کرونا نظم سایبری را بر جهان تحمیل کرد / مراقب تخریب اعتقادات باشیم

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام و المسلمین سیدامیر سخاوتیان، استاد حوزه و دانشگاه،  هفتم بهمن‌ماه در پنجمین نشست از سلسله نشست‌های مجازی «سبک زندگی و کرونا» با موضوع «سواد رسانه‎ای با محوریت کنش‌گری رسانه‌ای در دوران کرونا» یکشنبه 5 بهمن‌ماه 1399 که از سوی پژوهشکده سبک زندگی آل یاسین برگزار شد، گفت: تقریباً هرصد سال یکبار پدیده‌هایی مانند کرونا در جهان رخ داده است، صد سال قبل آنفلوآنزا رخ داد و بر طبق آمار غیررسمی، بالغ بر صد میلیون و طبق آمار رسمی، 50 میلیون نفر را به کام مرگ برد و 200 سال قبل طاعون صدهزار نفر را کشت و امروز این نوسان تاریخی به کرونا رسیده است.

وی با بیان اینکه کرونا نظم نوین یعنی نظم سایبری را به جهان تحمیل کرد، افزود: یکی از ویژگی‌های دوره کرونا، توسعه آموزش رسمی و غیررسمی است؛ بچه‌ها به راحتی در شبکه‌های اجتماعی مانند شاد درس می‌خوانند و در خانه هستند و والدین مسئولیت‌پذیر هم  بر کار آنها نظارت دارند، از یکسو هزینه آموزش کمتر شده و از طرف دیگر نیازی به حضور در مدرسه نبوده است.

دکترای مشاوره و روان‌شناسی اسلامی با بیان اینکه به برکت فضای مجازی، حسن تفهیم و قدرت اقناع مردم در رعایت دستورات بهداشتی ارتقاء یافته است، اظهار کرد: اگر آمار آنفلوآنزای صد سال قبل را که دو سال و نیم طول کشید، با آمار کشته‌های کرونا مقایسه و تحلیل کنیم، می‌بینیم چون مردم نمی‌توانستند آموزش‌های لازم را سریعاً فرا بگیرند، 50 میلیون کشته برجای گذاشت، اما کرونا زیر دومیلیون کشته داده است.

سخاوتیان با بیان اینکه یکی از فواید فضای مجازی، ایجاد پیوند اجتماعی است، اظهار کرد: ایجاد رزمایش همدلی نمونه‌ای از این پیوند اجتماعی است؛ طرح شهید سلیمانی هم نمونه دیگری از آن است. همچنین افزایش رویکرد تعاملی با رسانه‌های مجازی از طریق افزایش ساخت انیمیشن و فیلم‌های غیرحرفه‌ای از سوی مردم و به خصوص قشر دانش‌آموز، از دیگر رخداد‌های رسانه‌ای یکسال اخیر یعنی ایام کرونا است.

استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: مک‌لوهان در دهه‌های قبل، دهکده جهانی را مطرح کرد، آلوین تافلر سخن از کلبه دیجیتال به میان آورد، اما حقیقتاً امروز سخن از انسان دیجیتال است که طبیعتاً آسیب‌های خود را دارد، اما باید فرابگیریم چگونه در برابر آسیب‌ها مقاومت کنیم.

مراقب تخریب اعتقادات باشیم

وی افزود: انواع اطلاعات اعم از شایعه و دروغ و صحیح در این فضا نشر می‌یابد و چون حجم اطلاعات بالاست، تشخیص صحت و سقم آن دشوار است و سبب می‌شود انسان‌ها سطحی‌نگر و ظاهربین شود، همچنین تخریب اعتقادات و باورها یکی دیگر از آسیب‌های این فضا است.

وی افزود: در هر جای دنیا، هر نظام اجتماعی، پایه‌هایی دارد که عمده مردم به آن باور دارند، مثلاً در ژاپن، شینتو و در کره، کنفسیوس و در ایران اسلام حاکم است، اما این باورها در فشار فضای مجازی تحت تأثیر قرار گرفته است.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه آسیب دیگر در این زمینه، اعتیاد به فضای مجازی و فیلم و اطلاعات مخدر است، تصریح کرد: فرد ساعت‌ها بدون هدف در این فضا سرگردان است که پیامد آن افزایش فردگرایی و انزوا است و از طرفی چون حجم هیجان با ماندن در فضای مجازی بالا رفته و تحرک افراد کم است، خشونت و انحرافات جنسی و اخلاقی هم افزایش می‌یابد.

سخاوتیان با بیان اینکه همانطور که یک راننده برای رانندگی باید قوانین و مقررات را بداند، افراد در ورود به فضای مجازی هم باید سواد رسانه‌ای داشته باشند، اظهار کرد: برای ورود به فضای مجازی باید مقدمات را فراهم کنیم و آگاهی لازم را داشته باشیم، باید در این فضا فعال باشیم و نه منفعل و مصرف‌کننده خوراک دیگران؛ ما وقتی کنسرو می‌خریم به فاسدنبودن آن توجه داریم و در رسانه هم باید آن را بشناسیم تا اسیر فسادهای آن نشویم.

وی راهکار کاهش خطر تخریب اعتقادات را افزایش مطالعه آثار شخصیت‌هایی چون امام و شهید مطهری برشمرد و اضافه کرد: کتاب به مثابه سر برای یک انسان طبیعی امروزی است؛ اگر روزی یکی دوساعت مطالعه نداشته باشیم، فرد طبیعی نیستیم، بنابراین مؤلفه‌های سواد رسانه باید در سطح عموم مردم آموزش داده شود تا آسیب‌ها هم کمتر باشد.

وی تأکید کرد: ما باید با سه عنصر رسانه، کتاب و ورزش، لایه‌های بنیادین بینشی، کنشی و انگیزشی فرزندان را تربیت کنیم.

آسیب تخریب چهره‌ها در فضای مجازی

همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین رجب اکبرزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان قم نیز گفت: خانواده‌ها در مواجهه با ورود فرزندان به فضای مجازی چند مواجهه دارند؛ گروهی خشن هستند، گروهی هم آنها را آزاد و رها می‌کنند؛ این نوع فرزندان پرخاشگر، کم‌خواب و دچار مشکلات عدیده دیگری می‌شوند و گروه سوم هم مواجهه مسئولانه و کنترل‌شده دارند که باید مؤلفه‌های مدل نوع سوم را به عنوان الگو معرفی کنیم.

اکبرزاده افزود: چون در فضای مجازی نظارت ویژه نیست، می‌بینیم که چقدر شخصیت‌های موجه را تخریب کرده و آبروی او را می‌برند، بدون اینکه کسی متعرض آنها شود؛ کسانی مانند سلبریتی‌ها در فضای مجازی دنبال افزایش فالوور هستند، در حالی که چندان شخصیت علمی ندارند، اما از طریق این فضا، از دولتی حمایت یا علیه او نظر می‌دهند و اثرگذار می‌شوند که این موضوعات را هم باید به آسیب‌های فضای مجازی اضافه کنیم.