نقطه تلاقی «۱۴۵۴» با طرح ملی حفظ قرآن کجاست

به گزارش ایکنا،‌ طرح قرآنی 1454 وارد فاز اجرا شده تا شبکه‌های مختلف صدا و سیما به مدت دو ماه به ارائه محتواهای تولیدشده بپردازند.

این طرح در چهاردهمین سال اجرای خود، که با عنوان 1454 شناخته می‌شود، راهی متفاوت‌تر از ادوار گذشته در پیش گرفته تا با تغییراتی در قیاس با گذشته این گمان ایجاد شود که طرح فراگیر قرآنی سازمان صداوسیما حتی در سیاست‌گذاری نیز تغییر ریل داده و از ‌جمله تغییراتی که باعث تقویت این گمان شده، مفاهیم و آیه‌محور شدن طرح ۱۴۵۴ است.

در ادوار گذشته این طرح جزء‌محور بود و هر شرکت‌کننده در طول زمان اجرای آن در خوش‌بینانه‌ترین حالت، حافظ یک ‌جزء از قرآن می‌شد و‌ کمترین حد تصور از خروجی این طرح در گذشته هم آشنایی افراد با آیات آن جزء بود. خروجی‌ای که به نظر می‌رسد نتوانسته مسئولان را اقناع کند.

براساس آنچه مسئولان اجرایی ۱۴۵۴ در نشست خبری اخیر اعلام کردند در این طرح و در طول هفته یک موضوع اختصاصی بر پایه هفت آیه قرآن با رویکردی خاص در نظر گرفته می‌شود، برای مثال در هفته اول قرآن کتاب زندگی، هفته دوم اقتصاد در قرآن، هفته سوم آرامش و قرآن و ... محور کار قرار می‌گیرد تا فراگیران با موضوعاتی کاربردی آشنا شوند. راهبردی که نشان می‌دهد طراحان ۱۴۵۴ در بهترین حالت حفظ موضوعی قرآن را اولویت اصلی خود قرار داده‌اند. در حالی که در اسناد شورای توسعه فرهنگ قرآنی و کمیسیون‌های آن که بر محور حفظ تدوین شده بر چیزی بسیار فراتر از این تأکید شده است. بنابراین اولین شائبه‌ای که باید پاسخ داده شود این است که نسبت ۱۴۵۴ با طرح ملی حفظ قرآن چیست؟ موردی که شبکه قرآن و معارف سیما طی سال‌های قبل این طرح را بر مدار آن جلو می‌برد.

طرح ملی حفظ قرآن، لبیک با تأخیر دستگاه‌های قرآنی به مطالبه مقام معظم رهبری در مورد تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن بود که در یکی دو سال اخیر بار اصلی پیشرفت آن را سازمان صدا و سیما برعهده‌‌ گرفته است. در ایامی که کمترین خبری از طرح ملی حفظ قرآن و ستاد راهبری آن به گوش نمی‌رسد و گمانه انحلال آن اذهان را به خود مشغول کرده است، بیشترین امید برای حرکت در مسیر مطالبه مقام معظم رهبری، طرح ۱۴۵۴ بود که با تغییر ریل این طرح، کورسوی امیدی را که وجود داشت به خاموشی نزدیک کرد.

شائبه دیگری که در طرح ۱۴۵۴ باید به آن پاسخ داده شود، به مصوبه ستاد هماهنگی و راهبری اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور با عنوان یکسان‌سازی فعالیت‌های قرآنی بازمی‌گردد‌. براساس مصوبه‌ای که معاون اول رئیس‌جمهور اخیراً ابلاغ کرده است، فعالیت‌های قرآنی دستگاه‌ها در صورتی از حمایت مادی بودجه منشور توسعه فرهنگ قرآنی برخوردار خواهد شد که آن فعالیت بر اساس اهداف منشور و اسناد تدوین شده اجرا شود؛ از جمله اولویت‌هایی که در اسناد بر آن تأکید شده حفظ قرآن است، تا جایی که در برخی سال‌ها مقرر شده بود بخش اعظمی از بودجه قرآنی (بیش از 50 درصد) به طرح ملی حفظ اختصاص داده شود.

در طرح ۱۴۵۴ به نظر می‌رسد که نسبت به حفظ قرآن (آن نوع حفظی که در اسناد ذکر شده است) کم‌توجهی شده است، اما با وجود این کم‌توجهی شاهد حمایت دستگاه‌های قرآنی هستیم در صورتی که طرح ۱۴۵۴ با رویکرد جدید در ذیل مصوبه ستاد مهندسی فرهنگی قرار نمی‌گیرد و لذا دستگاه‌ها از محل اعتبارات منشور مجاز به حمایت از این طرح نخواهند بود، مگر اینکه از محلی دیگر این حمایت را انجام دهند که آن نیز جای تأمل خواهد داشت.

بی‌توجهی 1454 به طرح ملی حفظ قرآن به حدی بوده است که محمدمهدی عزیززاده، مدیرکل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن، که از حامیان مالی 1454 نیز هست، در یکی از برنامه‌های تلویزیونی این هشدار را داده بود که «در 1454 طرح ملی حفظ قرآن مورد بی‌توجهی قرار گرفته است». 

به هر ترتیب و فراتر از هر کلامی آنچه اهمیت پیدا می‌کند هم‌افزایی دستگاه‌های قرآنی برای پیشبرد اهداف است که گویا در این مورد خاص نادیده انگاشته شده، چراکه اگر این هم‌افزایی مورد اقبال قرار می‌گرفت، اکنون و در طرحی همچون ۱۴۵۴ شاهد نادیده گرفته شدن حفظ قرآن و طرحی که برای این کار با عنوان طرح ملی حفظ طراحی شده است، نبودیم.

گزارش از تیمور کاکایی