آیت‌الله‌العظمی مدرسی:
راه رسیدن به خدا انتها ندارد/ چهار حقیقت قرآن در سوره ابراهیم
مرجع تقلید شیعیان در کربلای معلی با بیان اینکه خدا دیدنی و تصوری نیست، گفت: خدا به وسیله قرآن حجت را بر انسان تمام کرده است؛ راه رسیدن به خدا انتها ندارد و انسان می‌تواند در این راه تا ابد عروج کند و خدا هم توفیق بدهد.
به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدتقی مدرسی از مراجع تقلید شیعیان در کربلای معلی در آخرین جلسه تفسیر سوره مبارکه ابراهیم طی سخنانی که به‌صورت مجازی از دفتر معظم‌له در کربلا پخش شد، با بیان اینکه اعمال انسان برای همیشه در نزد خداوند باقی و ثبت و ضبط است، گفت: آنچه از آیات و روایات به دست می‌آید این است که اعمال انسان برای همیشه باقی است و نه فقط اعمال بلکه اقوال او و همچنین پندارهای او و هرچه از انسان صادر می‌شود، چه در دلش باشد و یا از دهان و زبانش خارج شود و یا از دست و پا و جوارح او صورت گرفته باشد، همه اینها برای همیشه باقی است و در یک افقی موجود است.وی ادامه داد: شاید از نظر فیزیک امروز این مطلب ثابت شده باشد که هیچ موجودی به عدم مبدل نمی‌شود ولی تغییر هیبت می‌دهد، ظاهرش عوض می‌شود اما حقیقتش می‌ماند. مثلاً در یک جایی دیدید که دودی در آسمان صاعد است، این دود در حقیقت زغال بوده و زغال تخته بوده و تخته در حقیقت از نباتات بوده و نباتات هم یک روزی آب و گل و اشعه خورشید بوده است و اینها تغییر هیبت داده‌اند، اما حقیقت اصلی آنها باقی است. شاید یک روز از نظر پیشرفت علمی بشر به جایی برسد که بتواند بعضی از گفتارهای خود را برگرداند، ولی اینها همه پیش خدا ثبت و ضبط و برای همیشه باقی است.
تقسیم حقایق و اعمال به دو نوع ناری و نوری
مؤلف تفسیر هدایت، تقسیم اعمال انسان را به دو نوع ناری و نوری دانست و اظهار کرد: حقایق و اعمال انسان‌ها که پیش خدا برای همیشه ثبت شده است، به دو نوع ناری و نوری تقسیم می‌شوند. یک نوع این اعمال به مار و زهر و آتش تبدیل می‌شود و یک نوع دیگر به نعمت‌های الهی تبدیل می‌شود.
وی ادامه داد: حالا فرق این دو عمل که در روز قیامت یکی به نعیم و دیگری به آتش تبدیل می‌شود، در چیست؟ فرق آنها فقط در نیت است. این عمل را که انجام دادید، هدف شما از این عمل چه بوده و در چه راهی و با چه نیتی حرکت کردید؟ وقتی نیت برای خدا و ارزش‌هایی که خدا امر کرده باشد، این نیت سرانجام آن رسیدن به نعمت‌های الهی و بهشت است، اما وقتی نیت این عمل اذیت مردم، گناه و ریا باشد، ثمره‌اش آتش است.
ثبت و ضبط همه اعمال
مرجع عالیقدر شیعیان در کربلا اظهار کرد: پس این دو حقیقت، یک حقیت بسیار اساسی است. شاید برخی فکر کنند عمل در ظاهر محو شده ولی در حقیقت این عمل موجود و ماندنی است. امروز به وسیله دوربین‌های عکاسی و فیلمبرداری یک صحنه‌هایی را ضبط می‌کنید و این صحنه‌ها همیشه ضبط و حفظ شده است ولی آن حقیقت یک چیز دیگری است.
وی افزود: حقیقت دوم اینکه این اعمال دو نوع است که برخی مبدل به آتش و برخی به مبدل به نور می‌شود. این موضوع در آیات قرآن خیلی با دقت با لطایفی بیان شده است. گاهی وقت‌ها به‌ویژه در آن مقطع زمانی بعضی از مطالب همه فهم نبود، از این رو قرآن اشاره‌هایی کرده که با توجه به پیشرفت‌های علمی و یا با اشاره اولیا الله خداوند کاری کرده که مردم بتوانند این مطالب را درک کنند. آیات پایانی سوره مبارکه ابراهیم نیز در رابطه با همین موضوع است.
بهشت و جهنم ثمره اعمال دنیوی انسان‌ها
آیت‌الله‌العظمی مدرسی بهشت و جهنم را ثمره اعمال دنیوی انسان دانست و گفت: در آیات قبل خدا فرمود ظالمان در روز قیامت همه غل و زنجیر شده و به هم متصل هستند و پیراهنی نیز به تن آنها است که قابل اشتعال است و آتش سر و صورت آنها را می‌سوزاند. این وضعیت برای انسان سؤال‌برانگیز است که چرا اینها به این وضعیت هستند؟ در آیه 51 سوره ابراهیم خداوند می‌فرماید «لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ؛ تا خدا به هر كس هر چه به دست آورده است جزا دهد كه خدا زودشمار است»؛ یعنی این وضعیت را خودشان برای خود ایجاد کرده‌اند و این وضع ثمره اعمال خود آنهاست.
بیشتر بخوانید:
وی ادامه داد: اعمال ناری آنها باعث شده که اکنون در آتش و در غل و زنجیر باشند، این جزای اعمال خود انسان است که خداوند سبحان و تعالی هر انسانی را جزا بدهد به آنچه که آن نفس خودشان برای خودشان کسب کرده است. در این آیه نفرموده «به ما کسبت» بلکه فرموده «مَا كَسَبَتْ» یعنی کردار و گفتار خودشان و اینها پندار و تصورات خودشان است که الان به خودشان برگشته است.
تلاش برای محو گناهان قبل از قیامت
مرجع عالیقدر شیعیان در کربلا بیان کرد: هنر این است که آن کارهایی را که کرده‌اید، محو کنید. اینکه ما ناله می‌زنیم و استغفار می‌کنیم که خدا گناهان ما را محو کند، این یک کار خیلی عظیمی است که یک مسلمان کاری کند که گناهانی که کرده و در افقی که موجود است را از بین ببرد، و بلکه بهتر از این نسبت به مؤمنان سیئات را به حسنات تبدیل کند.
وی ادامه داد: وقتی نسبت به گناهان گذشته استغفار و توبه و آن را جبران کردید، در روز قیامت می‌بینید سیئاتی که انجام داده‌اید و پشیمان شده و بعد دعا و استغفار کرده‌اید، آن سیئه مبدل به حسنه می‌شود و این کار خداست که بدی را به خوبی تبدیل می‌کند.
سریع‌الحساب بودن خداوند
آیت‌الله‌العظمی مدرسی با اشاره به سریع‌الحساب بودن خداوند، گفت: در پایان این آیه خداوند می‌فرماید «إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ» مردم می‌گویند چطور اعمال میلیاردها بشر به خودشان بر می‌گردد؟ در صورتی که برای خدا کاری ندارد و خدا سریع‌الحساب است که در یک چشم باز کردن و حتی کمتر از آن حساب همه بشر را رسیدگی می‌کند و به حساب همه بشر می‌رسد. البته ما دو حساب داریم که یک حساب انسان را خداوند مستقیماً حسابرسی می‌کند و یک حساب دیگر هم که مراتبی است که آنجا میزان و شهود و اینهاست، که یک بحث دیگری است.
وی افزود: یک دفعه انسان می‌بیند که این همه کار کرده است و همه این کارها را به او نشان می‌دهند. اکنون در دنیا با دوربین مدار بسته صحنه‌هایی را ثبت می‌کنند، مثلاً برخی دزدها به مکانی می‌روند و دزدی می‌کنند و اتفاقاً آنجا یک دوربین مدار بسته بوده و از آنها فیلم گرفته است و وقتی آن فیلم را به آنها نشان می‌دهند، خودشان هم تعجب می‌کنند، اما در قیامت حقیقت است و خود عمل را نشان انسان می‌دهند.
خدا ظالم نیست
مؤلف تفسیر هدایت بیان کرد: خدا به کسی ظلم نمی‌کند؛ در آیه 49 سوره مبارکه کهف آمده است «وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا ۗ وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا» و در آن کتاب همه اعمال خود را حاضر بینند و خدا به هیچ کس ستم نخواهد کرد. این سرنوشت نتیجه عمل خود آنها بوده و خدا به کسی ظلم و ستم نمی‌کند. همچنین در آیه 51 سوره مبارکه انفال آمده است «وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ» و خداوند نسبت به بندگانش، هرگز ستم روا نمی‌دارد.
وی ادامه داد: خدا ظالم نیست، این عقوبت‌ها ثمره کارهای خودشان است که توبه نکردند، پشیمان نشدند، شفیع نداشتند و به خدا متوسل نشدند، حالا این اعمال گناه‌آلود آنها به خودشان برگشته است.
چهار حقیقت قرآن در آیه پایانی سوره ابراهیم
آیت‌الله‌العظمی مدرسی گفت: در آیه پایانی این سوره مبارکه چهار حقیقت درباره قرآن بیان شده است که در ابتدا می‌فرماید «هَذَا بَلَاغٌ لِلنَّاسِ»، اصلاً قرآن چیست؟ قرآن ابلاغ‌کننده و اتمام حجت برای بشر است. خدا به وسیله قرآن حجت را بر ما تمام کرده است و حقیقت کاملا واضح و آشکار است و تمام راه‌های مختلفی که تأثیر در قلب انسان دارد در آن بیان شده است.
وی افزود: در ادامه می‌فرماید «وَلِيُنْذَرُوا بِهِ» به آنها این کار گفته می‌شود که اشتباه شما این است و نسبت به کارهای‌شان هشدار می‌دهد و آنها را برحذر می‌دارد، که این کار را نکنید و به این راه نروید.
این مرجع عالیقدر تقلید شیعیان در کربلا اظهار کرد: در ادامه می فرماید «وَلِيَعْلَمُوا أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ» مرحله سوم از فواید قرآن این است که به حقیقت عبودیت خداوند ما را تذکر می‌دهد.
وی ادامه داد: بشر هر روز متوسل به یک چیزی می‌شود؛ یک روز خیال می‌کند پول و ثروت خدای اوست؛ یک روز خیال می‌کند که آبرو و جاه و مقام به دردش می‌خورد؛ یک روز خیال می‌کند بزرگترها به دردش می‌خورند؛ بشر متوحش به یک نوع وهم و خیال است که اینها خدا هستند، در صورتی که خدا اینها نیستند و همه اینها در درگاه خداوند محکوم هستند. خدا دیدنی و تصوری نیست. در این دنیا هر بشری سعی و کوشش می‌کند از یک راهی چون راه پول، قدرت، آبرو و... خودش را تأمین کند و بعد در یک لحظه می‌بیند همه چیز از بین رفت و تمام شد.
آیت‌الله‌العظمی مدرسی اظهار کرد: نکته چهارم اینکه در پایان این آیه می‌فرماید «وَلِيَذَّكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ» آنهایی که عاقل هستند و به خدا رسیده و این حقایق را درک کرده‌اند، آنها هم وقتی قرآن می‌خوانند، توجه و تذکرشان بیشتر می‌شود. به این معنا که راه رسیدن به خدا انتها ندارد و انسان می‌تواند در این راه تا ابد عروج کند و خدا هم توفیق بدهد در بهشت ساکن می‌شود و آنجا هم قرب و جذب خداست.
وی ادامه داد: این چهار حقیقت است که در این آیه پایانی درباره قرآن بیان شد که اول «هَذَا بَلَاغٌ لِلنَّاسِ» یکی تبلیغ است، یعنی این بیان حقایق است که دیگر کسی نگوید من نمی‌دانستم و نمی‌فهمیدم، دوم «وَلِيُنْذَرُوا بِهِ» هشدار است و سوم «وَلِيَعْلَمُوا أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ» به حقیقت عبودیت و وحدانیت خدا برسد، و چهارم «وَلِيَذَّكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ» پند برای صاحبان خرد است.
امیرمحسن سلطان‌احمدی
مطالب مرتبط
