زندگی امام عسکری(ع) ظرفیت تولید چندین فیلم را دارد

حسن هدایت، کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌و‌گو با ایکنا درباره ظرفیت موضوعات تاریخی در سینما، اظهار کرد:  تولید کارهای تاریخی تابع دو عامل است. اول اینکه در فیلمنامه، قصه چگونه روایت شود تا اثر جذابیت لازم را داشته باشد، تا مانند بسیاری از کارها رایج این حوزه، رنگ و بوی سفارشی به خود نگیرد. دلیل چنین معضلی به نظرم در یک عامل نمود پیدا می‌کند، آن هم بی‌کفایتی افرادیست که در این زمینه مشغول به کار شده‌اند. دوم اینکه به دلیل نداشتن امکانات مادی، تولید در این زمینه به شدت پایین آمده است.

وی افزود: اهمیت به سینمای تاریخی در شرایطی است که بسیاری از کشورهای صاحب‌نام دنیا از این حوزه برای هویت‌سازی بهره می‌برند، حتی کشورهایی که در این رابطه حرفی برای گفتن ندارند. بگذارید مثالی بزنم. کره شاید به لحاظ تاریخی، گذشته چندان مدونی نداشته باشند، اما در آن کشور سرمایه‌گذاری عجیبی شده تا برای آن تاریخ‌سازی جعلی شود. ولی در کشور ما با وجود تاریخ چند هزار ساله ملی و مذهبی در این رابطه کارهای منسجمی تولید نشده است.

سفارش‌سازی به‌ذات بد نیست

هدایت با تاکید بر این‌که وی با سفارش به خودی خود مشکلی ندارد، گفت: وقتی از آسیب‌های سفارش‌سازی در کارهای تاریخی حرف می‌زنم، منظور این نیست که تمام کارهای سفارشی به خودی خود زشت است. بسیاری از کارهای فاخر سینمای جهان به واسطه سفارش شکل گرفته‌اند، اما در کشور ما سفارش‌سازی هم‌ردیف با سطحی‌نگری شده است، پس عموم تولیداتش هم کیفیت لازم را ندارد.

کارگردان «آخرین بندر» مثال زد: چند کاری که درباره خاندان پهلوی ساخته شد، گواه بارز آثار بی‌کیفیتی است که سفارشی ساخته شده بودند. در این کارها هم فیلمنامه مشکل داشت هم ساختار، البته سازندگان این تولیدات نمی‌توانند کمبود بودجه را بهانه کنند، چون اتفاقاً سرمایه بسیار خوبی در اختیارشان بوده است. آسیب این کارها به نظرم تنها هنر را در بر نمی‌گیرد، بلکه به تاریخ هم آسیب می‌رساند. عجیب اینکه فیلمسازان کارهای بی‌کیفیت همیشه مشغول به کار هستند، اما کسانی که این حوزه را می‌شناسند خانه‌نشین شده‌اند.

فیلمنامه دینی نیاز به داشته‌های فقهی دارند

وی درباره تفاوت کارهای تاریخی معاصر با کارهای دینی چنین توضیح داد: به لحاظ فرم، این دو معنا با هم تفاوتی ندارند، چون وقتی قرار است اتفاقی را در هزار سال پیش روایت کنیم فرقی در فرم پیش نمی‌آید، اما در فیلمنامه کاملاً شرایط فرق می‌کند. نویسنده‌‌ای که می‌خواهد قصه‌ای درباره ائمه یا چهره‌های دینی بنویسد دیگر تنها نباید به داشته‌های سینمایی خود اکتفا کنند، بلکه باید در حوزه مسائل اسلامی هم دانش لازم را دارا باشند. دلیل داشتن چنین شرطی این است که ممکن است ناآگاهی در حوزه موضوعات دینی سبب تحریف در موضوعات دینی شود. این امر بسیار خطرناک است، اما این حساسیت درباره کارهای تاریخی که در آن موضوعی دینی مد نظر نیست وجود ندارد و نویسنده می‌تواند هرگونه که درام طلب می‌کند، وقایع را تعریف کند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا ما درباره موضوعات موعود‌گرایانه تا به این اندازه کم‌کار هستیم؟ تصریح کرد: آنگونه که شیعه به بحث موعود نگاه می‌کند کاملاً متفاوت با آن چیزی است که در دنیای غرب در قالب فیلم‌های سینمایی بیان می‌شود. در اندیشه مسیحی و یهودی جدال نهایی با آرماگدون اتفاق می‌افتد. در آخرالزمان غربی، آنتی کریست (ضدمسیح) وجود دارد که در قالب آدم‌های خوب می‌ایستد. در این رابطه به آنها اجازه داده می‌شود هر نوع خیال‌پردازی که می‌خواهند نشان دهند. این نگرش در قیاس با تفکر شیعی کاملاً متفاوت است، چون باور ما این است در آخرالزمان، منجی می‌آید تا تمام دنیا را اصلاح کند و با آمدن او آخرالزمان شکل می‌گیرد.

موعود در تفکر شیعی علمی و مستند است

کارگردان سریال «کارآگاه علوی» با اشاره به این‌که پرداختن به منجی تنها نباید به امام موعود ختم شود، گفت: امروز سالروز میلاد امام حسن عسگری (ع) پدر امام زمان (عج) است. زندگی این امام عزیز، به شدت جذاب و دیدنی است، به ویژه نحوه ازدواجش با حضرت نرجس خاتون از آن اتفاقاتی است که می‌توان درباره آن فیلم ساخت. البته انیمیشن «شاهزاده روم» سعی کرده این راه را برود، اما کارهای بسیاری باید در این زمینه ساخته شود، نه ‌اینکه به یک انیمیشن اکتفا کنیم.

هدایت پیشنهاد کرد: به نظرم فیلمسازی در این حوزه قادر است به صورت مشترک با دیگر کشورها نیز ساخته شود، چون ظرفیت‌های تفکر شیعی در حوزه آخرالزمان به اندازه‌ای دقیق است که کشورهای غیر مسلمان هم قادرند جذب تولید آن شوند، حتی می‌توان گفت از سینما می‌شود به عنوان ابزاری برای تبلیغ مهدویت بهره برد.

کارگردان فیلم «ناسپاس» در انتهای این گفت‌و‌گو تاکید کرد: ساخت اثر تاریخی، هویت کشور را شکل می‌دهد، برای همین این تصور که در شرایط سخت اقتصادی باید از تولید این تولیدات پرهیز شود، صحیح نیست، اما باید با انتخاب سازنده حرفه‌ای، شرایطی پیش آورد که بیت‌المال دور ریخته نشود.