مروری بر اهم رویدادهای جهان در سالی که گذشت

به گزارش ایکنا؛ سال 98 آبستن حوادث بسیاری بود؛ حوادثی اثرگذار نه فقط برای کشور مادر، بلکه گاه موج وقوع آن سایر کشورها و حتی جهان را نیز در بر گرفت.

در این سال شاهد حوادث مختلفی بودیم که رویدادهای فراگیر آن همچنان در صدر اخبار رسانه‌های جهان است، شیوع ویروس کرونا و تعطیلی بسیاری از فعالیت‌ها، برنامه‌ها و‌ عملکردهای اقتصادی و اجتماعی در کشورهای مختلف جهان از جمله این رویدادها است.

از سویی ترور سردار شهید قاسم سلیمانی،‌ فرمانده نیروی قدس سپاه که نگاه رسانه‌های جهان را به سمت و سوی ایران سوق داد و هزینه‌ای که آمریکا به دنبال این اقدام تروریستی در عین‌الاسد پرداخت کرد،‌ یکی دیگر از رویدادهایی بود که در جهان انعکاس گسترده‌ای پیدا کرد.

در همین رابطه مروری بر اخبار و رویدادهایی داریم که طی سال 98 در جهان به وقوع پیوست. در این گزارش تلاش شده است که رویدادهای مربوط به هر کشور در قالب یک عنوان مطرح شود؛

رونمایی از طرح معامله قرن

رئیس‌جمهور آمریکا طی مراسمی با حضور نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی همزمان با 8 بهمن 98، به‌طور رسمی از طرح آمریکایی ـ صهیونیستی موسوم به معامله قرن رونمایی کرد.

معامله قرن، طرح پیشنهادی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای حل منازعه 70 ساله بین اسرائیل و فلسطین هست که براساس این طرح، رژیم صهیونیستی در ازای دریافت امتیازهایی فراتر از تعهدات قبلی سازمان آزادی‌بخش فلسطین و قطعنامه‌های شورای امنیت و الحاق بخش‌هایی از مناطق اشغال‌شده به خاک خود، با تشکیل دولت مستقل فلسطینی موافقت می‌کند.

براساس این طرح که توسط ترامپ رونمایی شد،‌ نیمی از کرانه باختری و بخش‌هایی از سرزمین بیت‌المقدس به رژیم صهیونیستی واگذار می‌شود و در ازای آن،‌ فلسطین می‌تواند در نیمه دیگر کرانه باختری و بخش‌های باقی مانده از بیت‌المقدس شرقی، دولت مستقل تشکیل بدهد.

این در حالی است که طبق معامله قرن،‌ فلسطینی‌ها باید از حق آبا و اجدادی خود برای بازگشت به فلسطین صرف‌نظر کنند. همین طور ابودیس به جای پایتخت کنونی فلسطین که قدس اشغالی است، برای دولت مستقل فلسطین پس از اجرای معامله قرن در نظر گرفته شده است.

این طرح دو هدف را دنبال می‌کند؛ نخست تشکیل رژیم صهیونیستی در خاک اسرائیل که به اجرا درآمده است و دوم،‌ تشکیل رژیم صهیونیستی بزرگ که شامل کشورهای اردن،‌ سوریه،‌ فلسطین،‌ لبنان،‌ عراق،‌ نیمی از صحرای سینا و یک سوم عربستان می‌شود.

معامله قرن مطرح می‌کند که 25 دلار به صورت وام به فلسطینی‌ها با سود بالا داده می‌شود. از سویی این معامله مدعی است که اقتصاد فلسطین توسعه پیدا می‌کند، در حالی که هم اکنون نیز مردم این کشور بر مرزهای خود تسلط ندارند و با تشکیل دولت مستقل فلسطین،‌ قادر به ایجاد ارتباط با مناطق دیگر این کشور در جغرافیای جدید نیستند.

شهادت سردار دل‌ها و انتقام موشکی ایران

سردار شهید قاسم سلیمانی در طول جنگ تحمیلی ایران و عراق و تا سال 1376، فرمانده لشکر 41 ثارالله کرمان بود. وی از سال 1376 تا زمان شهادتش به‌ عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت می‌کرد.

در بامداد 13 دی 1398، ایالات متحده آمریکا این فرمانده ایرانی را به دستور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور در عملیاتی به نام «آذرخش کبود» در هنگام خروج از فرودگاه بین‌المللی بغداد به شهادت رساند.

ابومهدی المهندس (جمال جعفر ابراهیمی) نائب رئیس حشدالشعبی عراق و چند نفر از همراهان این دو فرمانده شهید نیز در این واقعه به شهادت رسیدند.

در همین راستا،‌ محور مقاومت موضع خود را برای گرفتن انتقام از آمریکا اعلام کرد که اولین پاسخ از سوی ایران در بامداد روز 18 دی صورت گرفت. حمله موشکی ایران به نیروهای آمریکایی در عراق با عنوان رسمی عملیات «شهید سلیمانی»، یک عملیات نظامی بود که طی آن، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با پرتاب تعدادی موشک‌های بالستیک از کرمانشاه، پایگاه عین‌الاسد در استان الانبار عراق و پایگاهی در اربیل را که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود، مورد هدف قرار داد.

جمهوری اسلامی ایران این حمله موشکی را پاسخ به حمله آمریکا به فرودگاه بغداد دانست که منجر به شهادت قاسم سلیمانی و همراهانش شد. این عملیات ساعت 1:20 بامداد، یعنی همان ساعت هدف قرار گرفتن خودروی شهید سلیمانی و چند ساعت قبل از دفن پیکر وی انجام شد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی رسمی خود مدعی شد که هیچ ‌یک از نیروهای آمریکایی یا عراقی در این حمله آسیبی ندیده‌اند. ترامپ همچنین آسیب‌های وارد شده به تأسیسات و ساختمان‌ها را ناچیز دانست.

بر اساس گزارش واشنگتن‌پست، یک مقام نظامی که در پایگاه عین‌الاسد حضور داشت گفته بود که در اثر این حملات موشکی، دست‌کم دو نظامی آمریکایی از پنجره یک برجک به بیرون پرتاب شده و ده‌ها نفر دیگر نیز از حال رفته‌اند.

چند روز بعد، رویترز گزارش داد که سران ارتش آمریکا یک هفته پس از حمله موشکی ایران، از علائم آسیب مغزی ناشی از انفجار موشک در 11 نفر از نظامیان خود در این پایگاه خبر داده‌اند.

در 29 ژانویه (9 بهمن)، مقام‌های پنتاگون اعلام کردند که حدود 200 نظامی آمریکایی که در زمان حمله در منطقه انفجار بودند، تحت آزمایش قرار گرفته‌اند که از میان این تعداد، 50 نفر دچار صدمات مغزی ناشی از انفجار تشخیص داده شده‌اند که 32 نفر از آنها پس از درمان به عراق بازگشتند.

در آخرین گزارش در 10 فوریه (21 بهمن)، پنتاگون اعلام کرد که علائم آسیب مغزی در میان سربازان این پایگاه به 109 نفر افزایش یافته است و از این تعداد 76  نفر نیز پس از بررسی‌های لازم به خدمت بازگشته‌اند.

برگزیت،‌ استعفای ترزا می و نخست‌وزیری بوریس جانسون

ترزا می پس از استعفای دیوید کامرون و به دنبال رأی مردم این کشور مبنی بر خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا جانشین وی شد. می، دومین نخست‌وزیر زن بریتانیا پس از مارگارت تاچر بود، البته برخلاف تاچر، می بدون پیروزی در انتخابات زمام امور را به دست گرفت.

ترزا می همزمان با سوم خرداد با اعلام استعفای خود گفت: در هفتم ژوئن (17 خرداد) از سمت خود به صورت رسمی کناره‌گیری می‌کنم. اکنون برای من روشن شد که به نفع کشور است تا نخست‌وزیر جدیدی، تلاش‌ها برای برگزیت را هدایت کند. وی همچنین از لزوم اجرای فرایند انتخاب رهبر جدید برای حزب محافظه‌کار انگلیس طی هفته بعد خبر داده بود.

آلکساندر بوریس دو ففل جانسون، در 23 ژوئیه 2019 پس از استعفای ترزا می از نخست‌وزیری بریتانیا و به دنبال انتخابات داخلی حزب محافظه‌کار و رقابت با جرمی هانت به پیروزی رسید و به عنوان نخست‌وزیر جدید بریتانیا معرفی شد.

برگزیت به معنی خروج انگلستان از اتحادیه اروپا در پی یک همه‌پرسی در سال 2016 است. دولت بریتانیا در 29 مارس 2017 اعلام کرد که رویه رسمی برای خروج از اتحادیه اروپا را آغاز خواهد کرد.

حضور در اتحادیه اروپا باعث می‌شد که شهروندان کشورهای عضو این اتحادیه بدون در دست داشتن ویزا برای اقامت یا کار، به دیگر کشورهای عضو بروند و در آنجا مشغول به کار شوند. این موضوع از نگاه انگلستان سبب آسیب‌رسانی به اوضاع اجتماعی و اقتصادی این کشور شده بود که یکی از دلایل خروج از اتحادیه نیز همین موضوع به شمار می‌رفت.

انگلستان ساعت 11 شب به وقت محلی در 31 ژانویه (11 بهمن) تصمیم خود را مبنی بر خروج از اتحادیه اروپا عملی کرد.

سفر درمانی بی‌نتیجه شیخ زکزاکی به هند

شیخ ابراهیم زکزاکی، روحانی شیعه و رهبر جنبش اسلامی شیعیان نیجریه است که چند ‌بار به اتهام فتنه و اخلال در نظم عمومی زندانی شده است. همه حکومت‌های نیجریه از اوباسناجو، شاجاری و بوهاری گرفته تا بابانگیدا و آباچا، وی را حبس کرده‌اند. روی هم رفته زکزاکی 9 سال در 9 زندان نیجریه به سر برده است. در سپتامبر 2009، حکومت آباچا وی را زندانی و مرکز اسلامی و محل سکونتش را در زاریا خراب کرد.

در 13 دسامبر 2015 بر اثر حمله ارتش نیجریه به حسینیه بقیةالله و منزل این روحانی شیعه، وی نیز زخمی و توسط ارتش دستگیر و زندانی شد. ارتش نیجریه علت این اقدام را تلاش هواداران شیخ برای ترور رئیس ستاد ارتش نیجریه در منطقه زاریا اعلام کرد.

زکزاکی در 21 مرداد 98 برای درمان زیر نظر دولت نیجریه راهی هند شد. دفتر شیخ زکزاکی در ایران اعلام کرد: در 13 آگوست 2019 (۲۲ مرداد) علامه سیدابراهیم زکزاکی و همسرش زینت ابراهیم به کشور هند منتقل شدند.

انتقال وی به بیمارستان معینی با پزشکان از پیش تعیین‌ شده موفقیت‌آمیز نبوده است و متأسفانه هنگام ورود شیخ زکزاکی به فرودگاه به طرز فریبکارانه‌ای شیخ و همسرش را تحویل گروهی دادند که مشخص شد با گروه پزشکی از پیش تعیین ‌شده متفاوت هستند.

شواهد نشان‌دهنده اِعمال نقشه‌ای از پیش طراحی‌ شده از سوی نیروهای امنیتی نیجریه و همدستان آنهاست. همچنین، یک گروه نیروی پلیس از طرف دولت هند با اسلحه جلوی اتاق‌های شیخ و همسرش حضور داشتند، به طوری‌ که برای هر درخواست و حرکت شیخ زکزاکی و همسرش سر آنها داد می‌زدند و رفتار مناسبی نداشتند.

رهبر شیعیان نیجریه به دلیل اعمال محدودیت‌های امنیتی در جریان سفر درمانی‌ در هند، تصمیم به خروج از این کشور گرفت و قصد بازگشت به کشورش را کرد.

استیضاح ترامپ

استیضاح دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، پس از تصویب مجلس نمایندگان آمریکا درباره سواستفاده وی از قدرت و کارشکنی در کار کنگره ایالات متحده در 18 دسامبر 2019 آغاز شد.

ماده اول طرح استیضاح که دونالد ترامپ در آن به سواستفاده از قدرت متهم شده بود با 230 رأی موافق در مقابل 197 رأی مخالف به تصویب مجلس نمایندگان رسید. ماده دوم طرح استیضاح نیز که به اتهام کارشکنی در کار کنگره مربوط می‌شد با 229 رأی موافق و 198 رأی مخالف به تصویب رسید.

در همین راستا مجلس سنای آمریکا طرح احضار شهود به جلسه استیضاح دونالد ترامپ را با 51 رأی مخالف در برابر 49 رأی موافق رد کرد. 53 سناتور به گناهکار نبودن ترامپ رأی دادند و 47 سناتور وی را گناهکار دانستند. بر این اساس ترامپ از بند دوم استیضاح «جلوگیری از فعالیت‌ کنگره‌» تبرئه شد.

نانسی پلوسی، رئیس مجلس آمریکا در این باره گفت: امروز یک روز مأیوس کننده برای آمریکاست که می‌بیند مک کانل، رهبر اکثریت مجلس سنا، قاضی ارشد ایالات متحده را به واسطه رأی مخالف دادن برای احضار شهود پرونده استیضاح ترامپ، تحقیر می‌کند؛ رأیی که برخلاف معیارهای قضایی کشور است.

تظاهرات در عراق و استعفای عادل عبدالمهدی

اعتراض‌ها در عراق از ابتدای اکتبر سال 2019 شروع شد که در قالب پیاده‌روی، اعتصاب،‌ تظاهرات و ... خود را نشان داد. این اعتراض‌ها با هدایت فعالان رسانه‌های اجتماعی شکل گرفت که در استان‌های مرکزی و جنوبی عراق بروز و ظهور پیدا کرد.

مردم در این تظاهرات‌ها نسبت به فساد، بیکاری و خدمات عمومی ناکافی اعتراض‌ داشتند. در نتیجه این اعتراض‌ها، مجلس عراق در 28 اکتبر طرح بازنگری در بخش‌هایی از قانون اساسی عراق طی حداکثر چهار ماه را مصوب کرد.

همزمان با 8 دسامبر بود که در میدان التحریر بغداد تجمع بزرگی روی داد و مردم به اعتراض خود ادامه دادند. در همین راستا در شهر ناصریه نیز، مردم در میدان مرکزی تجمع کردند و خواهان تغییر دولت بودند. این اعتراض‌ها در شهرهای حله، دیوانیه، کوت و نجف نیز ادامه داشت.

در همین راستا آیت‌الله سیستانی، مرجع شیعیان عراق در واکنش به ادامه اعتراضات گسترده در سراسر کشور، خواستار تدوین قانون جدید انتخابات شد؛ انتخاباتی که فرصت تغییر احزاب و گروه‌های حاکم کنونی را فراهم می‌کرد.

احمد الصافی، نماینده آیت‌الله سیستانی در خطبه نماز جمعه در کربلا بر اهمیت تسریع در تدوین قانون انتخابات منصفانه و غیرجانبدارانه‌ برای تغییر گروه‌های حاکم تأکید کرد؛ چرا که مردم خواستار تغییر گروه‌های حاکم و جایگزینی‌ آنها با چهره‌های جدید بودند.

بر این اساس عادل عبدالمهدی به دنبال تظاهرات مردمی عراق و بعد از اظهارات آیت‌الله سیستانی و درخواست برای کناره‌گیری، شنبه، 9 آذر درخواست استعفای خود را تقدیم پارلمان کرد.

محمد الحلبوسی،‌ رئیس پارلمان عراق در 10 آذر با قبول استعفای عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق، از برهم صالح‌،‌ رئیس‌جمهور این کشور خواست براساس ماده 76 قانون اساسی این کشور نخست‌وزیر جدید معرفی کند.

لغو خودمختاری کشمیر و تصویب قانون شهروندی

آمیت شاه، وزیر کشور هند در 5 اوت (14 مرداد) اعلام کرد که ماده 370 قانون اساسی این کشور که به کشمیر خودمختاری داده بود لغو می‌شود. اعلام این خبر با تنش‌های فراوان در داخل و خارج این کشور همراه شد که یکی از مخالفان سرسخت آن،‌ پاکستان بود.

لغو ماده 370 توسط دولت هند سبب شد که حق اشتغال و مالکیت زمین‌های منطقه کشمیر که تا پیش از این در اختیار مردم این منطقه قرار داشت، از انحصار آنان بیرون بیاید و هندوها نیز بتوانند این حقوق را دارا شوند که این موضوع سبب بر هم خوردن تناسب جمعیت مسلمان و غیرمسلمان کشمیر می‎‌شد.

با اعلام این خبر در کشمیر که تا پیش از این مسئولان حکومتی به‌عنوان یک شایعه از آن یاد می‌کردند،‌ تلفن‌ها و اینترنت قطع شد. تردد مردم کشمیر بر اثر برقراری حکومت نظامی در این منطقه با محدودیت روبه‌رو شد. مدارس تعطیل شد و هزاران نیروی نظامی هندو وارد این منطقه شدند.

در ادامه این اقدام، قانون اعطای شهروندی 9 دسامبر (18 آذر) در پارلمان هند به تصویب رسید. در همین راستا سازمان ملل این قانون را تبعیض علیه مسلمانان برشمرد.

تصویب این قانون در ۱۱ دسامبر سال جاری میلادی ابتدا باعث تظاهرات گسترده‌ای در ایالت شرقی آسام هند شد؛ تظاهرات متعددی برای لغو این قانون صورت گرفت و در نهایت طی اسفندماه شاهد حمله هندوهای متعصب به مسلمانان بودیم که حداقل 50 مسلمان کشته شدند و دست‌کم 740 ساختمان متعلق به آنها در آتش سوخت.

این حمله وحشیانه بیش از 400 مسلمان را نیز به ‌شدت زخمی کرد و انتشار تصاویری از مسلمانان زنده ‌دفن ‌شده باعث خشم فراوان مسلمانان در سراسر جهان شد.

توافقنامه صلح، انتخابات افغانستان و تحلیف دو رئیس‌جمهور

نشست‌های نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان با گروه طالبان به منظور صلح، در نهایت همزمان با 10 اسفند به امضا رسید. براساس این توافقنامه، آمریکا متعهد به آزاد کردن 5 هزار زندانی این گروه شده و در مقابل، طالبان نباید تهدیدی را متوجه نیروهای ایالات متحده کند و با گروه‌های تروریستی داعش و القاعده علیه آمریکا اقدامی صورت ندهد.

طی امسال همچنین چهارمین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان در 6 مهر برگزار شد. پس از فراز و نشیب‌های بسیار، کمیسیون انتخابات،‌ محمد اشرف غنی را پیروز این همه‌پرسی اعلام کرد. در همین رابطه، عبدالله عبدالله که رئیس اجرایی دولت پیشین افغانستان بود، این پیروزی را نپذیرفت و خود را بنا بر آرای شفاف و سالم، رئیس‌جمهور افغانستان معرفی کرد.

بر این اساس، اشرف غنی و عبدالله عبدالله در دو مراسم تحلیف، طی روز 19 اسفند و به صورت جداگانه،‌ به ترتیب در ارگ ریاست‌جمهوری و کاخ سپیدار،‌ سوگند ریاست جمهوری خوردند و معاونان خود را نیز تعیین کردند.

دبیرکل ناتو و نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان در مراسم تحلیف اشرف غنی حضور پیدا کردند که در میان این مراسم،‌ داعش اقدام به تیراندازی کرد،‌ ولی مراسم پس از دقایقی ادامه یافت.

غنی که تا پیش از این مراسم مطرح کرده بود تعهدی نسبت به آزاد کردن زندانیان طالبان ندارد و این موضوع در صلاحیت افغانستان است و نه آمریکا، پس از مراسم تحلیف، اعلام کرد که زندانیان طالبان را آزاد می‌کند.

برکناری عمر البشیر، رئیس‌جمهور سودان

دولت خارطوم با وعده دریافت کمک‌های مالی عربستان و سایر کشورهای عربی و لغو تحریم‌های آمریکا از محور مقاومت جدا شد، ولی بخش زیادی از این وعده‌ها عملی نشد و موجی از ناآرامی‌ها در اعتراض به وضعیت بد معیشتی، سودان را فرا گرفت.

مردم سودان در اعتراض به وضعیت بد معیشتی خود از آذرماه سال 97 در شهرهای مختلف این کشور تظاهرات برپا کردند. آنان خواهان برکناری عمر البشیر، رئیس‌جمهور سودان بودند.  قرار بود انتخابات سراسری سودان طی سال 2019 در این کشور برگزار شود و عمر البشیر به عنوان نامزد انتخاباتی در آن شرکت کند.

در ادامه تظاهرات مردم در مقابل مقر وزارت دفاع، عمر البشیر در روز 22 فروردین توسط ارتش سودان از سمت خود عزل و دستگیر شد و دادگاهی در خارطوم وی را به اتهام فساد و پولشویی به دو سال حبس محکوم کرد.

تظاهرات بی‌سابقه مردم مصر علیه عبدالفتاح سیسی

کشور مصر در روز 29 شهریور شاهد تظاهرات بزرگ مردمی در اعتراض به سیاست‌های عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور این کشور بود. این تظاهرات اولین تظاهرات بزرگی بود که در اعتراض به سیاست‌های عبدالفتاح سیسی برگزار شد.  شرکت‌کنندگان در این تظاهرات در میدان‌های مشهور مصر از جمله میدان التحریر حضور پیدا کردند تا اعتراض خود را به گوش مردم جهان برسانند.

این تظاهرات حدود یک ماه بعد از مرگ مشکوک محمد مرسی در دادگاه مصر صورت گرفت و پسر وی نیز چند روز پیش به صورتی مشکوک جان خود را از دست داد. اعتراضات علیه دولت مصر چند ساعت پس از آن شکل گرفت که السیسی برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، قاهره را به مقصد نیویورک ترک کرد.

تظاهرات مردمی مصر در استان‌های متعدد این کشور از جمله قاهره، الجیزه، اسکندریه، سوئز، استان غربی، دقهلیه، القلیوبیه، بنی سویف، دمیاط و استان شرقی برگزار شد. بزرگترین این تظاهرات‌ها در قاهره، اسکندریه و سوئز بود.

گر چه بیشتر سران مخالف دولت السیسی در حال حاضر در زندان‌ها هستند، ولی فضای سنگین به وجود آمده در تحولات امنیتی این کشور و حضور گسترده اخوان‌المسلمین در لایه‌های زیرین جامعه مصر، خطر این اعتراضات عمومی را برای دولت بیش از پیش کرد.

معترضان مصری از همان ابتدای آغاز تحرکات خود شعار لزوم کناره‌گیری السیسی از قدرت را مطرح کردند تا دامنه گسترده خواسته‌های خود را به گوش مقامات این کشور برسانند. این شعارها در جریان انقلاب مردمی 2011 باعث سرنگونی حاکمیت حسنی مبارک پس از سه دهه شد.

افزایش ممنوعیت کشورهای اسلامی در سفر به آمریکا

یک مقام عالی‌رتبه دولت آمریکا در 21 دی سال 98 اعلام کرد: دولت ترامپ قصد دارد تعداد کشورهای شامل قانون ممنوعیت سفر به آمریکا را افزایش دهد. به گفته وی، واشنگتن 7 کشور جدید را به فهرست قبلی اضافه خواهد کرد.

این مقام آمریکایی افزود: کشورهایی که نتوانند الزامات امنیتی آمریکا از جمله شناسایی بیومتریک، اشتراک‌گذاری اطلاعات و سازوکارهای ضدتروریسم را برآورده کنند، با خطر اضافه شدن به این فهرست روبه‌رو خواهند بود.

قانون سال 2018 که به تأیید دادگاه عالی آمریکا رسید، سفر شهروندان 7 کشور شامل کره شمالی، ونزوئلا و پنج کشور مسلمان ایران، لیبی، سومالی، سوریه و یمن به آمریکا را ممنوع کرد.

بر این اساس رسانه‌های آمریکا گزارش دادند که ترامپ می‌خواهد هفت کشور بلاروس، اریتره، قزاقستان، میانمار، نیجریه، سودان و تانزانیا را به فهرست ممنوعیت سفر به آمریکا اضافه کند.

ممنوع کردن ورود مسلمان‌ها به آمریکا یکی از شعارهای انتخاباتی ترامپ در جریان رقابت‌های سال 2016 بود. وی در نخستین روزهای حضورش در کاخ سفید، با امضای فرمانی که به «فرمان ممنوعیت ورود مسلمان‌ها» معروف شد، اتباع چند کشور از جمله ایران را از ورود به آمریکا منع کرد. 

در همین باره،‌ نانسی پلوسی، رئیس مجلس آمریکا گفت:  قانونگذاران این کشور، طرح ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور مسلمان را لغو خواهند کرد؛ با این کار، اختیارات رئیس‌جمهوری برای اعمال محدودیت‌های جدید کاهش خواهد یافت، مگر اینکه دولت شواهد خاصی برای توجیه آن ارائه دهد و با کنگره مشورت کند. 

دیدار خاخام اسرائیلی با پادشاه عربستان برای نخستین‌بار

سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی در دوم اسفندماه برای اولین‌بار میزبان یک خاخام اسرائیلی بود. خاخام «دیوید روزین» به همراه هیئتی با ملک سلمان در ریاض دیدار کرد.

روزین یک خاخام انگلیسی اسرائیلی است که از وی به عنوان عضو هیئت رئیسه مرکز گفت‌وگوی ادیان ملک عبدالله بن عبدالعزیز یاد شده است.

ملک سلمان در این دیدار بر اهمیت تقویت اصول گفت‌وگو و همزیستی میان پیروان ادیان و فرهنگ‌ها تأکید کرد. وی همچنین بر تقویت ارزش‌های اعتدال، مسامحه و میانه‌روی و مبارزه با هر نوع افراط و تروریسم تأکید داشت.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در 28 اسفند اعلام کرد که اسرائیل با کشورهای عربی و اسلامی به غیر از سه کشور روابط محرمانه دارد.

وفات سلطان قابوس، پادشاه عمان

سلطان قابوس بن سعید، پادشاه عمان پس از تحمل یک دوره بیماری، 21 دی‌ماه 98 در سن 79 سالگی درگذشت. وی که مبتلا به سرطان روده بزرگ بود، هفته پیش از درگذشتش از بلژیک به کشور بازگشته بود. وی طی سال‌های گذشته، ماه‌های متوالی را در خارج از کشور به‌سر برد تا روند درمانش کامل شود.

دیوان پادشاهی عمان به دنبال درگذشت وی سه روز عزای عمومی و تعطیل رسمی اعلام کرد. پرچم عمان نیز به ‌مدت 40 روز برای ادای احترام به پادشاه فقید این کشور نیمه‌افراشته خواهد بود.

بر اساس قانون اساسی عمان، پس از مرگ پادشاه، شورای سلطنتی باید فرد جدیدی را طی مدت سه روز انتخاب کند. سلطان عمان هیچ فرزندی نداشت. براساس گزارش رسانه‌ها وی چندی پیش از مرگش به ‌صورت مخفیانه جانشین خود را در دو نامه‌ محرمانه به شورای سلطنتی معرفی کرد. سلطان قابوس نامه‌ای را داخل خزانه‌ای در کاخی رنگارنگ که شبیه معبد ژاپنی است، گذاشته بود که حاوی اسم جانشین وی بود. همچنین وی نامه دیگری را در یک خزانه دیگر در قصرش «بصلاله» در منطقه «ظفار» که زادگاه مادرش است، گذاشته بود.

شورای پادشاهی عمان با برگزاری نشستی با عمل به وصیت سلطان قابوس برای تعیین جانشین وی، هیثم بن طارق آل‌سعید را به جانشینی سلطان فقید این کشور انتخاب کرد و وی در 21 دی رسماً در برابر مجلس عمان سوگند یاد کرد.

هیثم بن طارق، 66 ساله و پسرعموی سلطان قابوس است که به ‌عنوان وزیر میراث و فرهنگ عمان انجام وظیفه می‌کرد. وی معمولاً به‌ عنوان فرستاده ویژه سلطان قابوس فعالیت داشت و پیش‌تر در وزارت خارجه عمان مشغول بود و از دو سال پیش هم از جمله گزینه‌های جانشینی پادشاهی عمان به شمار می‌رفت.

تظاهرات در لبنان، استعفای سعد حریری و تشکیل کابینه جدید

تظاهرات لبنان از 17 اکتبر 2019 آغاز شد که مجموعه‌ای از اعتراض‌ها در سراسر این کشور را شامل می‌شد. این تظاهرات در پاسخ به عدم موفقیت حکومت برای پیدا کردن راه‌حل بهبود بحران اقتصادی بود که در طول یک سال به‌صورت گسترده خود را نشان داد.

اعمال مالیات بر بنزین،‌ دخانیات و تماس‌های تلفنی آنلاین از طریق واتساپ را می‌توان از عوامل ایجاد این تظاهرات برشمرد. این اعتراض‌ها پس از مذاکرات در کابینه دولت درباره مسائل مالیاتی شروع شد. قرار بود مالیات‌ها از 22 اکتبر اعمال شود.

همچنین بحران دلار، اعتصاب پمپ ‌بنزین‌ها، وقوع آتش‌سوزی‌های مکرر در نقاط مختلف لبنان به دلیل سو مدیریت، عدم نگهداری هلیکوپترهای آتش‌نشانی، ناتوانی در کنترل آتش‌سوزی و تعیین مالیات بر بنزین و گندم را می‌توان از دیگر دلایل این اعتراض‌ها برشمرد.

در ادامه اعتراض‌ها، سعد حریری در روز 7 آبان از نخست‌وزیری استعفا داد و میشل عون،‌ رئیس‌جمهور لبنان این استعفا را پذیرفت.

پس از این اقدام،‌ حسان دیاب از شخصیت‌های اهل سنت، استاد دانشگاه آمریکایی بیروت و وزیر پیشین تربیت و آموزش عالی لبنان، پایان آذرماه گذشته با کسب 69 رأی، بیشترین آرای نمایندگان مجلس ملی این کشور را به دست آورد و به عنوان نامزد پست نخست‌وزیری، مأمور تشکیل کابینه شد.

وی در شب اول بهمن، بیست عضو کابینه فن سالار (تکنوکرات) و غیرسیاسی خود را متشکل از 10 مسیحی و 10 مسلمان معرفی کرد.

مداخله نظامی و تهاجم ترکیه به سوریه

حمله نظامی ترکیه به شمال سوریه با نام عملیات چشمه صلح صورت گرفت. این حمله در 9 اکتبر 2019 به منطقه کردستان سوریه موسوم به روژاوا آغاز شد و نیروهای هوایی ترکیه، شهرهای کردستان سوریه را بمباران کردند.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در این باره اظهار کرد که ترکیه به دنبال آن است تا نیروهای دموکراتیک سوریه که ترکیه آن را یک گروه ترویستی می‌داند، از مرز جنوبی ترکیه دور کرده و همچنین منطقه امنی به عمق 30 کیلومتر در خاک سوریه ایجاد کند تا سه میلیون پناهجوی سوری را در آن اسکان دهد.

در این راستا، دولت سوریه با بیان اینکه این حمله نقض حق حاکمیت سوریه و نقض قوانین بین‌المللی است، حمله ترکیه را محکوم کرد. پاکستان و قطر کشورهایی بودند که از انجام این حمله استقبال کردند.

در ادامه این اقدام، ارتش سوریه اعزام نیرو به شمال این کشور را طبق آنچه که به عنوان «مقابله با تجاوز ترکیه» گفته شده، آغاز کرد.

کشورهای اتحادیه اروپا در مجموع توافق کردند که فروش اسلحه به ترکیه را متوقف کنند، در حالی که آمریکا تحریم‌های شدیدی را علیه وزارتخانه‌های دفاع، انرژی و داخلی ترکیه به اجرا درآورد.

اجلاس کوالالامپور

اجلاس سران «کوالالامپور 2019» با حضور احتمالی سران چند کشور مسلمان از جمله ایران، ترکیه، پاکستان و قطر از 18 تا 21 دسامبر (27 تا 30 آذرماه) به مدت چهار روز در پایتخت مالزی برگزار شد.

در اجلاس سران «کوالالامپور 2019» مهمترین چالش‌های کشورهای اسلامی مورد بحث و بررسی رهبران جهان قرار گرفت. پنجمین دوره این نشست با عنوان «نقش توسعه در دستیابی به حاکمیت ملی» با حضور ده‌ها هیئت دولتی و صدها دانشمند و متفکر از کشورهای اسلامی برگزار شد.

ماهاتیر محمد،‌ نخست‌وزیر مالزی درباره این اجلاس گفت: مسلمانان به عنوان تروریست معرفی می‌شوند و اکنون احساس ترس از اسلام وجود دارد و برای همه کاملاً واضح است که اوضاع در حال بدتر شدن است.

این نشست با حواشی‌ همراه بود که در اهمیت با اصل نشست برابری می‌کرد. امسال نه فقط عربستان، بلکه حتی پاکستان که یکی از اعضای بنیانگذار این نشست بود، از شرکت در اجلاس کشورهای اسلامی در کوالالامپور خودداری کرد.

عربستان با وجود آن ‌که ماهاتیر محمد، نماینده شخصی خود را برای دعوت از ملک سلمان به ریاض فرستاده بود، از ابتدا اعلام کرد که در نشست امسال کوالالامپور حضور پیدا نخواهد کرد و معتقد است مسائل جهان اسلام باید در چارچوب «سازمان همکاری اسلامی» حل‌وفصل شود؛ سازمانی که مقر آن در جده عربستان است و آل‌ سعود نقش محوری را در آن ایفا می‌کند.

از سوی دیگر، عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان که نه فقط یکی از اعضای بنیانگذار نشست امسال بود، بلکه طبق برنامه باید در این جلسه سخنرانی می‌کرد، پس از آن ‌که توسط آل‌ سعود احضار شد، یک روز قبل از آغاز نشست، سفرش به مالزی را لغو کرد.

کرونا و تعطیلی فعالیت‌های دینی جهان اسلام

پس از فراگیر شدن کرونا در کشورهای مختلف، بسیاری از فعالیت‌ها در کشورهای اسلامی لغو شد یا به تعویق افتاد. از جمله این رویدادها می‌توان به عربستان اشاره کرد که به‌ منظور پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، برنامه‌های آموزش دروس دینی و حلقه‌های حفظ قرآن کریم در تمام مساجد این کشور تعطیل شد.

عبداللطیف آل الشیخ، وزیر امور اسلامی عربستان، از تعطیلی تمام آموزش‌ها، برنامه‌های تبلیغی، سخنرانی‌ها و حلقه‌های حفظ قرآن در مساجد این کشور از 19 اسفند تا اطلاع ثانوی خبر داد. همچنین دولت عربستان از تعطیلی طواف کعبه و سعی صفا و مروه همزمان با تعلیق اعمال حج عمره خبر داد.

این کشور پس از تعلیق صدور ویزا برای انجام عمره مفرده و زیارت مسجدالنبی(ص)، اکنون این اعمال را برای شهروندان خود هم به حالت تعلیق درآورده و اقامه نماز جماعت در تمام مساجد تعطیل شده است.

همچنین وزارت اوقاف و امور دینی کویت طی هشتم اسفندماه در صفحه توئیتر این وزارتخانه اعلام کرد: از امروز تمام مراکز بخش امور قرآن و مطالعات اسلامی به مدت دو هفته به منظور پیشگیری از انتقال کرونا تعطیل خواهند بود.

دولت کویت همچنین به دلیل مقابله با کرونا، مدارس و دانشگاه‌های این کشور را به مدت دو هفته تعطیل کرده است.

در همین راستا، شیخ «خلیفه شهاب احمد الجوهر»، معاون تولیت زیارتگاه‌های مقدس شیعه عراق اعلام کرده است که با توجه به گسترش ویروس کرونا در برخی از کشورهای جهان و همسایه، دستور‌العمل جدیدی را برای زائران در چارچوب اقدامات پیشگیرانه اتخاذ کرده‌ایم که جزئیات آن شامل پخش و توزیع ماسک برای همکاران و زائران قبل از ورود به زیارتگاه‌ها، ضدعفونی دوره‌ای سرویس‌های بهداشتی، اجتناب از هر گونه برخورد و تماس بین همکاران و زائران تا حد امکان و تغییر سیستم الکترونیکی اثر انگشت به دستگاه تشخیص چهره برای حضور و غیاب همکاران است.

همزمان تولیت آستان علوی شهر نجف اشرف نیز اعلام کرد که برای مقابله با ویروس کرونا، اماکن مقدس در خیابان الرسول و محدوده نجف قدیم (مدینه القدیمه) را ضدعفونی کرده است.

در مصر نیز، بر اساس قوانین جدید الازهر، انواع تجمعات از جمله فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی، مسابقات، سفرها، اردوها و ... جز در موارد ضروری به صورت موقت تعطیل شد. همچنین با توجه به پیگیری مداوم دانشجویان الازهر، خانه‌های بهداشت در آموزشگاه‌های الازهر فعال شده است.

برگزاری پویش‌های اطلاع‌رسانی برای پیشگیری از بیماری‌های واگیردار و توجه به نظافت، نشر و توزیع پوسترهای حاوی توصیه‌های بهداشتی از سوی وزارت بهداشت و محدود کردن سفر دانشجویان خارجی و تحویل آنها به مراجع ذی‌صلاح پیش از صدور مجوز از دیگر قوانین الازهر است.

تهیه و تنظیم از آزاده غلامی