خدمات و دستاوردهای قرآنی آیت‌الله مصباح یزدی

به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت، زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه‌‌تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راهگشاست؛ کسانی که عمری را بدون چشم‌داشت به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آن‌ها خواهیم داشت. مرحوم آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی از جمله این افراد است.

بیشتر بخوانید:

• آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی دار فانی را وداع گفت
• مراسم تشییع پیکر آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی
• جامعیت علمی آیت‌الله مصباح یزدی برجسته بود

شوق آموختن همراه با ذهنی خلاق

مرحوم آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی در سال 1313 در یزد دیده به جهان گشود. پس از اتمام تحصیلات دوره ابتدایی به خاطر علاقه شدید به تحصیل علوم دینی با موافقت خانواده وارد حوزه علمیه یزد شد. شوق آموختن همراه با ذهنی آماده و خلاق، موجب شد تا در سایه رسیدگی و توجهات خاص استادان خویش، دوره مقدمات و سطح را كه عموماً در هشت سال خوانده می‌شود، درمدت چهار سال به اتمام برساند.

در سال 1331 به تشویق یكی از بستگان، برای ادامه تحصیل در حوزه علمیه نجف، همراه خانواده به عراق رفت و در شهر نجف ساكن شد. هنوز یك سال از عزیمت وی به نجف نگذشته بود كه به علت مشكلات مادی خانواده مجبور به بازگشت به ایران شد و پس از اقامت در شهر قم، در حوزه علمیه این شهر به تحصیل مشغول شد.

در همین ایام با بزرگانی چون امام خمینی(ره)، علامه محمد حسین طباطبایی(ره) و آیت‌الله بهجت آشنا شد و در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی(ره) و اصول امام خمینی(ره) شركت كرد و با شركت در درس تفسیر و فلسفه علامه طباطبایی(ره) علاوه بر استفاده علمی، رابطه روحی و اخلاقی خاصی با او پیدا كرد همچنین از فیوضات روحی و اخلاقی آیت‌الله بهجت استفاده‌های وافری برد.

با خیزش نهضت روحانیت علیه رژیم طاغوت پهلوی، فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز كرد و از طریق آشنایی و همكاری با شخصیت‌هایی چون شهید دكتر محمدحسین بهشتی و شهید مرتضی مطهری، در شاخه فرهنگی نهضت روحانیت نقش فعالی بر عهده گرفت.

او در كنار فعالیت‌های سیاسی همچون همكاری با شهید بهشتی در كادرسازی برای ادامه نهضت روحانیت، كمك در تأسیس و همچنین تصویب در تشكل 11 نفره هیت مدرسان حوزه، محور اصلی فعالیت‌های خود را امور فرهنگی قرار داد. از این رو در جهت بررسی نارسایی‌ها و اصلاح و بازسازی نظامی حوزه و فعال و كارآمدتر كردن آن به عنوان اصلی‌ترین مركز علمی ـ فرهنگی مبارزه روحانیت و همچنین هرچه نزدیك‌تر كردن آن به نهاد مهم علمی دیگر كشور یعنی دانشگاه و همكاری با شهید بهشتی و شهید قدوسی در مدرسه علمیه حقانی (منتظریه) شروع به فعالیت كرد و با عضویت در هیئت مدیره مدرسه حقانی و همچنین همكاری با مؤسسه علمی ـ فرهنگی «در راه حق» و تأسیس بخش آموزش در آن، فعالیت خویش را توسعه داد.

برخی از فعالیت‌های فرهنگی آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی پس از پیروزی انقلاب اسلامی عبارتند از تلاش برای پیشبرد هدف‌های علمی ـ فرهنگی نظام اسلامی در دفتر همكاری حوزه و دانشگاه و گام عملی برای اصلاح و بازسازی نظام حوزه، همزمان با تأسیس بنیاد علمی ـ پژوهشی «باقرالعلوم(ع)» (این بنیاد اكنون با نام مؤسسه آموزشی ـ پژوهشی امام خمینی(ره) مشغول فعالیت است). او علاوه بر فعالیت‌های علمی ـ اجرایی فوق، مسافرت‌های علمی، فرهنگی و تبلیغی فراوانی به كشورهای مختلف جهان كرده كه در جهت معرفی اسلام، نزدیكی ادیان و مذاهب و مبارزه با الحاد و فساد اخلاقی نتایج بسیار ارزشمندی داشته است.

مسئولیت‌ها

آیت‌الله مصباح‌یزدی در ۱۳۴۶ش به دعوت آیت‌الله بهشتی به مدرسه علمیه حقانی رفت و بخشی از مدیریت آن مجموعه را به عهده گرفت اما بعدها به تدریس تفسیر، فلسفه و فقه اکتفا کرد. از ۱۳۵۳ش به بعد، جنجال بین طرفداران و مخالفان شریعتی در مدرسه حقانی جدی شد. آیت‌الله مصباح و گروهی از طلاب مخالف شریعتی بودند. آنان برداشت‌های شریعتی از اسلام را انحرافی می‌دانستند. این اختلافات باعث شد شهید قدوسی مدیر مدرسه حقانی تعدادی از موافقان و مخالفان را از مدرسه اخراج کرد و آیت‌الله مصباح نیز مدرسه حقانی را ترک کرد.

با تشکیل بخش آموزش مؤسسه در راه حق، آیت‌الله مصباح یزدی برای همکاری به این موسسه دعوت شد. این مؤسسه در راستای پاسخگویی به شبهات دینی تأسیس شده بود و بخش آموزشی آن با پذیرش تعدادی از طلاب کار خود را آغاز کرد و چند دوره آموزشی در این زمینه برگزار کرد. با توسعه فعالیت‌های بخش آموزش مؤسسه در راه حق، این برنامه‌ها توسعه پیدا کردو به تأسیس «بنیاد فرهنگی باقرالعلوم(ع)» انجامید که توسط آیت‌الله مصباح یزدی اداره می‌شد.

با تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی، آیت‌الله مصباح یزدی به عضویتِ آن درآمد و به‌منظور اسلامی‌سازی متون درسی دانشگاه‌ها، دفتر همکاری‌های حوزه و دانشگاه تاسیس شد که او از فعالان اصلی این دفتر بود. آیت‌الله مصباح یزدی در دوره‌های دوم مجلس خبرگان رهبری نماینده مردم خوزستان، در دوره سوم و چهارم نماینده مردم تهران در آن مجلس بود. او از خرداد ۱۳۷۶ش تا آبان ۱۳۹۱ش رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت بود.

در سال ۱۳۷۴ش مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی با هدف تبیین و به‌کارگیری معارف اسلامی در رشته‌های مختلف علوم انسانی و تربیت پژوهشگر در معارف اسلامی و علوم انسانی پایه‌گذاری شد. این موسسه با نظارت آیت‌الله مصباح یزدی اداره می‌شود. از تابستان ۱۳۷۵ش با مسئولیت مصباح یزدی و همکاری سازمان بسیج مستضعفان، «طرح ولایت» آغاز شد. هدف این برنامه آشنا کردن اساتید و دانشجویان با مبانی اندیشه اسلامی بود.

آثار و تألیفات

استاد با وجود فعالیت‌های فراوانی كه به اختصار ذكر شد، كتاب‌های ارزشمندی در زمینه‌های مختلف علوم عقلی و نقلی به رشته تحریر درآورده است. برخی از كتاب‌های قرآن‌پژوهی ایشان عبارتند از:

1. اخلاق در قرآن
2. جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن
3. جهان شناسی، مجموعه معارف قرآن (2)
4. اصول عقاید (2)، راهنماشناسی
5. معارف قرآن (قرآن شناسی)
6. معارف قرآن (خداشناسی)
7. ترجمه تفسیر المیزان

به مرحوم آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، مجتهد، استاد فلسفه اسلامی، مفسر، بنیانگذار و مدیر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) و یکی از اساتید حوزه علمیه قم است. مرحوم مصباح‌یزدی در سال 1375 در نمایشگاه بین‌المللی قرآن به دریافت عنوان خادمان قرآن کریم در حوزه پژوهش مفتخر شد.

محمدتقی مصباح یزدی چند روز پس از بستری شدن در بیمارستان و در پی مشکلات حاد گوارشی، در عصر جمعه، ۱۲ دی‌ماه، به لقاءالله پیوست. مقام معظم رهبری و آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری در تهران، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در مشهد و آیت‌الله حسین نوری همدانی در قم بر پیکر او نماز خواندند. وی در ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۹ در حرم معصومه در کنار مرحوم آیت‌الله محمدتقی بهجت به خاک سپرده شد.