اتحاد اسلامی راهکار مقابله با تمدن لیبرال دموکراسی است

به گزارش ایکنا، نشست علمی «دیپلماسی وحدت اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری»، امروز ۴ آذرماه به همت بسیج اساتید دانشگاه مذاهب اسلامی و به صورت مجازی برگزار شد که در این نشست، سیدمحمد حسینی، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، محسن پاک‌آیین، پژوهشگر حوزه اتحاد اسلامی، حامد رستمی نجف‌آبادی، مسئول بسیج اساتید دانشگاه مذاهب اسلامی و عثمان سالاری، مشاور نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در امور اقوام و اقلیت‌های مذهبی به ایراد سخن پرداختند. در ادامه متن صحبت‌های محسن پاک‌آیین، پژوهشگر حوزه اتحاد اسلامی از نظر می‌گذرد:

بعد از صدر اسلام، در همه مقاطع نیازمند وحدت بودیم، چون تلاش برای تفرقه زیاد بوده است و امروز که روز ولادت امام عسکری(ع) است، به حدیثی برخورد کردم که نشان می‌دهد، ایشان نیز در مقطعی به وحدت اشاره کرده‌اند. امام عسکری(ع) به صحابه و سفرای خود می‌فرمودند برای اتحاد به قبائل مختلف بروید، با آنها نماز بخوانید، بر جنازه آنها حاضر شوید، بیمارانشان را عیادت کرده و حقوق آنها را ادا کنید که توجه خاص حضرت(ع) به وحدت اسلامی را می‌رساند.

چرا نیازمند وحدتیم؟

امروز نیز نیازمند وحدت اسلامی هستیم، چون یکی از منابع اصلی جنگ نرم دشمن علیه اسلام ایجاد تفرقه است که به دو صورت اعمال می‌شود؛ تفرقه بین مردم و مسلمانان و تفرقه بین دولت‌های اسلام. تفرقه در میان مردم از طریق فرقه‌سازی‌های مختلف و ایجاد قرائت‌های گوناگون از اسلام است و گروه‌هایی مانند داعش و ... را ساختند تا در میان مسلمانان تفرقه ایجاد کنند. در کشورها نیز سعی دارند کشورهای اسلامی را در مقابل هم قرار دهند، برای نمونه عربستان را در مقابل سوریه و یا عراق را در مقابل ترکیه قرار دهند و سعی کنند این اختلاف‌ها منجر شود کشورهای اسلامی متحد نشوند.

راهکار را مقام معظم رهبری در حکمی که به آیت‌الله اراکی، دبیر کل سابق مجمع تقریب مذاهب دادند، اشاره کردند. ایشان فرمودند دیپلماسی وحدت اسلامی را به عنوان یک راهبرد مورد توجه قرار دهید. این فراز صبحت‌های مقام معظم رهبری بسیار مهم است. این جمله کوتاه، عمیق است. زیرا یک راهکار و یک راهبرد را شامل می‌شود. راهکار عبارت از دیپلماسی است و راهبرد نیز وحدت اسلامی است. یعنی یک وسیله در خدمت یک هدف بزرگ قرار می‌گیرد.

دیپلماسی هنر حل اختلاف

دیپلماسی، هنر حل اختلافات از طریق ایجاد رابطه بین دولت‌ها و ملت‌ها است که روز به روز هم برای جلوگیری از جنگ‌ها اهمیت آن بیشتر می‌شود و در عرصه‌های مختلف نیز این را شاهد بودیم. در صدر اسلام نیز پیامبر(ص) معمولا قبل از هر جنگ برای کاهش تفرقه نامه‌هایی می‌فرستادند و سفیرانی داشتند و حضرت(ص) بیش از 100 نامه برای قبایل مختلف فرستادند و سعی داشتند در وهله اول با نوعی ارتباط‌سازی، اختلاف‌ها را کاهش دهند و سعی کنند از جنگ جلوگیری نمایند. چون اسلام دین سلم و صلح است.

بعد از جنگ جهانی دوم همه نشستند و دیدند یکی از دلایل اصلی که این موجب شده این جنگ‌ها رخ دهد این بوده که دیپلماسی به صورت قوی عمل نکرده است. امرز نیز همین‌طور است و در کار خودمان این تحلیل را داریم که هرجا جنگی رخ می‌دهد، حتماً دیپلمات‌ها خوب نبودند و دیپلماسی خوب عمل نکرده است. لذا دیپلماسی، هنر رفع اختلاف است، آن هم با تأکید بر مشترکات. پیامبر(ص) به سفرای خود می‌فرمود هر کجا رفتید، نخست بر اشتراکات تأکید کنید و اگر اشتراکات وجود نداشت، بر انسان بودن خود تأکید کنید و بر اساس انسانیت با این اشتراک شروع کنید و کار را جلو ببرید.

کار اصلی دیپلماسی نیز تأکید بر مشترکات است. در اسلام نیز دیپلماسی به این صورت در خدمت وحدت قرار می‌گیرد که بر مشترکات تأکید کند، چراکه این مشترکات بیش از اختلافات است. ما یک قبله، یک پیامبر(ص) و یک کتاب داریم و نماز، روزه، خمس و حج نیز همه از اشتراکات ما است و باید بر اینها تأکید کنیم و همین هم هنر دیپلماسی است. یکی دیگر از هنرهای آن، رابطه‌سازی است و باید به تقویت ارتباطات با جهان اسلام بپردازیم، آن هم در دو سطح؛ یکی در سطح مردم و دیگر در سطح دولت‌ها. چون غرب می‌خواهد بین مسلمانان تفرقه بیندازد و در این سطح، ارتباطات ما با علما و نخبگان اسلام مهم است، چون آنها بر افکار مسلمین تأثیرگذار هستند.

بحث فلسطین اولین مشکل جهان اسلام است یا بحث مقابله با قرائت‌های انحرافی از اسلام را داریم که باید اینها را حل کرد. همچنین مسئله عادی‌سازی روابط با اسرائیل هم به ضرر این کشورها است و موجب وحدت جهان اسلام خواهد شد. در این کشورها، مردم جواب حاکمانشان را می‌دهند، اما این عادی‌سازی روابط می‌تواند عاملی برای وحدت باشد و می‌توان از طریق ارتباط با علمای جهان اسلام این معضلات را برطرف کرد.

در میان کشورها نیز اگرچه وظایف رسمی بر عهده وزارت خارجه است، اما آنها مسائل متنوع خود را دارند و نباید توقع داشت آنها وارد این موضوع نیز بشوند، اما علمای اسلام می‌توانند با سران کشورها ارتباط برقرار کنند و از مقامات رسمی کشورهای دوست نیز نباید غافل شد. علمای اسلام باید با اعتماد به نفس این کار را بکنند و از دو سطح مردمی و رسمی باید این کار را انجام داد.

دانشجویان دانشگاه مذاهب سفرای وحدت اسلامی باشند

در عصر حاضر نیز آیت‌الله واعظ‌زاده خراسانی و بعد آیت‌الله تسخیری را داشتیم که آیت‌الله تسخیری زبان گویای وحدت اسلامی بودند. این قبیل از علما را داریم و می‌توانیم این دیپلماسی را در جهت وحدت اسلامی اعمال کنیم. دانشگاه مذاهب هم باید تربیت دیپلمات وحدت اسلامی را در دستور کار قرار دهد و تمام دانشجویان این دانشگاه می‌توانند سفرای وحدت اسلامی باشند. باید با دیپلماسی آشنا شوند و این دیپلماسی را در خدمت وحدت اسلامی قرار دهند که یکی از کارهای کاربردی است و باید به آن توجه شود. دانشجوی دانشگاه مذاهب اسلامی باید از امروز حس کند که در خدمت اجرای این گفتمان مقام معظم رهبری است و باید آداب دیپلماتیک را بیاموزد و گفت‌وگوهای خود را با دنیا شروع کند.

مطلب مهم دیگری که باید مورد توجه باشد، ارتباط وحدت اسلامی با تمدن نوین اسلامی است که این نیز از گفتمان‌های مقام معظم رهبری است که در بیانیه گام دوم نیز آمده است. اگر می‌خواهیم به تمدن نوین اسلامی برسیم، باید اتحاد اسلامی درجه بالایی داشته باشد و تقریب باید در حد بالا باشد. ما به دنبال وحدت شیعی نیستیم، بلکه به دنبال وحدت اسلامی هستیم که این وحدت جهان اسلام می‌تواند موجب ایجاد یکی از ملزومات تمدن نوین اسلامی شود که از راهبردهای اصلی مقام معظم رهبری است. نه‌تنها در بیانیه گام دوم که در مقاطع مختلف اشاره کرده‌اند و اگر بخواهیم با تمدن لیبرال دموکراسی مقابله کنیم، باید بتوانیم اتحاد اسلامی را زنده نگه داریم. در جامعه متفرق نمی‌توانیم داعیه تمدن‌سازی داشته باشیم و از تفرقه‌ای که امروز در اردوگاه تمدنی غرب شاهد هستیم، باید بهره بگیریم و با توجه به اشتراکات، وحدت اسلامی را رشد دهیم.