای دستیابی به این امر چه راهکاری وجود دارد؟
با توجه به آیین‌نامه حمایت از مؤسسات قرآنی، مؤسسات نباید صرفاً متکی به حمایت‌های دولتی باشند، چرا که اگر راه حمایت بسته شود، مؤسسات نیز دچار خلل و یا تعطیلی در کارهای خود می‌شوند؛ حمایت های دولت باید بیشتر جنبه انگیزشی داشته باشد.
شرایط اقتصادی کشورهر روز سخت‌تر از قبل می‌شود، اما با وجود این به کتاب الهی ارادت خاصی دارند. فعالیت‌های قرآنی باید درکف میدان و مردمی و خود جوش باشد. خلوص نیت و اعتقاد به پیشرفت کار در مدیران مؤسسات قرآنی می‌تواند راهگشای خودکفایی باشد. همانطور که مؤسسه رشد و بیان جاوید از ابتدای امر با بسیاری از محدودیت‌ها مواجه شد اما با اعتقاد راسخی که داشت همواره در همه مراحل موفق شد. به نظر بنده، حمایت‌های دولتی باید باشد اما نه اینکه اصل و محور قضیه باشد.
پیشنهادم دستیابی به خودکفایی مؤسسات قرآنی است. برای مثال کسب مجوز از آموزش و پرورش و راه‌اندازی مراکز پیش‌دبستانی می‌تواند کمک بسیاری برای درآمدزایی باشد و درآمدهای حاصل از این مراکز مؤسسات بسیار است، به طوری که حتی نیاز به پرداخت شهریه از سوی قرآن‌آموزان نباشد.
یکی دیگر از راه‌های رسیدن به خودکفایی و درآمدزایی در مؤسسات قرآنی، ایجاد تولیدات داخلی از جمله فروش و برپایی فروشگاهی از محصولات فرهنگی و قرآنی است.
ایکنا - ارتباط دو مؤسسه «رشد» و «بیان جاوید» با دیگر مراکز و مؤسسات قرآنی در شهرستان اسلامشهر چطور است؟
در ابتدای تأسیس مؤسسه به دلیل اینکه حمایت دولتی از مؤسسات قرآنی صورت گرفت، ارتباط و برگزاری جلسات همه مراکز با یکدیگر در تعادل و خوب بود، اما پس از کم شدن حمایت از مؤسسات قرآنی متأسفانه این ارتباطات خیلی کمرنگ شد.
اکنون با کم شدن حمایت‌های متولیان قرآنی، مؤسسات قرآنی برخی به تعطیلی کشانده شده و اکنون نیز فعالیت‌های قرآنی مؤسسات دیده نمی‌شود. جای سؤال دارد که رویکرد قرآنی دولتمردان نسبت به مؤسسات قرآنی چیست؟! مؤسسات قرآنی به حال خود رها شده‌اند و هیچ مسئولی حتی یک بازدید از فعالیت‌های مؤسسه نداشته و ارتباط با مراکز و تشکل‌های قرآنی وجود ندارد و این یک ضعف است.
ایکنا - ارتباط مؤسسات قرآنی با مساجد چه اهمیتی دارد و می‌تواند برخی از نیازهای مؤسسات را برطرف کند؟
برخی از مؤسسات قرآنی در شرایط مالی بسیار محدودی در حال فعالیت هستند. حتی از فضای نامطلوب و کمبود مکان گلایه‌مند هستند و این در حالی است که فضاهای مساجد و حسینیه‌های بسیاری خالی از برنامه‌های روتین بوده و تنها به برگزاری برخی از برنامه‌های مناسبتی اکتفا شده است. دولتمردان با همفکری وهم‌افزایی می‌توانند این مکان‌ها را در اختیار مؤسسات قرآنی قرار دهند که با این کار موجب شناخت و فعال شدن حسینیه‌ها و مساجد می‌شوند و همچنین مؤسسات قرآنی هزینه ای را بابت اجاره‌بها پرداخت نخواهند کرد. این موضوع نیاز به مدیرت سازمانی از سوی مسئولان ذیربط دارد که تاکنون برای این موضوع قدمی برداشته نشده است.
ایکنا - به نظر شما علت اینکه مؤسسات قرآنی با ریزش قرآن‌آموزان مواجه‌اند چیست؟
در ابتدای تأسیس مؤسسه بیان جاوید استقبال بسیارخوبی از سوی قرآن‌آموزان انجام شد به طوری که در ترم نخست بیش از 10 کلاس آموزشی تشکیل شد، اما امروزه ذائقه مردم تغییر کرده است، امروزه مردم دغدغه‌های جدیدی مانند حضور در کلاس‌های رباتیک، چرتکه، فوتبال، زبان انگلیسی وغیره دارند. البته ما به این دغدغه‌ها دامن زده و مردم آبشخور فکری و فرهنگی رسانه‌های ملی هستند. هر چند حیله دشمنان و مکر آنان که از ابتدای اسلام و زمان پیامبر اکرم(ص) نیز بوده است، اما بلاتکلیفی فرهنگی باعث تغییر ذائقه مردم شده است.
دوره طلایی استقبال مردم از محافل قرآنی در دهه 70 بیش از پیش نمایان بود ولی امروزه شاهد آن استقبال پرشور از برنامه‌های قرآنی نیستیم، البته این به این منظور نیست که مردم قرآن را دوست ندارند. این وضعیت حال نیاز به مهندسی فرهنگی از سوی مسئولان و متولیان دارد که نیاز توجه و بها دادن به مؤسسات قرآنی است.
مؤسسات قرآنی به عنوان بازوان اجرایی دولت هستند. یکی از ضعف‌ها و اشتباهات دولتمردان در ایران، تضعیف مؤسسات قرآنی است. این در حالی است که اگر مؤسسات قرآنی تقویت و حمایت شوند، می‌توانند خدمات ارزنده ای را به مردم ارائه دهند.
ایکنا - به عنوان مدیر مؤسسه و قاری قرآن دغدغه قرآنی شما چیست؟
دغدغه‌های فعالیت‌های قرآنی در کشور نبود فضا برای انجام فعالیت‌ها و اجرای طرح‌های قرآنی در مؤسسات قرآنی و نبود هماهنگی و نداشتن متولی واحد است. امروزه یک مرجع صدور مدرک قرآنی در کشور هنوز مشخص نشده و همگان داعیه فعالیت‌های قرآنی دارند و این باعث بلاتکلیفی و دلسردی فعالان قرآنی شده است.
اداره اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات اسلامی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هر یک خود را به عنوان متولی قرآنی معرفی کرده و در یک جریان قرآنی در حرکت هستند که این روند باعث دوگانگی مردم شده و قرآنیان نمی‌دانند با چه نهادی در ارتباط باشند. متولیان قرآنی باید با حرکت در یک مسیر واحد و انسجام، مردم را از بلاتکلیفی نجات دهند. امام راحل(ره) فرمودند: قرآن پناه همه ماست و ما در راه قرآن کریم قیام می‌کنیم و پیروز خواهیم شد. این جمله بسیار امیدبخش است که می‌توان به استناد این گفتار مبارک، مردم را از بلاتکلیفی نجات داد.
ایکنا - در پایان اگر درخواستی از مسئولان دارید بیان کنید؟
به عنوان عضو کوچکی از جامعه قرآنی که از سنین طفولیت نزد اساتید قرآنی تلمذ کرده‌ام، بر چند نکته تأکید می‌کنم. ظرفیت، علاقه‌مندی و توانایی مردم در حوزه قرآنی و مؤسسات قرآنی مورد توجه قرار گیرد. نکته دوم اینکه از جامعه قرآنی به ویژه نخبگان قرآنی تقاضا دارم که وارد صحنه شوند و در خدمت مردم باشند، زیرا حضور قاریان و حافظان در میان مردم اثرات مثبت و خوبی را به دنبال دارد.
همیشه آرزو داشته‌ام که هر قاری بین‌المللی کشور یک مؤسسه قرآنی داشته باشد. البته نیازمند بسترسازی دولت در این زمینه هستیم. هرچند در اقصی نقاط کشور این عزیزان به فعالیت مشغول هستند اما به یک جبهه واحد تبدیل نشده‌اند. در شرایط فعلی که توجه دولت به مؤسسات قرآنی کم شده، فعالان و نخبگان قرآنی می‌توانند دست در دست هم داده و برای تشکیل جبهه واحد وارد عمل شوند تا پرچم قرآن و اسلام بر روی زمین نماند.
انتهای پیام
