فیلم | راز بگشا ای علی مرتضی
سهیل محمودی، شاعر و پژوهشگر ادب پارسی در هجدهمین برنامه رمضانی «سوره تماشا» گفت: ستایش امیرالمؤمنین یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین بخش‌های ادبیات فارسی و جهان عرب است و مولانا جلال‌الدین محمد بلخی در این زمینه سردمدار است.
به گزارش ایکنا، سهیل محمودی، شاعر و پژوهشگر ادب پارسی در هجدهمین برنامه رمضانی «سوره تماشا» گفت:
از علی آموز اخلاص عمل
شیر حق را دان منزه از دغل
سلام و بسیار سلام، درود و فراوان درود
ستایش مولی‌الموحدین امام امیرالمؤمنین یکی از مهم‌ترین و به تعبیری شاخص‌ترین شعر در عرصه ادبیات اسلامی، فارسی و ادبیات ایران و عرب است و قطعه‌ای که در دفتر اول مثنوی آمده است و شرح اخلاص مولاست.
در غزا بر پهلوانی دست یافت
زود شمشیری بر آورد و شتافت
او خدو انداخت در روی علی
افتخار هر نبی و هر ولی
آن خدو انداخت بر رویی که ماه
سجده آرد پیش او در سجده‌گاه
حضرت جنگی را شروع می‌کند و پهلوانی را به زمین می‌زند و آن پهلوان خشم خودش را با خدو به صورت نازنین مولا علی(ع) نشان می‌دهد.
در زمان انداخت شمشیر آن علی
کرد او اندر غزایش کاهلی
فرد مقابل متعجب شد و گفت قرار بود در این مصاف مرا از میان برداری و چه شد که دست کشیدی.
حضرت فرمود:
چون خدو انداختی در روی من
نفس جنبید و تبه شد خوی من
استاد نسل ما استاد محمدرضا شفیعی کدکنی؛ تعبیر شگفتی درباره این شعر دارد. او می‌گوید: ستایشی که مولانا از حضرت مولی الموالی امام علی بن ابی طالب در مثنوی شریف دارد، علی التَّحقیق بالاترین نمونه مدح آن حضرت در تاریخ ادبیات جهان اسلام است. ما غالباً نمی‌اندیشیم که حجم نوَد و نُه درصدِ مدایح آن حضرت مقداری وصف چشم و ابروی معشوق خیالی و موهوم است یا اغراق‌های آزاردهنده. مدح حضرت، بدان زیبایی و ژرفی که مولانا از آن سخن می‌گوید، نه در فارسی و نه در عربی، در هیچ جا، دیده نشده است».
و این تعبیر کاملاً صحیح است و در مدح‌ها معمولاً از زلف، چهره و ... یاد می‌شود، اما مولانا اهل این گونه مدح نیست. او اخلاق، منش و فضلیت‌ها را ستایش می‌کند و درباره حضرت امیر(ع) می‌گوید:
راز بگشا ای علی مرتضی
ای پس سوء القضا، حسن القضا
به تعبیر مولانا، آن فرد که کافر حربی بوده به مولا می‌گوید، اسلام را به من عرضه کن، زیرا من تو را یگانه زمان دیدم.
تیغ حلمت جان ما را چاک کرد
آب علمت خاک ما را پاک کرد
این زاویه دید و ترسیم این‌گونه شخصیت مولا تنها از مولوی بر می‌آید. هر که در حوزه ادب فارسی و در حوزه فرهنگ ایران قدم زده باشد، می‌داند که می‌توانیم کتابخانه‌ها و مجموعه‌ها از شعر علوی ترتیب دهیم و وقتی می‌گوییم این شعر مولانا بهترین نمونه شعر در کل تاریخ ادب فارسی است و به تعبیر استاد شفیعی کدکنی در کل جهان اسلام است، یعنی یکی از مهم‌ترین و شگفت‌انگیز ترین اشعار همین شعر است.
گفت من تیغ از پی حق می‌زنم
بنده حقم نه مأمور تنم
یا علی مدد
