ظهور مالکیت مطلقه الهی در روز قیامت

به گزارش ایکنا؛ جلسه درس تفسیر تربیتی قرآن کریم آیت‌الله هادی عباسی خراسانی، شنبه، 12 مهرماه در حوزه علمیه قم برگزار شد.

این استاد حوزه در این جلسه به تبیین و توضیح درباره آیه «مالک یوم الدین» پرداخت و اظهار کرد: در بیان کریمه «مالک یوم الدین» گفته شد که خدای سبحان مالک مطلق و کلی جهانیان است و مالکیتش مالکیت نامحدودی است. شاید بعضی گمان کنند معنای آیه این است که خدا مالک روز جزا و روز دین است؛ خیر، اینگونه نیست. روز قیامت و روز دین، روز ظهور مالکیت خداست، نه روز حدوث مالکیت خدا. ما باید بین این دو تفاوت بگذاریم. مالکیت خدا در این دنیا هم وجود دارد، اما در عالم آخرت ظهور می‌کند. برای همین عرض کردیم مَلِک و مالک کسی است که تصرفات گوناگون دارد و تصرفاتش در میان مردم است، چنانچه ملکیت تصرف بر اجناس است. آیاتی هم در بیان معنای مالک و ملک خدمتتان عرض کردیم.

وی ادامه داد: «یوم» یعنی یک قسمتی از زمان، چه کم باشد و چه زیاد باشد؛ یعنی از لحظه شروع می‌شود و تا قرون را در بر می‌گیرد. به همین خاطر به فاصله طلوع و غروب خورشید، یوم اطلاق می‌شود. اگر قرار باشد با توجه به آیات قرآن کریم، یوم را معنای کنیم، یوم به معنای ظهور است و چنین نیست که ما یوم را به معنای روز متعارف بگیریم. یوم در این آیه معنای روز متعارف ندارد، بلکه به معنای ظهور و بروز است. یک چیزی قبلاً بوده و تحقق داشته است، حالا ظهور می‌کند. به این یوم می‌گویند. کلمه «دین» به معنای خضوع و خشوع در مقابل یک برنامه منسجم و منظم است؛ پس از لغت دین دو معنا استفاده می‌شود، هم خضوع و خشوع و هم اینکه برنامه‌ای داشته باشد.

معنای کلمه «دین»

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: کسانی که دین را به معنای طاعت یا به معنای تسلیم یا به معنای تعبد و حتی به معنای دین اصطلاحی گرفتند، همه تفسیر به لازمه لفظ است، نه تفسیر خود لفظ. خود لفظ دین یعنی انقیاد و خضوع و خشوع در مقابل یک برنامه خاص. با این ترجمه و بیان، «مالک یوم الدین» یعنی خدایی که بر روز ظهور دین و برنامه منظم تسلط دارد. اصلاً از خود آیه شریفه استفاده می‌شود قیامت روز انقیاد و خضوع است، آن هم خضوع در مقابل همه برنامه‌ها.

وی یادآور شد: آیا می‌شود گفت «مالک یوم الدین» که صفت الله است، علت چهارم برای اختصاص حمد به باری تعالی است؟ بله، با این تفسیر، مالک صفت باری تعالی است و اختصاص به باری تعالی دارد؛ چنانکه می‌گفتیم، «الحمد لله رب العالمین»، «الحمد لله الرحمن» و «الحمد لله الرحیم». مالکیت هم دارای انواع و اقسامی است، چنانچه در فقه هم مالکیت اعتباری داریم و هم مالکیت حقیقی داریم، مثل مالکیت انسان نسبت به اعضا و جوارحش. همچنین یک نوع مالکیت حقیقی داریم که نامحدود است و آن مالکیت خداوند به عالم است. مراد به این مالکیت، مالکیت مطلقه است. مالکیت مطلقه بر مالکیت حقیقی محدود و مالکیت اعتباری احاطه دارد. ظهور این مالکیت مطلقه در قیامت است.

بهترین دلیل بر تحقق قیامت

عباسی خراسانی در ادامه اظهار کرد: در اینجا پاسخ یک سوال مهم داده می‌شود و آن اینکه آیا قیامت بعداً موجود می‌شود یا اینکه الآن موجود است؟ پاسخ این است که قیامت الآن موجود است. «یوم الدین» روز ظهور قیامت است و از باب تفسیر آیه به روایت می‌توانیم به جریان زید بن حارثه اشاره کنیم که صبح خدمت پیامبر(ص) رسید و حضرت از او سوال کرد: «کیف اصبحت». گفت «اصبحت علی یقین». حضرت پرسیدند علامت یقین تو چیست؟ پاسخ داد: علامت یقین من این است که دیشب صدای بهشتی‌ها و زفیر جهنمی‌ها را می‌شنیدم. پس این دلیل بهترین دلیل بر خلقت یوم الدین و روز قیامت است.