«نظماهنگ قرآن» منتشر شد

به گزارش ایکنا؛ کتاب «نظماهنگ قرآن؛ ائتلاف لفظ و معنا در کلام وحی» به قلم ابوالفضل خوش‌منش دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه تهران به نگارش درآمده و انتشارات فرهنگستان هنر آن را منتشر کرده است.

این اثر در چهار فصل «مقصود از نظماهنگ زبان قرآن و هدف از بررسی آن»، «مقومات و آثار آهنگ نظم و نثر»، «تأثیر آوای حروف» و «بیان نمونه‌های قرآنی و بیانی از نظماهنگ قرآن در آینه آیات و سُور» تنظیم شده است.

نویسنده پیش‌تر در کتاب «درآمدی به ظرفیت‌های فرهنگی و هنری زبان قرآن» از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های زبان در زمان حاضر به صورت عام و از همین ظرفیت‌ها برای زبان قرآن به صورت خاص سخن گفته است. کتاب حاضر به صورت خاص‌تر قصد سخن گفتن از شیوایی آوای زبان قرآن و ائتلاف لفظ و معنای آن را دارد و برای پرداختن به این موضوع، در درجه نخست، می‌خواهد از آهنگ سخن در زبان‌هایی که با آن‌ها سر و کار داریم، مانند فارسی و عربی سخن بگوید.

زبان قرآن دارای ویژگی‌های منحصربه فردی است که در فراگیری آن باید به طور کامل مدنظر قرار گیرد. از جمله خصوصیات هر زبان، آهنگ آن زبان است که از کمیت و کیفیت ترکیب حروف آن زبان پدید می‌آید و پژوهش حاضر، بر روی نظماهنگ زبان قرآن به عنوان آیت مستقیم خداوند و برخوردار از نظماهنگ ویژه و یگانه خود انجام می‌شود.

توجه تحلیلی و تفصیلی به آهنگ زبان و به طور واضح‌تر آهنگ و موسیقی شعر از مباحث نسبتاً جدید در بررسی‌ها و مطالعات زبانی است. شماری از محققان ایرانی و عرب و غیر آنها، درباره موسیقی شعر زبان خود، گفته و نوشته‌اند؛ اینان گاهی در آثار خود گریز‌هایی به موسیقی زبان قرآن زده و احیاناً از آن بهره‌هایی گرفته‌اند، اما هنوز جای کتاب‌های جامع درباره نظماهنگ زبان وحی و ویژگی‌ها و کارکرد‌های آن در زبان فارسی خالی به نظر می‌رسد.

اثر پژوهشی حاضر گامی در این راه بزرگ است و کاری آغازین از این نوع، نمی‌تواند خالی از کاستی‌ها باشد و روشن است تبیین نظماهنگ و موسیقی زبان قرآن، کاری بین‌رشته‌ای و تحقیقی زبانی، فنی و هنری است و انجام آن به صورت کامل، از یک تن برنمی‌آید.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: زبان ریشه در اعماق روح و فطرت انسان دارد و همانند دیگر اجزای هستی با نظم نجومیِ نظام و «ناقور کل» هماهنگ است. بر روی بستر ضخیمی از همانندی‌ها، هر زبان را آهنگی است که از نظم و نسبت و جنس و چینش حروف، کلمات، عبارات و جملات پدید می‌آید. همچنین میان معانی و فیزیک و آهنگ حروف و الفاظ و عبارات همخوانی­ و هماهنگی­‌های طبیعی پیدا و پنهانی برقرار است که انتقال و تثبیت معانی را تسریع و تسهیل می‌­کند. قرآن مجید زبان خدای زبان­ آفرین، فاطر هستی، واضع قوانین زیبایی­ و قواعد ادراک آن­، و معدن چنین قاعده بزرگی است، بلکه این بُعد هنری و جمالی، از شاخصه­‌های خطاب انسانی و جهانیِ قرآن است. تحلیل این بُعد آوایی قرآن به سبب همین خصوصیت فطری و خلوص خدایی، مهم و بیش از پیش نمایانگر­ بهره‌­هایی از لطایف و ظرایف قرآن است.

یادآور می‌شود؛ کتاب «نظماهنگ قرآن؛ ائتلاف لفظ و معنا در کلام وحی» با شمارگان ۷۰۰ نسخه و بهای ۳۹۵ هزار ریال منتشر شده است.