نهادهای دولتی از موازی‌کاری اجتناب کنند/ توانمندسازی مؤسسات قرآنی با کاهش دغدغه‌ها

دارالقرآن اهل بیت(ع) خمینی‌شهر یکی از مؤسسات فعال در استان اصفهان است که تاکنون موفق به برپایی دوره‌های آموزشی بسیاری در زمینه‌های قرآنی شده است. این مرکز تاکنون طرح و ایده‌های متنوعی را در زمینه ترویج فرهنگ قرآنی و تربیت نیروهای قرآنی درکارنامه کاری خود به ثبت رسانده است. 

به همین دلیل، خبرگزاری ایکنا؛ به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین حمید‌رضا قربانیان، مدیر مؤسسه دارالقرآن اهل بیت(ع) رفت و با او درباره موضوعات متنوع قرآنی اعم از تخصصی شدن مؤسسات قرآنی، بهره‌مندی از ظرفیت‌های شهر، دغدغه‌های قرآنی فعالان قرآنی و دیگر مباحث به گفت‌وگو پرداخت. مشروح این گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد؛

ایکناــ بحث خود را با خودکفایی مؤسسات قرآنی شروع می‌کنیم؛ به نظر شما این خودکفایی چطور حاصل می‌شود؟ آیا در این زمینه توصیه‌ای برای مؤسسات قرآنی دارید؟

افرادی که تصمیم دارند مراکز و مؤسسات قرآنی تأسیس کنند، قبل از هرگونه اقدام برای تشکیل، باید منبع درآمدشان را شناسایی کنند. البته مؤسسات قرآنی که بیش از این تأسیس شده و تاکنون فعال بودند، باید در زمینه مالی، مسیرهای درآمدزایی مرسوم مانند راه‌اندازی مهد قرآنی، پیش‌دبستانی قرآنی، مدارس قرآنی و غیره را نیز شناسایی کنند.

پیش از این مؤسسات قرآنی بر حمایت‌های مردمی تأکید داشت، اما با توجه به اوضاع نامساعد اقتصادی کشور، این کمک‌ها کم‌رنگ‌تر از همیشه شده است. دارالقرآن اهل بیت(ع) با کسب مجوز از سوی نیروی انتظامی، از ابتدای امر بر پایه حمایت‌های قرآنی شکل گرفته است و همچنین موفق به تأسیس یک مرکز خیریه قرآنی در این مؤسسه نیز شده است.

در این خیریه قرآنی با اجاره دادن تاج گل مراسم ترحیم، دریافت هزینه جهت تلاوت قرآن و ختم صلوات برای متوفی و غیره، درآمدزایی برای مؤسسه ایجاد شده است، همچنین در کنار آن به بی‌سوادی قرآن نیز توجه شده است، به طوری دارالقرآن در قبال تلاوت قرآن و ختم صلوات، مبلغی را به افراد نیازمند هدیه پرداخت می‌کند.

مؤسسات قرآنی نباید به طور قطعی بر کمک‌های مردمی و حمایت‌های دولتی تکیه داشته باشند، بلکه با ایجاد ایده و طرح‌های درآمدزایی، نیازمند خواهند شد. شناسایی فضای فرهنگی، اجتماعی و تشکیل مجموعه‌های درآمدزایی نیز می‌تواند در ایجاد منابع مالی بر مؤسسات قرآنی کمک کننده باشد.

ایکنا ــ در دارالقرآن اهل بیت(ع) چه اندازه به تحقق فرمایش رهبری مبنی بر توجه به سبک زندگی اسلامی تاکید شده است؟

با توجه به اینکه جوانان همواره در خطر تهاجم فرهنگی هستند و مقام معظم رهبری بر ترویج سبک زندگی اسلامی تاکید داشته است، بنابراین دارالقرآن اهل بیت(ع) خمینی شهر کارگاه‌هایی در زمینه سبک زندگی اسلامی ویژه بانوان، آقایان، پسران و دختران نوجوانان در قالب مشاوره و پاتوق‌های صمیمی را برگزار کرده است. همچنین در این راستا با بیان مطالب و تشریح زندگی ائمه اطهار(ع) برای نوجوانان، گام‌های مؤثری برداشته شده است. آنچه در عمل شاهدیم اینکه باورهای قرآنی در خانواده‌های مخاطب رسوخ کرده و بر رفتار و منش آنان اثر گذاشته است که نمودهای عملیاتی آن در روش‌های زندگی قابل مشاهده است. در میان آموزش‌های قرآن به مباحث تربیت باید پرداخته شود تا به آن هدف نهایی بتوان رسید.

ایکنا ــ لزوم آموزش‌های تخصصی مؤسسات قرآنی در کنار آموزش‌های عمومی چیست؟

چندبعدی بودن مؤسسات قرآنی در زمینه‌های مختلف احساس می‌شود. تخصصی شدن مؤسسات قرآنی در سطح جامعه بسیار خوب است، اما باید به این نکته توجه داشت که برای ریشه‌کن کردن بی‌سوادی قرآن، آحاد مردم نیازمند آشنایی با مفاهیم قرآن کریم هستند، بنابراین باید مباحث عمومی قرآن در میان آموزش‌های مؤسسات قرآن باشد.

برخی از مؤسسات قرآنی که به صورت تک‌بعدی و تخصصی تکیه بر آموزش‌های حفظ، قرائت دارند، متأسفانه مردم را از سفره الهی محروم کرده‌اند. با توجه به شرایط حاضر که استقبال عموم مردم علی‌رغم فعالیت‌های بسیار قرآنی، نسبت به دهه‌های گذشته از محافل قرآنی کمرنگ شده است، مقام معظم رهبری بر برپایی کرسی‌های تلاوت تاکید دارند. بنابراین رسالت اصلی مؤسسات قرآنی، درگیر کردن آحاد مردم با قرآن است.

ایکنا ــ باتوجه به تعدد مؤسسات قرآنی در کشور، آیا این تعداد پاسخگوی نیاز قرآنی مردم در کشور هستند؟

در کشور شاهدیم که صنف‌های مختلف در کشور، یک متولی واحد به منظور مدیریت و سروساماندهی برنامه‌های آن وجود دارد، اما در مباحث قرآنی کشور، نهادهای بسیاری اعم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان دارالقرآن الکریم و غیره در مباحث قرآنی ورود کردند که متأسفانه سیاست واحدی در این زمنیه بین نهادها وجود ندارد و تاکنون نتیجه خوبی حاصل نشده است.

در کشور بیش از چندین هزار مؤسسه قرآنی وجود دارد که هر یک به امر آموزش قرآن می‌پردازند، اما هر اندازه آمار افزایش مؤسسه در کشور بیشتر شود، متأسفانه شاهد اثر فعالیت‌های آنان در جامعه نیستیم. بسیاری از مؤسسات قرآنی به یک نام تأسیس شده، اما در مجموع هیچ فعالیتی نداشته و در حال تعطیل شدن هستند.

بسیاری از مؤسسات قرآنی در حال حاضر با مشکل مالی همراه هستند، بنابراین مدیر مؤسسه متوجه برطرف کردن آنان بوده و از برخی از فعالیت‌های مهم فاصله می‌گیرد. بنابراین باید سیاست و مدیریت واحدی برای کارکرد مؤسسات قرآنی از سوی نهاد متولی صورت گیرد.

با توجه به نسخه‌های متنوعی که از سوی متولیان قرآنی برای مؤسسات قرآنی پیچیده می‌شود، آشفتگی بسیاری در میان آنها ایجاد شده است و اثری که از کارکرد مراکز قرآنی مدنظر است، را شاهد نیستیم. اگر مؤسسات قرآنی هدایت‌شده، با سیاست و در چشم‌انداز به فعالیت بپردازند، مطمئناً رشد تعداد مؤسسات قرآنی بسیار خوب است.

البته برای رشد مؤسسات قرآنی و فراغ بال فعالیت مدیران مؤسسات باید دغدغه‌های فکری آنان اعم از پرداخت مالیات، مسائل مالی، نبود مکان، پرداخت اجاره‌بها و غیره را از بین برد.

ایکنا ــ درباره دغدغه‌های قرآنی خود به عنوان فعال این حوزه بگوئید؟

استان اصفهان از ظرفیت بالایی در حوزه قرآنی برخوردار است. بنابراین دارالقرآن به منظور درگیر کردن دانش‌آموزان در مدارس، طی هماهنگی که با اداره آموزش و پرورش صورت گرفت، مدارس مکلف هستند که دانش‌آموزان را برای آموزش قرآن به مؤسسات قرآنی سوق بدهند. در نتیجه این کار، مؤسسات قرآنی می‌توانند از توانمندی‌های سطح جامعه استفاده کنند.

دارالقرآن اهل بیت(ع) خمینی شهر با داشتن بیش از 5 هزار مربی قرآنی و 40 کلاس آموزشی ظرفیت جذب قرآن‌آموزان و ارائه آموزش‌های فرهنگی قرآنی به علاقه‌مندان در سطح شهر دارد. مسئولان فرهنگی به منظور حمایت از فعالیت‌های مؤسسات قرآنی می‌توانند در بحث تشویقی ورود کنند و با اهدای کوچکترین هدیه به قرآن‌آموزان مؤسسات، در میان آن‌ها دلگرمی و اشتیاقی به منظور حمایت و توجه ایجاد کنند.

پرداخت هزینه‌های دارایی، مادیات و بیمه فعالان قرآنی از دیگر مواردی است که هم‌اکنون از سوی مسئولان به آن توجه نمی‌شود و یا اینکه کمتر مورد نظر قرار گرفته است که در این راستا نیاز است، متولیان با ایجاد فضایی مناسب، حمایت‌های معنوی خود را نشان دهند که امیدواریم به این شرایط جامعه عمل بپوشانند.

یکی دیگر از دغدغه‌هایی که امروز در میان مؤسسات قرآنی شاهد هستیم، توجه تک‌بعدی آنان به مسابقات قرآن کریم است. لزوم فعالیت‌های فرهنگی ـ تربیتی برای قاریان، حافظان و فعالان قرآنی در مؤسسات قرآنی ایجاد شود و آفات قاریان و آداب، نقاط ضعف و قوت آنان بررسی و آسیب‌شناسی شود.

ایکناــ آیا مؤسسه تاکنون موفق به دست‌یابی به اهداف اولیه شده و چشم‌انداز این مرکز برای آینده چیست؟

مؤسسه دارالقرآن اهل بیت(ع) همواره برای ترویج فرهنگ قرآن و ریشه کردن کردن بی‌سوادی قرآنی گام‌هایی را برداشته و موفقیت‌های بسیاری را در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده است. مؤسسه با افق‌هایی که تعیین کرده است، همواره در راهی که پیامبر اسلام(ص) گام برداشته‌اند، پیش رفته است و با توانمندی‌هایی که در استان دارد، فضای قرآنی در شهر ایجاد کرده است و بیشتر مردم را به سمت قرآن سوق داده است.

مؤسسه دارالقرآن اهل بیت(ع) در نظر دارد با ارائه برنامه و مسابقات قرآنی در میان مردم، بتواند هرچه بیشتر آنان را با آموزه‌های قرآنی آشنا کند و آموزش‌های مجازی قران را گسترش بدهد و افق‌های پیش‌روی این مرکز، بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده فراتر از ملی است.