نقش کرونا در فرهنگ‌سازی ازدواج آسان

به گزارش ایکنا از همدان، کرونا میهمانی منحوس و ناخوانده بیش از 10 ماه است که در کشور ما و دیگر کشورهای دنیا جا خوش کرده و گویی خیال رفتن ندارد، اما این ویروس منحوس با همه بدی‌هایش خوبی‌هایی را نیز برای ما داشته است.

بیشتر جوانانی که ماه‎ها به‌دلیل هزینه‌های سنگین مراسم عروسی منتظر آغاز زندگی مشترک در خانه رویایی خود بودند در این روزهای کرونایی ازدواج خود را با کمترین هزینه، بسیار ساده و به دور از تجملات و در حد یک میهمانی خانوادگی جشن می‌گیرند؛ مراسمی که بر مبنای ساده‌زیستی و در واقع بر ترویج فرهنگ سبک زندگی اسلامی قرار گرفته است.

اما در این میان کسانی هم هستند که هنوز اسیر قیدوبندهای اجتماعی بوده و درگیر فرهنگ تجمل‌گرایی هستند که این خود نشئت گرفته از فرهنگ غیر اسلامی و ذهن‌های کوتاه مادی است و بی‌شک این افراد زندگی موفقی نخواهند داشت.

در کنار تهیه جهیزیه و تدارک مراسم عروسی که با هزینه‌های کمرشکن همراه است در چند سال اخیر مواردی مرسوم شده است که برای تشکیل یک زندگی مشترک ضرورتی ندارد، اما متأسفانه خانواده‌ها به‌دنبال چشم‌و‌هم‌چشمی‌ و به رخ کشیدن یکدیگر هستند و از طرفی توقعات بالای عروس و داماد، مشکلات و موانعی را برای یک ازدواج آسان ایجاد می‌کند.

کاهش آمار ازدواج امروزه به یکی از معضلات فرهنگی و اجتماعی کشور تبدیل شده است که به‌طور مسلم نمی‌توان تنها مسائل اقتصادی را از دلایل این امر دانست.

در این گزارش نظر افراد مختلفی از جمله کارشناس امور قرآنی اداره تبلیغات اسلامی ملایر، مسئول فرهنگی دانشکده علوم قرآنی، مدیر مرکز روانشناسی آفرینش ملایر و مسئول مرکز مشاوره کیمیای مهر و زوج‌ جوانی که به تازگی و در ایام کرونایی ازدواج کرده‌اند را جویا شدیم که در متن ذیل از نظر می‌گذرد:

ایرج یارمحمدی، کارشناس امور قرآنی اداره تبلیغات اسلامی ملایر در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با بیان اینکه سفارش به امر مهم ازدواج در آیات و روایات به وفور آمده و یکی از موارد مورد تأکید ائمه اطهار(ع) بوده است تا جایی که پیامبر اسلام(ص) می‌فرماید «هر کس ازدواج کند نیمی از دین خود را حفظ کرده است»، اظهار کرد: مهم‌ترین بنای این امر مهم آسان گرفتن ازدواج است.

وی با بیان اینکه در مسئله ازدواج با نوعی تغییر فرهنگ مواجه شده‌ایم که همین امر موجب بروز مشکلات و سد راه ازدواج جوانان شده است، گفت: متأسفانه الگوگیری از فرهنگ غیراسلامی و غرب، چشم‌وهم‌چشمی، مهریه بالا، رقابت در اسراف، تجملات، سخت‌گیری‌ها و توقعات بالای خانواده‌ها از جمله عواملی است که باعث شده تا بسیاری از جوانان از امر مهم ازدواج سر باز زنند. همان‌طور که شاهد هستیم این تغییر فرهنگ حتی در بسیاری از خانواده‌های متدین نیز رخنه کرده است.

کارشناس امور قرآنی اداره تبلیغات اسلامی اظهار کرد: جوانی که شرایط فراهم‌سازی زندگی مشترک را نداشته باشد و نتواند ازدواج کند، خلأهای روحی، عاطفی و جنسی خود را به‌گونه‎ای دیگر بروز می‌دهد و خود این بالا رفتن سن ازدواج در جامعه موجب رشد و گسترش آسیب‌های اجتماعی می‌شود. 

اصلاح فرهنگ؛ راهکاری برای ترویج ازدواج آسان

یارمحمدی یکی از راهکارهای مهم برای ترویج ازدواج آسان در جامعه را اصلاح فرهنگ‌ها دانست و گفت: اگر به عقبه فرهنگی و دینی خود، سنت‌های دیرینه و الگوگیری واقعی از ائمه اطهار(ع) برگردیم، بی‌شک بسیاری از مشکلات سد راه ازدواج جوانان حل خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه مسئولان کشور نیز باید تدابیری بیاندیشند و زمینه ازدواج را برای جوانان فراهم کنند، بیان کرد: رفع موانع و مشکلات اشتغال، مسکن، کاهش قیمت لوازم و کالاهای ضروری زندگی، تشویق و ترویج استفاده از کالاهای داخلی و... می‌تواند از اقدامات و حمایت‌های مسئولان از جوانان در امر مهم ازدواج باشد.

بیان ضرورت، اهمیت و کارکردهای ازدواج از نگاه دین

همچنین فروزان کردیوند، کارشناس و مسئول فرهنگی دانشکده علوم قرآنی ملایر در این باره به خبرنگار ایکنا، گفت: رسوم مالی پرخرج، عدم اهتمام لازم از سوی خانواده‌ها برای ازدواج، عدم انگیزه جوانان برای ازدواج، جهل و ترس نسبت به ازدواج، نرسیدن نوبت در خانواده با این فرهنگ که خواهر یا برادر بزرگ‌تر باید اول ازدواج کند، توجه بی‌اندازه به تحصیل و... از جمله موانع فرهنگی در امر مقدس ازدواج است که در جامعه ریشه دوانده است.

وی افزود: متأسفانه رواج برخی فرهنگ‌های غیر اسلامی و غربی نیز از موانع مهم ازدواج آسان و موفق در جامعه امروز شده است که می‌توان به ترویج ازدواج سفید، روابط آزاد با جنس مخالف و... اشاره کرد.

کردیوند بیان کرد: تغییر نگرش عمومی و خانواده‌ها نسبت به توقعات بی‌جا و تجملات، و بیان ضرورت، اهمیت و کارکردهای ازدواج از نگاه دین از جمله راهکارهای ازدواج آسان است که در این زمینه نقش رسانه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رسانه‌ها به‌ویژه تلویزیون می‌تواند با ارائه برنامه‌های مناسب در این راه گام مؤثری بردارد.

کارشناس و مسئول فرهنگی دانشکده علوم قرآنی ملایر ادامه داد: مسئولان نیز با تدبیر و برنامه‌ریزی مناسب نقش مهمی در اجرای برنامه‌های ازدواج آسان در جامعه دارند. ارائه تسهیلات مطابق با نیازهای روز جوانان به‌ویژه قشر دانشجویان، فراهم کردن زمینه اشتغال و رفع مشکلات مسکن و... از آن جمله است.

کردیوند با اشاره به آسیب‌های اجتماعی ناشی از عدم ازدواج جوانان، گفت: اختلال در تمرکز فکری، ایجاد اضطراب و ناراحتی روحی، ضعف اعتماد، تضعیف حمایت‌ها از سوی خانواده و دیگران‌، کاهش شانس ازدواج موفق، افزایش ازدواج‌های ناپایدار، ارتکاب گناه از جمله مواردی است که در پی عدم ازدواج به عنوان آسیب متوجه جوانان می‌شود.

آنچه برای یک ازدواج موفق باید بدانیم

طیبه کربلایی، مدیر مرکز روانشناسی آفرینش ملایر در گفت‌وگو با ایکنا نیز با اشاره به معضل بالا رفتن سن ازدواج در کشور، اظهار کرد: امروزه سخت‌گیری، مقایسه کردن، سطح تجمل‌گرایی و توقعات خانواده‌ها در بالا رفتن سن ازدواج بی‌تأثیر نیست. به‌طور مثال گاهی خانواده دختر در سطح پایینی قرار دارند اما توقع دارند خانواده پسر همه‌ چیز را برای دخترشان فراهم کند و یا بالعکس که این توقعی غیرمعقول بوده و خود مانعی برای ازدواج شده و یا در صورت ازدواج این دو فرد می‌تواند مشکلات بعدی را به همراه داشته باشد.

وی افزود: یکی از موانع و بالا رفتن سن ازدواج توقعات دختران ما است، این افراد ازدواج را سلب آزادی برای رسیدن به آرزوهایشان از جمله درس خواندن و ادامه تحصیل در مدارج علمی بالاتر می‌دانند، در حالی‌ که می‌بینیم بسیاری از بانوان موفق ما و مردان ما بعد از ازدواج ادامه تحصیل داده و به مدارج بالای علمی دست‌ یافته‌اند.

کارشناس ارشد روانشناسی با بیان اینکه برخی افراد نیز مشکل اقتصادی ندارند اما زیر بار مسئولیت ازدواج نمی‌روند، گفت: در واقع این افراد نمی‌خواهند تعهد و مسئولیت‌پذیر باشند.

این مشاور ازدواج با بیان اینکه متأسفانه امروز قبح طلاق شکسته شده و دیگر مانند گذشته که امری قبیح در بین جامعه و خانواده‌ها بود نیست، اظهار کرد: بسیاری از مشکلات زوجین که منجر به طلاق می‌شود ریشه در تربیت فرزندان از سوی والدین و به بلوغ نرسیدن جوانان دارد؛ فرد باید اول به بلوغ روانی و شناختی برسد و پس از آن وارد مسئله ازدواج به‌عنوان یک چارچوب شود.

ازدواج زمینه تاب‌آوری و گذشت را در جوانان تقویت می‌کند

کربلایی با اشاره به اینکه وقتی جوان ازدواج می‌کند باید بداند که ازدواج در واقع تعهد و یک مسئولیت در قبال فرد دیگر برای یک عمر زندگی است، افزود: در واقع خانواده‌ها باید این را به جوان القا کنند که ازدواج توانمندی و قدرت می‌خواهد و باید قدرت تاب‌آوری و گذشت را در جوان تقویت کنند.

وی با بیان اینکه ازدواج‌های سفید در واقع باعث می‌شود که دختر و پسر بدون هیچ تعهدی نسبت به یکدیگر به نیازهای خود برسند، گفت: این عوامل تأثیرات منفی و آسیب‌های بسیاری را در دراز مدت برای جوانان دارد و باعث می‌شود جوانان زیر بار مسئولیت ازدواج نروند.

این روانشناس ادامه داد: همچنین فردی که تن به ازدواج سفید می‌دهد، وقتی بخواهد در چارچوب قانون و شرع ازدواج کند هنگامی‌ که به عقبه خود برمی‌گردد با یک سری مسائل روان‌شناختی مواجه می‌شود که وی را دچار آسیب می‌کند.

مدیر مرکز روانشناس آفرینش ملایر با بیان اینکه به‌عنوان یک روانشناس، مشاوره قبل از ازدواج را برای جوانان توصیه می‌کنم، گفت: اگر فرد قبل از ازدواج مشاوره لازم را داشته باشد مطمئناً زندگی موفق‌تری خواهد داشت.

کربلایی در ادامه با اشاره به شیوع کرونا در جامعه، گفت: البته کرونا با همه مشکلاتی که در حوزه‌های مختلف و سطوح جامعه ایجاد کرده؛ برای بسیاری از جوانان هم خوب بوده است چراکه موجب شده است آنان در موقعیت امروز جامعه از بسیاری از توقعات خود چشم‌پوشی و با برگزاری جشن‌های بسیار ساده در هزینه‌های خود و خانواده صرفه‌جویی کنند که امیدواریم این فرهنگ‌ها پابرجا باشد و تنها مربوط به دوره کرونا نباشد.

آغاز زندگی مشترک در شب میلاد حضرت زهرا(س)

محمدرضا 28 سال و زینب نیز 24 سال سن دارد، حدود سه ماه پیش مراسم نامزدی خود را برگزار کردند. این زوج ملایری شب میلاد حضرت زهرا(س) را برای آغاز زندگی مشترک خود انتخاب کرده‌اند تا راهی خانه بخت شوند، اما با توجه به شیوع کرونا و وضعیت کشور قرار است مراسم عروسی را تنها با حضور خانواده‌های خود برگزار کنند و خبری از عروسی و میهمانی پر جمعیت نیست.

زینب که در مقطع کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل است و در حال حاضر در آموزش‌وپرورش خدمت می‌کند، به خبرنگار ایکنا گفت: من از اول هم با گرفتن مراسم مجلل عروسی موافق نبودم و حتی اگر شرایط کرونا هم نبود خیلی مشتاق نبودم که مراسم آن‌چنانی برگزار کنم.

وی با بیان اینکه شاید کرونا فرصتی مغتنم برای خانواده‌ها و زوج‌های جوان و پسران و دختران در آستانه ازدواج باشد تا بتوانند بدون دغدغه برگزاری مراسم‌ بزرگ به خانه بخت بروند، اظهار کرد: امیدواریم ساده‌زیستی، پیروی از سنت حضرت فاطمه(س) و سبک زندگی اسلامی نه‌ تنها در ایام کرونا بلکه به‌صورت یک فرهنگ در بین خانواده‌ها جای خود را باز کند.

این بانوی جوان با بیان اینکه برخی دختران و پسران خوشبختی را در تجمل‌گرایی و برگزاری مراسم‌ پُر هزینه می‌دانند، گفت: در واقع این فرهنگ برگرفته از فرهنگ غرب و غیر اسلامی است و این موارد هرگز تضمین‌کننده خوشبختی نیست.

زینب با ابراز خوشحالی از اینکه شب میلاد حضرت زهرا(س) را برای آغاز زندگی مشترک خود انتخاب کرده است، افزود: تا جایی که توانسته‌ایم وسایل ضروری زندگی خود را تأمین کرده‌ایم و مقید به تهیه وسایل و لوازمی که شاید هرگز به کار نیاید، نیستیم.

وی با بیان اینکه متأسفانه چشم‌وهم‌چشمی‌ها امروز در جامعه زیاد شده است، اظهار کرد: نگاه خانواده‌ها باید تغییر پیدا کند تا زوج‌های جوان به‌راحتی بتوانند زندگی مشترک خود را شروع کنند.

محمدرضا نیز بسیار خوشحال است که در چنین شب مقدسی زندگی مشترک خود را شروع می‌کند، وی نیز به خبرنگار ایکنا، گفت: مشکلات اقتصادی برای همه وجود دارد اما اگر بتوانیم هزینه‌ها را مدیریت کرده و با برنامه‌ریزی جلو برویم بسیاری از مشکلات حل می‌شود.

وی با ابراز خرسندی از اینکه زندگی خود را با سادگی و بدون تجمل شروع می‌کند، اضافه کرد: در واقع برگزاری مراسم‌ ساده و بی‌تکلف می‌تواند به‌صورت یک فرهنگ در همه خانواده‌ها نهادینه شود. امروزه هزینه‌های بالا باعث ترس بسیاری از جوانان برای قدم گذاشتن در امر ازدواج شده است. مسئولان، خانواده‌ها و خود جوانان باید کمک کنند تا با ساده‌زیستی و نگاه مثبت به امر ازدواج این راه هموارتر شود و جوانان به‌موقع و در سن مناسب ازدواجی موفق داشته باشند.

مراسم مجلل تضمینی برای خوشبختی زوجین نیست

سحر نیز تازه عروسی 36 ساله که قرار است طی همین روزها به خانه بخت برود و زندگی مشترک خود را آغاز کند به ایکنا، گفت: مراسم خواستگاری و دوران آشنایی من و همسرم قبل از عید بود، تازه کرونا شیوع پیدا کرده بود، اصلاً انتظار نداشتیم این‌طوری بیماری گسترده و ادامه‌دار باشد اما کرونا برای ما اثرات مثبتی داشت چراکه برنامه‌هایی همچون خواستگاری، شیرینی‌خوران و عقد و... بدون تجمل و تنها با حضور خانواده‌های دو طرف برگزار شد و خیلی دغدغه خاصی نداشتیم در غیر این‌صورت ممکن بود به‌دلیل یک سری از رسم و رسومات دچار مشکلاتی شویم.

وی ادامه داد: برای مراسم عروسی باید بگویم که اصلاً مراسمی نداریم، فقط برای ثبت خاطره و یادگاری تنها با گرفتن چند عکس در آتلیه این روز را برای خودم و همسرم خاطره‌ساز خواهیم کرد و میهمانانی که در این مراسم حضور خواهند داشت تنها خانواده‌های من و همسرم هستند و حتی برادرانم نیز در مراسم ما حضور ندارند.

سحر بیان کرد: هر لحظه خدا را شاکر هستم چون به شدت از جشن حنابندان و عروسی و ریخت‌وپاش‌های اضافی ناراحت می‌شوم جز استرس، خستگی و اذیت شدن دو خانواده چیزی ندارد، علاوه بر این با این تورم با فرض شیوع نداشتن کرونا دیگر برگزار کردن مراسم مانند سابق خیلی سخت و هزینه‌بر شده که خود این مراسم‌ را می‌توان یکی از موانع ازدواج دانست.

وی با بیان اینکه کرونا تا حدودی آداب و رسوم غلط را به حاشیه برده و نباید پس از کرونا دوباره به همان مراسم‌ پرخرج و آداب و رسوم غلط برگردیم، گفت: تشکیل زندگی و لوازم اولیه زندگی قیمت‌های سرسام‌آوری دارد و اگر توانایی نداشته باشی ممکن است زیر بار این فشار، مشکلات زیادی پیش بیاید. وام ازدواج برای هر زوج ۵۰ میلیون تومان است ولی تا پنج سال باید ماهانه ۶۵۰ هزار تومان قسط پرداخت کرد که با اجاره‎بهای خانه و هزینه‌های جاری زندگی دیگر اصلاً پولی برای پس‌انداز و پیشرفت باقی نمی‌ماند.

این جوان ملایری بیان کرد: خوشبختی به اخلاق، وفاداری و صداقت همسر و اصالت خانواده برمی‌گردد. مراسم مجلل و ریخت‌وپاش، فقط دردسرساز و تضمینی برای خوشبختی زوجین نیست.

اسماء و امید، فاطمه و عباس نیز دو زوج دیگر ملایری هستند که طی دو هفته گذشته بدون برگزاری مراسم عروسی زندگی مشترک خود را شروع کرده‌اند.

آنچه پیداست مشکلات اقتصادی و هزینه‌های سرسام‌آور تشکیل یک زندگی و مشکلات فرهنگی که در سال‌های اخیر در سطح خانواده‌ها رواج پیدا کرده از مهم‌ترین عوامل در عدم رغبت جوانان برای ازدواج است که رفع این مشکلات همت بلند مسئولان و خانواده‌ها را می‌طلبد تا مصداق این آیه قرآن باشند که زمینه ازدواج جوانان را مهیا کنند، «وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَى مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ؛ [مردان و زنان] بی‌همسرتان و غلامان و کنیزان شایسته خود را همسر دهید؛ اگر تهیدست‌اند، خدا آنان را از فضل خود بی‌نیاز می‌کند؛ و خدا بسیار عطاکننده و داناست» (نور/آیه 32).