4 دهه فعالیت گزین قرآنی در سایه جهاددانشگاهی
جهاددانشگاهی که همواره تلاش کرده فعالیتهای خود به ویژه در حوزه قرآن را بر اساس منویات مقام معظم رهبری در زمره فعالیتهای «گزین» تعریف کند، طی چهار دهه فعالیت به حدی از بالندگی رسیده است که دستاوردهای آن هر کدام می‌تواند در زمره فعالیت یک دستگاه مجزا قرار گیرد.
به گزارش ایکنا، شاید در سال‌های نه چندان دور برای بسیاری فعالیت جهاددانشگاهی در پژوهشکده‌های عمدتاً پزشکی و الکترونیک و برق خلاصه می‌شد. این سال‌ها، کمتر کسی هست که اطلاعی از فعالیتهای این نهاد انقلابی در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی نداشته باشد.
اگرچه فعالیتهای جهاددانشگاهی تا همین چند سال اخیر با مواردی که نام برده شد، شناخته شده اما این نهاد انقلابی از سال‌های اولیه تأسیس، ورود به مباحث قرآنی را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده و با گذشت سه دهه از آغاز این فعالیت‌ها، امروزه کمتر کسی هست که آوازه‌ای از جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان، مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان، خبرگزاری قرآن(ایکنا) و ... را نشنیده باشد؛ برندهایی که هر کدام تجربه سال‌ها فعالیت و تجربه را در کارنامه خود اندوخته‌اند.
جهاددانشگاهی فعالیت جدی خود در مباحث قرآنی را از سال 1364 و با برگزاری مسابقات قرآن دانشجویی در سطح دانشگاه‌ها آغاز کرد. این مسابقات که با عنوان جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان شناخته می‌شود تاکنون در 34 دوره میزبان دانشجویان قرآنی سراسر کشور بوده است تا دوره بیست‌وچهارم(سال 1388) اجرای جشنواره ملی قرآن دانشجویان بر عهده جهاددانشگاهی که طراح و ایده‌پرداز آن بود، قرار داشت، از این سال به بعد بود که شورای هماهنگی فعالیتهای قرآنی دانشگاه‌ها شکل گرفت و یکی از تصمیمات اولیه آن واگذاری مسئولیت برگزاری جشنواره به دیگر دستگاه‌های دانشگاهی بود که به اذعان بسیاری از دست‌اندرکاران جشنواره‌های دانشگاهی، واگذاری این مسئولیت به دستگاه‌های دیگر شروع افت جشنواره ملی قرآن و عترت بوده است.
ایده‌پرداز جشنواره ملی و بین‌المللی قرآن دانشجویان
در 24 دوره‌ای که جهاددانشگاهی متولی برگزاری جشنواره ملی قرآن دانشجویان بود، جمعاً بیش از سه میلیون نفر از دانشجویان عزیز میهن اسلامی در این مسابقات شرکت کردند. از افتخارات جهاددانشگاهی این است که بسیاری از نخبگان و برجستگان قرآنی کشورمان که در عرصه‌های بین‌المللی نیز خوش درخشیده‌اند، زمانی و حداقل در یکی از دوره‌های مسابقات سراسری قرآن دانشجویان جهاددانشگاهی شرکت کرده و حائز رتبه شده‌اند.
اما این نهاد که همواره ایده‌پردازی برای ورود به عرصه‌های جدید را سرلوحه اقدامات خود قرار داده، با واگذاری مسئولیت برگزاری جشنواره ملی به دیگر دستگاه‌ها، عرصه را ترک نکرد و با ایده برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان در سال 1385 بار دیگر خلاقیت خود در ایده‌پردازی و ورود به عرصه‌های تازه و دست نخورده را به منصه ظهور رساند. جدیدترین دستاورد رقابتی جهاددانشگاهی به صورت دوسالانه از سال 1385 راهاندازی شد و اگر شیوع کرونا را در سطح جهان شاهد نبودیم، اکنون شاهد برگزاری هفتمین دوره آن بودیم.
فعالیتهای قرآنی جهاددانشگاهی با تشکیل «دبیرخانه دائمی مسابقات قرآن دانشجویان» وارد مرحله جدیدی شد. این دبیرخانه به منظور منظم کردن و گسترش کمی، کیفی و هدفمند فعالیتهای قرآنی دانشجویان تشکیل شد و ماحصل زحمات و تلاش‌های همکاران و مسئولان این دبیرخانه در گسترش و بهینه‌سازی فعالیتهای قرآنی دانشگاهیان، نقش بسزایی ایفا کرده است.
شکل‌گیری سازمانی مستقل برای دانشگاهیان
گستردگی فعالیتهای قرآنی جهاددانشگاهی تا به آنجا ادامه یافت که برای استمرار و تقویت این فعالیت‌ها، ایجاد و استقرار سازمان مشخص و نظام‌مندی ضرورت پیدا کرد. بر اساس این ضرورت و نیز عزم جزم مجموعه جهاددانشگاهی به منظور توجه ویژه به فعالیتهای قرآنی بود که مرکزی مستقل و با اساسنامه و تشکیلات مشخص در سال 1380 با عنوان «مرکز فعالیتهای قرآنی دانشجویان کشور» به تصویب هیئت امنای جهاددانشگاهی رسید.
این سازمان در سال 1380 فعالیت خود را از یک اتاق و با دو نفر نیرو در ساختمان معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی آغاز کرد و اندک اندک بر کمیت و کیفیت توانمندی‌ها و فعالیتهای خود افزود تا اینکه با گذشت دو سال به عنوان «سازمان فعالیتهای قرآنی دانشجویان کشور» و سپس به عنوان «سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور» وارد عرصه جدیدی شد.
با تأسیس خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درخشش این مجموعه دو چندان شد؛ تأسیس خبرگزاری بین‌المللی قرآن در سال 82 رقم خورد تا به عنوان نخستین و تنها خبرگزاری تخصصی قرآن کریم در جهان در بین اهالی رسانه و قرآن شناخته شود.
این سازمان طبق فرموده رهبر معظم انقلاب در دیدار با جهادگران، بر آن شد تا «حرف گزین و برتر را به میدان بیاورد و فعالیت جهاددانشگاهی در امر قرآن، فراتر از دیگر نهادها باشد» و برای دستیابی به این منظور با رویکرد تنوع‌بخشی و جذب مخاطبان جدید هر روز بر گسترش این مجموعه افزوده شد تا شاهد رویش‌هایی همچون معاونت ترویج و توسعه، خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مرکز مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم، مرکز آموزش‌های تخصصی قرآن کریم، مرکز تولیدات چندرسانه‌ای قرآنی(مبین)، مرکز رشد واحدهای فناور هنرهای قرآنی و مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی باشیم. در ادامه تلاش شده تا بخش‌های مختلف سازمان قرآنی دانشگاهیان که متولی فعالیتهای قرآنی جهاددانشگاهی است به اختصار معرفی شود.
معاونت ترویج و توسعه
این معاونت با هدف اشاعه، ترویج و انعکاس معارف و مفاهیم قرآن کریم، نشر فرهنگ و اخلاق قرآنی و ارزش‌های اسلامی در سطح ملی و بین‌المللی بالاخص در میان دانشگاهیان شکل گرفت. این معاونت با اتکا به توان نیروهای پرتلاش و جهادگر خود توانسته دستاوردهایی همچون برگزاری 24 دوره جشنواره ملی قرآن دانشجویان ایران، برگزاری شش دوره مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان، برگزاری پنج دوره جشنواره ملی مطالعات قرآنی دانشجویان ایران، برگزاری بیش از 200 طرح هماهنگ استانی در سطح واحدهای جهاددانشگاهی دانشگاه‌های سراسر کشور و برگزاری 45 دوره طرح دانشجومعلم قرآن کریم را در کارنامه خود ثبت کند.
خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)
خبرگزاری بین‌المللی قرآن به عنوان نخستین خبرگزاری تخصصی قرآن در جهان در بیستم آبان سال 82 فعالیت خود را رسماً آغاز کرد. این خبرگزاری با تولید هفت خبر در روز به زبان فارسی اولین گام خود را برداشت و اینک با ارسال روزانه میانگین 500 خبر در 30 شعبه استانی از رویدادهای مختلف قرآنی در سراسر ایران و جهان به 19 زبان زنده دنیا گامی بلند در جهت ارتقای فرهنگ قرآنی در جامعه برداشته است. مراکز جهاددانشگاهی در مراکز استان‌ها برای تولید و انتشار اخبار قرآنی استان خود نهایت همکاری را با مجموعه خبرگزاری دارند.
انجام این مهم یعنی انتشار اخبار قرآنی با همکاری خبرنگاران افتخاری و دیگر گروه‌های خبری شامل فعالیتهای قرآنی، شعب استانی، معارف، سیاست و اقتصاد، جامعه، فرهنگی، بین‌الملل، چندرسانه‌ای و عکس انجام می‌پذیرد. مایه افتخار این خبرگزاری است که مقام معظم رهبری به عنوان خبرنگار افتخاری در خبرگزاری قرآن عضویت دارند. در کنار انتشار اخبار در ایکنا، «رایحه» نیز به عنوان نشریه مکتوب این خبرگزاری به بررسی مسائل و پرونده‌های گوناگون مطروحه در خبرگزاری قرآن می‌پردازد.
تولید و انتشار 144 جلد نشریه رایحه از سال 83 تاکنون، کسب رتبه نخست خبرگزاری‌های تخصصی از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی دو سال پیاپی (95-96)، رسانه، خبرنگار و عکاس برتر در جشنواره‌های متعدد حوزه فرهنگ و دین، برگزاری نشست‌های تخصصی با عناوین؛ «سیاه‌مشق»، «نشانی»، «در محضر ستایشگران»، «روایت شیدایی» و ... برگزاری دوره‌های آموزشی خبرنگاری قرآنی در کانون خبرنگاران افتخاری از سال 83 تاکنون (20 دوره آموزشی)، برگزاری 41 دوره مراسم بزرگداشت اساتید قرآنی با عنوان «ظهر دلنشین»، گردهمای فعالان جامعه قرآنی بلافاصله پس از تعطیلات عید نوروز با عنوان «دیدوبازدید نوروزی قرآنیان» و ... از جمله دستاوردهای این خبرگزاری است.
مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم
مطالعات میان‌رشته‌ای به عنوان حوزه‌ای که کمتر کسی بدان پرداخته، مورد توجه کارشناسان و خبرگان فعالیتهای قرآنی در سازمان قرار گرفته و پس از فراز و نشیب بسیار، ایده تشکیل یک مرکز جدید به صورت عملی امکان‌پذیر شد. مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم در مهر‌ماه سال 1394 تأسیس شد و با انجام فعالیتهای پژوهشی در مطالعات میان‌رشته‌ای سعی بر آن دارد تا دامنه دانش در این حوزه را گسترش دهد. این مرکز از زمان تأسیس اقدام به راهاندازی گروه‌های پژوهشی در زمینه قرآن و علوم تربیتی و قرآن و سلامت کرده است.
از دستاوردهای این مرکز می‌توان به برگزاری همایش بین‌المللی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم در سال 1395، تدوین و انتشار کتاب‌های تخصصی و مجموعه مقالات برگزیده، چاپ و نشر 20 شماره دو فصلنامه علمی – تخصصی میان‌رشته‌ای قرآن کریم، انتشار 15 مقاله علمی – پژوهشی در فصلنامه‌های معتبر و شش مقاله در همایش‌های ملی و بین‌المللی اشاره کرد.
مرکز رشد واحدهای فناور هنرهای قرآنی
مرکز رشد واحدهای فناور هنرهای قرآنی، یک مرکز رشد تخصصی با تمرکز بر توسعه کسب و کارهای نوپا در حوزه‌های قرآنی، دینی و فرهنگی است. این مرکز به عنوان سازمانی پیشرو و پژوهش‌محور، توسعه و ترویج فرهنگ و علوم قرآنی در بین دانشگاهیان کشور را وظیفه اصلی خود تعریف کرده است. مرکز رشد واحدهای فناور هنرهای قرآنی، مجموعهای تحت مدیریت متخصصان حرفه‌ای که با ارائه خدمات حمایتی پیوسته و قابل دسترسی و ارائه مشاور‌ه‌های لازم، زمینه ایجاد و رشد کسب و کارهای نوپای اسلامی ـ قرآنی را مهیا می‌‌نماید. این مرکز تلاش دارد تا حلقه مفقوده تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی سازمان‌های علمی و فرهنگی در زمینه فناوری‌های فرهنگی، دینی و هنر اسلامی ـ ایرانی باشد.
تاسیس اولین و تنها مرکز رشد اسلامی – قرآنی در کشور، دریافت عنوان نوآوری برتر سال در سال 1396 در طرح پایش دستگاه‌ها و استان‌های برتر قرآنی از سوی شورای توسعه فرهنگی قرآنی کشور، طراحی و اجرای اولین رویداد کارآفرینی تجربه‌محور با عنوان «طلوع برکت» و اجرای 15 رویداد، تأسیس اولین کلینیک مشاوره کسب و کارهای نوپا با تمرکز بر بازار جهان اسلام، اجرای دو دوره هکاتون طراحی لباس و زیورآلات با محوریت سوره‌های مبارکه «کوثر» و «شمس»، اجرای 31 برنامه دورهمی کسب و کارهای نوپای قرآنی با عنوان «کافه محفل»، حمایت و استقرار بیش از 20 هسته فناور در حوزه محصولات اسلامی، قرآنی، ایجاد کریدور بین‌المللی کسب و کارهای نوپای اسلامی و اعزام سه تیم به کشورهای مالزی، عمان و ترکیه و .... از جمله دستاوردهای مهم این مرکز بوده است.
مرکز آموزش‌های تخصصی علوم و فنون قرآنی
نیازسنجی کارشناسان سازمان قرآنی دانشجویان کشور در زمینه آموزش تخصصی علوم و فنون قرآنی ایده تاسیس یک مرکز تخصصی در این زمینه را به عنوان یک ضرورت در سازمان مطرح کرد. مرکز آموزش‌های تخصصی علوم و فنون قرآنی جهاددانشگاهی در سال 1395 برای بهبود و ارتقا سطح كیفی آموزش‌های قرآنی تأسیس شد که فعالیتهای آن در سه بخش؛ برنامه‌ریزی، امور اجرایی - آموزشی و امور ارزیابی تمرکز دارد.
برگزاری دوره‌های تخصصی تربیت مربیان، مدیران و مؤسسان مهدهای کودک با رویکرد اسلامی، برگزاری دوره‌های آمادگی کنکور کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌های علوم قرآنی، برگزار دوره‌های تخصصی طب سنتی ایرانی با رویکرد اسلامی، برگزاری دوره‌های سبک زندگی ایرانی - اسلامی (مدیریت خانواده، مهارت‌های زندگی و فرزندپروری) و تربیت مبلغان دینی از مهم‌ترین دستاوردهای این مرکز از بدو تأسیس تاکنون بوده است.
مرکز تولیدات چندرسانه‌ای قرآنی (استودیومبین)
گسترش فضای مجازی و تغییر ذائقه مخاطبان و گرایش آنها به تماشای تولیدات حوزه چندرسانه ای از جمله ویدئو و فراگیری این دست محصولات سبب شد تا سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور همگام با شرایط اجتماعی و نیازهای مردم و جوانان در زمینه تأسیس یک استودیو به منظور تولید محتوای این حوزه گام بردارد. مرکز مبین با هدف انجام فعالیتهای تخصصی در زمینه صوت و تصویر به منظور ارتباط بیشتر با جوانان و دانشگاهیان در سال 1396 تأسیس شد تا بتواند از ظرفیتهای موجود در سازمان به جهت تولید و پخش محصولات متنوع و خاص قرآنی چندرسانه‌ای اعم از صوتی و تصویری برای عموم مردم به هدف والاتری دست یابد. از جمله مهم‌ترین اقدامات استودیومبین تاکنون می‌توان به این موارد زیر اشاره کرد.
راهاندازی استودیو تخصصی ضبط صوت و تصویر، تولید محصولات قرآنی در قالب پادکستهای رادیویی، فیلمهای کوتاه، کلیپ، تیزر و آنونس، برقراری خط ارتباطی ویژه و تعریف باکسهای خبری متنوع برای ارائه اخبار قرآنی از خبرگزاری ایکنا به مخاطبان رسانه ملی در قالب برنامه «انعکاس»، ضبط برنامه‌های صوتی و تصویری در موضوعات دینی و قرآنی، برگزاری مسابقات قرآنی به صورت چندرسانه‌ای، ضبط گفتوگوهای چالشی در حوزه فعالیتهای قرآنی کشور، پخش زنده اینترنتی برنامه‌های آموزشی، تبلیغی و ترویجی و ...
مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی
بنابراین، این سازمان بنا به ضرورت نیاز جامعه به خصوص قشر تحصیل‌کرده و دانشجویان دانشگاه‌های کشور در سال 1396 اقدام به تأسیس مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و فرهنگ اصیل قرآنی کرده تا بتواند قدم‌های استواری در ترمیم کاستی‌های این حوزه بردارد. از جمله اقداماتی که در مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی به اجرا در آمده است می‌توان به برنامه‌های زیر اشاره کرد:
مشاوره در حوزه ازدواج، مشاوره در حوزه اختلافات خانوادگی بر مبنای روایات ائمه معصومین(ع)، درمان اختلالات عاطفی و رفتاری کودکان، حل مسائل و رفع مشکلات دوره نوجوانی و جوانی، انجام انواع تست‌های ارزیابی روانی، ارائه مشاوره تحصیلی، ارائه مشاوره در خصوص ارتقا کارایی و عملکرد کارکنان سازمان‌ها و آموزش شیوه‌های مطلوب فرزندپروری به سبک اسلامی ... .
بر اساس این گزارش فعالیتهای قرآنی جهاددانشگاهی که روزگاری بخشی جزئی از فعالیتهای معاونت فرهنگی را به خود اختصاص داده بود امروز به حدی از گستردگی رسیده که معرفی هر کدام از فعالیتهای صورت گرفته طی این سال‌ها به زمان بیشتری نیاز دارد. آنچه که واضح است و سابقه جهاددانشگاهی نیز آن را ثابت کرده، این است که فعالیتهای معرفی شده در سطح فعلی باقی نخواهد ماند و این حرکت بالنده تا رسیدن به افق‌های تازه‌تر ادامه خواهد یافت.
علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر از فعالیتهای قرآنی جهاددانشگاهی به پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان قرآنی دانشگاهیان به نشانی quran.ir مراجعه کنند.
انتهای پیام
