ضرورت پایش استمرار اشتغال در بیمه فعالان قرآنی

یکی از دغدغه‌های فعالان قرآنی، بهره‌مندی از بیمه است. با وجود وعده‌ها و ارائه پیشنهادها و راه‌حل‌ها برای حل موانع این عرصه، چون راه‌اندازی صندوقی جدا از صندوق اعتباری هنر ویژه حمایت از جامعه قرآنی، هنوز تا تحقق آن فاصله فراوان است.

نگاهی به پیشینه

بیمه فعالان قرآنی تحت بیمه خدمات اجتماعی ارائه می‌شود و خدمتی است که از سال ۸۵ از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر گرفته شد تا فعالان قرآنی همراه با دیگر اصحاب فرهنگ و هنر با عضویت در صندوق حمایت از هنرمندان، روزنامه‌نگاران و نویسندگان از خدمات بیمه‌ای آن بهره‌مند شوند.

تکریم و حمایت از فعالان قرآنی، تأمین و جبران هزینه‌های درمانی، بهبود معیشت و رفاه و همچنین زمینه‌سازی برای استفاده از تسهیلات دوران بازنشستگی مهمترین اهدافی بود که برای بیمه فعالان قرآنی در نظر گرفته شد. اما به منظور غربال‌گری فعالان قرآنی و استفاده افراد حقیقی از این مزایا، مقرر شد افرادی که با محوریت قرآن و عترت در سه بخش تبلیغ و ترویج، آموزش و پژوهش و امور هنری فعالیت می‌کنند از این مزایا بهره‌مند شوند. (آیین‌نامه بیمه فعالان قرآنی)

از جمله شرایط عمومی متقاضیان بیمه فعالان قرآنی، فاقد هر گونه بیمه‌ بودن، دارا بودن حداقل 18 و حداکثر 50 سال سن برای آقایان و 45 سال تمام برای بانوان است. داشتن اشتغال به فعالیت‌های قرآنی و گذشت حداکثر دو سال از ارائه آخرین محصول، خدمات و یا دستاوردهای قرآنی و احراز شرط استمرار در حوزه تخصصی جهت ادامه پوشش تأمین اجتماعی، ضروری است.

اما یکی از مواردی که در این آئین‌نامه به آن تصریح شده، تشخیص و تأیید «شرط استمرار» است که در ادامه به دست فراموشی سپرده شده و موجب عضویت تعداد زیادی از افراد در این صندوق شده که در حال حاضر اشتغالی به فعالیت قرآنی ندارند و حال آنکه در آئین‌نامه تصریح شده است که فواصل زمانی ارائه محصول، خدمات یا دستاوردهای جدید نباید بیش از عرف و معمول آن رشته تخصصی باشد (میانگین هر دو سال یک‌بار). همچنین این وسعت موجب شد که بسیاری از متقاضیان برای مدتی طولانی منتظر بهره‌مندی از این بیمه باشند.

بیشتر بخوانید:

• خروج بیمه فعالان قرآنی از صندوق حمایت از نویسندگان و هنرمندان
• شش هزار نفر در انتظار بیمه فعالان قرآنی
• پاسخ معاون قرآنی وزیر ارشاد به برخی سؤالات پیرامون صندوق فعالان قرآنی
• ۴۵۰۰ نفر از فعالان قرآنی منتظر بیمه باشند

همچنین این موضوع باعث شد که در بهار سال 93 علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، به دلیل حجم بالای اعضای صندوق «حمایت از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان» و اعتباری که جوابگوی این اعضا نیست، اعلام کند که ماهیت این صندوق به اصل خود بازگردد و برای افرادی که بعداً به این صندوق ملحق شده‌اند، مانند اعضای کانون‌های فرهنگی ـ هنری مساجد و جامعه قرآنی، یک صندوق دیگر تشکیل شود که این امر محقق نشد. اما در آخرین روزهای اسفند 95، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا حشمتی، معاون وقت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ادامه ارائه بیمه فعالان قرآنی در همان صندوق هنرمندان خبر داد.

وی در تیر 96 اعلام کرد که حدود پنج هزار نفر در سطح کشور در فهرست رزرو برای بیمه فعالان قرآنی بودند. از این تعداد، بیمه دو هزار نفر تا پایان سال 95 و ماه‌های ابتدایی بهار 96 انجام و مقرر شد تا به محض وصول اعتبار، سایرین که در فهرست انتظار هستند از این مزایا بهره‌مند شوند که تعدادی نیز تا پایان حضور ایشان به این فهرست افزوده شدند.

بنابر این در زمانی که عبدالهادی فقهی‌زاده بر مسند معاونت قرآن و عترت ارشاد تکیه کرد (از آبان 96) تعداد سه هزار و 800 نفر بیمه قرآنی بودند و وی قول داد تا این تعداد را به ۱۰ هزار نفر برساند، موضوعی که تا مردادماه 98 بنابر اعلام معاونت قرآن و عترت به شش هزار و  996 نفر رسید. اما گسترش در این حوزه و جذب عضو بیشتر برای بیمه فعالان قرآنی به دلیل مشکل اعتبارات، متوقف شد.

در حال حاضر مسئله این است که تعداد زیادی از جامعه قرآنی برای دریافت مزایای بیمه فعالان قرآنی در صف انتظار هستند و از سوی دیگر تعداد زیادی در قالب جامعه قرآنی عضو این صندوق هستند که شاید اکنون فعالیتی نداشته باشند. حتی شنیده‌ها حکایت از این دارد که تعداد بالای عضو قرآنیان در این صندوق موجب توقف عضو جدید شده و این موضوع نیازمند پایش است.

بیشتر بخوانید:

• صندوق بیمه فعالان قرآنی رافع مسئولیت مؤسسات نیست
• 7هزار نفر از فعالان قرآنی بیمه هستند
• آخرین پیگیری‌ها از بودجه و بیمه فعالان قرآنی

در این میان باید گفت که عضو دیگر جامعه قرآنی، مؤسسات قرآنی و کادرهای اجرایی و مربیان آنها هستند که متقاضی استفاده از بیمه فعالان قرآنی هستند، موضوعی که در آیین‌نامه بیمه فعالان قرآنی به آن اشاره شده است.

«مؤسسات قرآنی و کادر اجرایی آنها بنا بر آئین‌نامه بیمه فعالان قرآنی از نوع بیمه اجباری است و برعهده مدیر مؤسسه به عنوان کارفرماست و کمک برای تأمین حق کارفرما نیز تابع قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی است». شاید بی‌اطلاعی از قوانین و مقررات بیمه‌‌، موجب شده که دردسرهایی را برای مدیران مؤسسات به وجود بیاورد و این موضوع به قدر کفایت شفافیت پیدا نکرده است.

مدیران مؤسسات به دنبال این هستند که پرسنل خود را در زمره بیمه فعالان قرآنی قرار دهند و از تسهیلات آن بهره‌مند کنند، در حالی که مؤسسات قرآنی موظفند که پرسنل خود را بیمه کنند و ضمن دریافت کد کارگاهی برای مؤسسه، حق بیمه‌ آنها را در قالب سهم کارگاه و سهم خود افراد پرداخت کنند. حتی اگر مربیان بیمه فعال قرآنی باشند، طبق ضوابط قانونی، باید از آن بخش حذف شوند و در قالب کد کارگاهی مؤسسه، تحت پوشش بیمه قرار گیرند. بنابراین، این موضوع نیازمند مصوبه قانون یا راهکار دیگری است.

در بحث پایش فعالان قرآنی استان‌ها چند مطلب وجود دارد، پیشکسوتان و اساتید قرآنی استان‌ها که تابع هیچ نهادی نیستند، نیازمند اختصاص صندوقی به مانند صندوق هنرمندان هستند، اما درباره اعضایی از جامعه قرآنی که عضو صندوق هنرمندان‌اند و از مزایای بیمه فعالان قرآنی بهره‌مندند نیز بهتر است استمرار فعالیت آنها مورد پایش قرار گیرد تا شاغلان این عرصه به معنای واقعی کلمه از این مزایا بهره‌مند شوند و برای این پایش از ظرفیت‌های دستگاه‌های استانی و اتحادیه‌های قرآنی و تشکل‌های قرآن و عترت استفاده شود.

امید است که پس از 14 سال از اجرای طرح بیمه فعالان قرآنی دستگاه‌ها و نهادهای حوزه قرآنی چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی(معاونت قرآن و عترت)، سازمان تبلیغات اسلامی(سازمان دارالقرآن الکریم)، سازمان اوقاف و امور خیریه و حتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی به عنوان دستگاه‌های داعیه‌دار و متولی امور قرآنی، تدابیر مقتضی و اقدامات لازم را  انجام دهند تا با تشخیص و تأیید استمرار فعالیت قرآنیان، انتظار متقاضیان بهره‌مندی از بیمه فعالان قرآنی نیز پایان یابد.

سمیرا انصاری