بازگشت به فطرت اولیه در عید فطر

تقریباً در تمام مكاتب و ملل و فرهنگ‌های بشری روزهایی برای شادی و سرور انسان‌ها وجود دارند كه این روزها در مكتب اسلامی به روزهای عید مشهورند. اصولاً واژه «عید» از ریشه «عود» به معنای بازگشت است و در اندیشه اسلامی همواره عید، وجهی از بازگشت به خداوند را بازگو می‌كند.

عید در اندیشه اسلامی پس از پشت سر گذاشتن دوره‌ای از تزكیه برای انسان از راه می‌رسد؛ همچنان كه عید قربان به‌عنوان یكی دیگر از اعیاد اسلامی، به یاد سفر حضرت ابراهیم(ع) برای قربانی كردن فرزند خود در راه خدا و انجام مناسكی از سوی ایشان، عید اعلام شده و در حال حاضر نیز حجاج پس از پشت سر گذاردن مناسك حج، در سرزمین عرفات، منا و مشعر این عید را جشن گرفته و به مناسبت آن به اقامه نماز و انجام قربانی می‌پردازند.

عید فطر نیز به‌عنوان عیدی مطرح است كه پس از یك ماه روزه‌داری و امساك از مفطرات و مشتهیات قرار دارد، برای مسلمانان از راه می‌رسد. در این معنا، عید فطر، عید بازگشت به فطرت اولیه است كه همان فطرت الهی است.

ماه مبارك رمضان فرصتی است كه می‌توان با روزه و شب‌زنده‌داری و آب توبه، گناهان را شست‌وشو داد و همچون كودكی تازه متولد شده و با فطرتی پاك در بارگاه الهی حاضر شد و در نهایت یك ماه روزه‌داری و عبادت و اخلاص در راه خدا، می‌توان به فطرت اولیه بازگشت و جشن عید گرفت.

حجت‌الاسلام والمسلمین امین رصاف، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار ایكنا فارس به تبیین نكاتی در خصوص پایان ماه مبارك رمضان پرداخت و گفت: یكی از كارهایی كه در پایان ماه رمضان باید انجام دهیم این است كه بررسی كنیم آیا توبه ما به درگاه خداوند پذیرفته شده است و باید بدانیم كه آیا در این ماه ارتباطمان با خدا نزدیك‌تر شده است یا هنوز هوس گناه داریم.

رفتار خود را بعد از ماه رمضان بررسی كنیم

وی افزود: همچنین باید بررسی كنیم كه آیا كارهایی كه قبلاً انجام می‌دادیم اكنون قصد بازگشت به آن كارها داریم یا خیر و اگر به دنبال این هستیم كه به همان كارها بازگردیم، معلوم است كه این ماه هم اثر نكرده است اما اگر دوست داریم به خدا و صاحب‌الزمان(عج) نزدیك شویم و رفتارمان با عمل صالح تغییری كرد، این یعنی ماه رمضان ما را به جلو انداخته است و معلوم است كه این ماه رمضان پذیرفته شده و توبه ما اثر كرده است.

رصاف بیان كرد: پس اگر به جلو پرتاب شویم، این اثر توبه ماه رمضان است و اگر به اعمال سابق بازگردیم، نشان‌دهنده این است كه باید احساس خطر كنیم كه نكند توبه ما پذیرفته نشده باشد.

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم همچنین ضمن تبریك فرا رسیدن عید سعید فطر گفت: خداوند بعد از یك ماه روزه‌داری و تحمل سختی، در این روز به بندگان عفو و گذشت خود را نشان داده و جمع زیادی از آن‌ها را از آتش جهنم نجات خواهد داد.

وی گفت: آنچه لازم است بدانیم نماز عید فطر اگر به امامت مقام معظم رهبری یا نمایندگان ایشان برگزار شود اصل نماز آنجاست و قبل از آن پرداخت زكات فطره از طرف مردم به فقرا و كسانی كه وسع مالی ندارند به عنوان یك عبادت دینی واجب است.

حجت‌الاسلام محمدحسن مرادی، امام جمعه موقت شیراز نیز در گفت‌وگو با ایكنا ضمن تبریك فرا رسیدن عید سعید فطر گفت: به‌طور كلی 4 نوع عید داریم شامل عید دینی، عید مذهبی، عید ملی و عید باستانی و طبیعی و عید دینی یعنی تمام فرقه‌های مسلمانان آن را قبول دارند كه عبارت است از عید فطر، قربان و روز جمعه یعنی این سه روز را تمام مسلمانان جهان قبول دارند.

فطر؛ عید نتیجه‌گیری از یك ماه پرهیزكاری

وی بیان كرد: عید مذهبی مثل روز عید غدیر و نیمه شعبان كه مخصوص عالم تشیع است و عید ملی كه هر كشوری برای خود عید ملی دارد مثل ۱۲ فروردین و ۲۲ بهمن كه برای نظام جمهوری اسلامی ایران عید است و در نهایت ‌عید باستانی كه همان عید نوروز است كه عید فصلی هم به آن می‌گویند، اما در مورد عید فطر ما باید تفكیك قائل شویم كه‌ دو نوع عید داریم یكی عید شروع به كار و دیگری عید نتیجه‌گیری از كار است كه عید فطر نیز عید نتیجه‌گیری از كار و یك ماه پرهیزكاری و تقوا است.

مرادی ادامه داد: ما یك ماه دیدیم و نخوردیم، تشنه شدیم و نیاشامیدیم، با هوای نفس خود مبارزه كردیم و عقل غالب بود و تحت تأثیر احساسات و قوای شهوانی و حیوانی قرار نگرفتیم و در واقع می‌توان گفت روز عید فطر روز غلبه عقل بر شهوت است و به این انگیزه ما آن روز را عید می‌گیریم و در حقیقت پیروزی خود را عید می‌گیریم یعنی عیدی كه اراده ما بر هوای نفسمان غالب شده است و خیلی عیدی مهمی است.

زكات جانمان را پرداخت كنیم

امام جمعه موقت شیراز تأكید كرد: علت اینكه به آن عید فطر گفته می‌شود این است كه برای فطر چند معنا شده یكی به‌معنای خلقت یعنی در حقیقت ما عید سلامتیمان را می‌گیریم و اینكه زكات فطر كه واجب است، پرداخت می‌كنیم و فطرت به‌معنای خلقت یعنی در حقیقت ما داریم زكات جانمان و سلامتی و صحتمان را پرداخت می‌كنیم.

وی با بیان اینكه عید فطر روز تجمع مسلمانان‌برای نماز است، گفت: یكی از نكاتی كه درباره عید فطر مطرح است، همین پرداخت فطریه كه یك كمك مقطعی به فقرا و مستمندان است لذا علما فتوا دادند بنا بر احتیاط واجب این فطریه باید خرج مستمندان شود و به این ترتیب می‌بینیم عید فطر را خداوند قرار داده هم برای شادمانی مسلمانان و هم برای تجمع و وحدت مسلمانان‌ها و هم برای اینكه به شكرانه اینكه ما توانستیم دین خود را ادا كنیم و رسالتمان و فریضه الهی را انجام دهیم، دستی هم به سر فقرا بكشیم كه فطریه را پرداخت كنیم.