به گزارش خبرنگار ایکنا، پنجاه و ششمین جلسه کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور، امروز، چهارم اسفندماه با حضور محسن حاجیمیرزایی، وزیر آموزش و پرورش و سایر اعضا با پنج دستور در سالن اجتماعات وزیر برگزار شد.
ابتدای این جلسه با تلاوت آیاتی از قرآن از سوی مهدیقرهشیخلو از اعضای این کمیسیون و رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه آغاز شد و در ادامه مهدی نوید ادهم، نایبرئیس و دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور با اشاره به اینکه جلسات متعددی برای بررسی و نهاییسازی طرح توانمندسازی قرآنی آموزگاران دوره ابتدایی و مربیان مراکز پیشدبستانی (موضوع اجراسازی اقدام ملی دو و سه از راهبرد دوم سند توسعه آموزش عمومی قرآن)، برگزار شد، گفت: اگر همه مشترکاً به میدان بیایند، آن هنگام است که میتوانیم بخشی از کاستیهای توانمندی نسلمان را به عنوان یک پروژه ملی در روخوانی و روانخوانی مرتفع کنیم و فرزندان بیش از گذشته با قرآن مأنوس شوند.
وی ادامه داد: بنابراین توانمندسازی و توسعه شایستگیهای قرآنی عوامل آموزشی دستاندرکار، با اولویت آموزگاران دوره ابتدایی مربیان پیشدبستانی که همواره نقش الگویی و بسزایی در ارتقای معارف قرآنی و مهارت روخوانی و روانخوانی قرآن و کاربست این آموزههای قرآنی در زندگی دانشآموزان دارند، از اهمیت و اولویت خاصی برخوردار است.
نویدادهم اضافه کرد: در همین راستا وزارت آموزش و پرورش در نظر دارد که با بهرهگیری از تمامی امکانات و ظرفیتهای درونسازمانی و برونسازمانی و براساس یک برنامه مدون، اقدام به برگزاری دوره توانمندسازی و ارتقای صلاحیتهای حرفهای تمام معلمان دوره ابتدایی و مربیان مراکز پیشدبستانی در زمینه آموزش قرآن کند.
وی ادامه داد: این طرح در قالب یک دوره آموزشی به همت معاونت آموزش ابتدایی و با مشارکت سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، معاونت برنامهریزی و توسعه منابع، معاونت پرورشی و فرهنگی و سایر بخشهای وزارتخانه و همچنین بهرهگیری از ظرفیت سایر نهادها و مؤسسات اجرا میشود.
نایبرئیس و دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور بیان کرد: این طرح چند ویژگی دارد. فراگیران مقطع ابتدایی در بهترین سن یادگیری هستند و اگر هر موضوعی از جمله آموزش قرآن را با رعایت تمام اصول آموزشی و تربیتی در این سن کلید بزنیم و به سرانجام برسانیم، شاهد آموزش پایدار خواهیم بود. آموزشدهندگان معلمان مدرسه هستند که قرآنآموزی را با فارسیآموزی و زبانآموزی همراه میکنند؛ یعنی همان معلمی که زبان فارسی را به دانشآموزان آموزش میدهد، متکفل آموزش قرآن نیز هست و تضمین آموزش کیفی قرآن محسوب میشود. سوم اینکه سعی شود از ظرفیت تمام نهادها و ارگانها و مؤسسات بیرونی استفاده شود و این صرفاً برنامه آموزشی درون آموزش و پرورش نیست. امیدواریم برای تربیت این معلمان از ظرفیت همه دستگاهها استفاده کنیم. بیش از اینکه بر آموزش معلمان تأکید کنیم، بر ارزیابی توانمندی معلمان تأکید میکنیم و آنها را به نهادهای آموزشی و مؤسسات بیرون از آموزش و پرورش سوق خواهیم داد.
وی با اشاره به جلسه شامگاه گذشته با وزیر آموزش و پرورش در زمینه نهاییسازی طرح توانمندسازی معلمان ابتدایی، گفت: قرار شد این طرح به صورت پایلوت در یکی، دو منطقه در اسفندماه برگزار شود و این طرح را پیش از پایان سال، به صورت آزمایشی اجرایی خواهیم کرد و اجرای سراسری آن را در سال جدید مدنظر خواهیم داشت. همچنین بنابر دستور وزیر آموزش و پرورش، کارگروهی به زودی تشکیل میشود و از برخی از اعضای حاضر در جلسه درخواست میکنیم تا در خدمتشان باشیم و پایلوت را تا پیش از پایان سال در یکی دو منطقه اجرا میکنیم.
نویدادهم اضافه کرد: بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری در ارتباط تصویری با وزیر، معاونان، مدیران و رؤسای وزارت آموزش و پرورش در سی و چهارمین اجلاس آموزش و پرورش، مسئولیت مهد کودکها و پیشدبستانیها به آموزش و پرورش واگذار شد که از این ظرفیت قرآنی در آن بخش نیز بهره خواهیم گرفت.
وی ادامه داد: دانشگاه فرهنگیان جزو مخاطبان اصلی این طرح است که مذاکراتی مطرح شده که در صورت امکان، شرط ورود دانشجویان به دانشگاه فرهنیگان، دانستن روخوانی و روانخوانی باشد. همچنین معاونت فرهنگی دانشگاه فرهنگیان 17 مهارت را به دانشجویان آموزش میدهد که دو، سه مهارت آن پیرامون روخوانی، روانخوانی و تجوید و آموزشهای قرآنی است.
نویدادهم با اشاره به برخی از عناوین این طرح، بیان کرد: برخی از سرفصلها قابل جمعآوری کردن است و بازنگری در طرح تفصیلی انجام میشود.
در ادامه، رضوان حکیمزاده، معاون آموزش ابتدایی با اشاره به ارائه این طرح، گفت: باور داریم که دانشآموزان مقطع ابتدایی میتوانند به اهداف آموزش درس قرآن کریم دست پیدا کنند و از رهگذر این توانمندسازی هم معلمان و هم دانشآموزان در حساسترین دوره یادگیری که پیشدبستانی و دبستان است، میتوانند دستاوردهای خوبی در توسعه فرهنگ قرآنی در سطح کشور داشته باشیم، چون این کار را از پایه و بنیان شروع میکنیم.
وی ادامه داد: بررسیها نشان میدهد علیرغم تلاشهایی که شده و دورههای آموزش ضمن خدمت برگزار شده است، نتوانستیم به اهدافی که در این زمینه داشتهایم، تاکنون دست پیدا کنیم. بنابراین با مشارکت سایر دوستان در وزارتخانه از جمله سازمان پژوهش و سایر واحدها با هدایت و نظارت آقای نوید ادهم، نایبرئیس و دبیر کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن کشور و در رأس آن جناب حاجیمیرزایی، وزیر آموزش وپرورش، برنامهای را تدوین کردیم. این برنامه شامل مراحل تدوین طرح توانمندسازی است که از نیازسنجی، طراحی و تدوین و اجرا و ارزیابی تشکیل میدهد.
حکیمزاده درباره تفاوت اصلی این برنامه توانمندسازی با برنامههای گذشته، گفت: این برنامه مبتنی بر نیازسنجی و ارزیابی اولیه و آموزش براساس آن است. بنابراین معلمان بدون نیازسنجی و سنجش وارد دوره آموزشی نمیشوند. این سنجشها در راستای تشخیص نیاز واقعی معلمان به به دورههای آموزشی است که در سه سطح پیشبینی شده است. آنچه که مبنای کار در نظر گرفته شده، ارزیابی اولیه است که در وضعیت موجود تعیینکننده است و شکافش را با وضعیت مطلوب و مد نظر مشخص میکند.
وی ادامه داد: پیگیریها، تقسیمبندی و برآورد تعداد معلمان در این طرح انجام شده و گامهای اجرایی نیز انجام شده است و مسئله دیگر موضوع تعیین محتوای دوره آموزشی بود. از آنجا که با دانشآموزان دوره ابتدایی در ارتباط هستیم که در دوره کودکی هستند، با توجه به اصول تعلیم و تربیت و روانشناسی رشد و عنایت به روشهای قرآن کریم برای مخاطب قراردادن مخاطبان و افرادی که در معرض دریافت قرآن قرار میگیرند، سعی کردیم این شایستگیها را در سه بُعد مهارتی، نگرشی و دانشی ببینیم و فقط به بحث دانشی بسنده نکنیم. در بحث دانش که جزء اول است، آشنایی با موارد پایه، روخوانی، شمردهخوانی، روانخوانی، درک معنای آیات قرآن در کتابهای درسی و آموزش محتوای کتاب درسی شش پایه را داریم. در بُعد نگرش، روشهای ایجاد و علاقه با انس قرآن کریم که شامل تعامل مؤثر با کودکان، آداب محضر قرآن شامل تلاوت، قرائت و استماع است و درک معنای قرآن در زندگی روزمره و آثارش و در بُعد مهارت روشهای خلاق و فعال آموزش قرآن به کودکان در بسترهای هنر، نمایش و قصه، پرورش مهارتهای تفکر تدبر در قرآن و روشهای ارزیابی صحیح و ارائه بازخورد برای یادگیری و روشهای حفظ قرآن برای کودکان را در نظر گرفتهایم.
حکیمزاده با اشاره به اینکه نگاه ما تلفیقی بوده است، اظهار کرد: این نگاه با شناسایی وضعیت مخاطب و جذاب و ایجاد انگیزه و علاقه در میان مخاطبان و مجهز کردن معلمان علاوه بر آشنایی با قرآن،آشنایی با روشهای جذب کودکان و کسب سای مهارتها است. در طلیعه اینها بررسی در برنامههای تقویت شایستگی قرآن معلمان سایر کشورهای اسلامی چون مصر، قطر و سایر کشورهای خلیج فارس شد و سعی شد این موضوع به صورت کاربردی دیده شود. اگر اساس برنامه توانمندسازی تصویب شود براساس گامهای اجرایی و سنجشهای مفهومی انجام میشود.
معاون آموزش ابتدایی با تأکید بر اینکه در گامهای اجرایی مجموعهای از مدرسان کشوری و استانی را خواهیم داشت، بیان کرد: سعی شده به صورت شبکهای از بستر فناوری نیز استفاده شود.
در ادامه حجتالاسلام حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور و عضو این کمیسیون با اشاره به این طرح، گفت: طرح توانمندی معلمان یکی از کلانپروژههای مؤثر برای معلمان ابتدایی کشور است؛ یعنی اگر این طرح به خوبی در نظام تعلیم و تربیت اجرا شود، میتوان در تمامی ابعاد از آن بهرهمند شد. چون ارتقایی است که میتواند به تمامی ابعاد تسری پیدا کند و میتواند اتفاق مبارکی را رقم بزند. بنابراین حساسیت آن بالاست و باید با اعمال نظر ویژه پیش برود.
وی با اشاره به اینکه طی جلسه شامگاه گذشته مقرر شد که اجرایی آزمایشی در اسفندماه داشته باشیم و اجرای ملی و سراسری آن از ابتدای سال 1400 رقم بخورد، ادامه داد: این طرح ذیل اهداف 9گانه آموزش عمومی کشور، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و سعی شده آن را مدنظر قرار دهد و اینکه چند دوره باشد و چند ساعت آموزشی، اختلاف نظر است که به جنبه اجرایی باز میگردد. چهارچوب مفهومی شایستگی قرآنی برای آموزش معلمان دوره ابتدایی در سه بعد نگرشی با سرفصلهایی چون روشهای ایجاد علاقه و انس با قرآن(تعامل مؤثر با کودکان)، آداب محضر قرآن(تلاوت، قرائت، استماع)، درک کاربرد قرآن در زندگی روزمرده و آثار آن، بعد مهارت شامل روشهای فعال و خلاق آموزش قرآن به کودکان(بسته هنر، نمایش، قصه)، پرورش مهارتهای تفکر و تدبر در قرآن، روشهای ارزیابی صحیح و ارائه بازخورد فناوری برای یادگیری و روشهای حفظ قرآن برای کودکان است.
محمدی افزود: بُعد دانش شامل آشنایی با قواعد پایه، روخوانی و شمردهخوانی، روانخوانی، درک معنای آیات قرآن در کتابهای درسی و آموزش محتوای کتابهای درسی است. در این طرح دو دوره عمومی و تخصصی، هر کدام 60 ساعت آموزشی، آموزش داده میشود.
وی ادامه داد: اگر بر روی کلیات این طرح توافق شود و جزئیات آن نیز در کارگروهی که کمیسیون تعیین کند، پیش برود، این طرح میتواند به خوبی اجرا شود.
محمدی بیان کرد: آموزش و پرورش اگر در طرح ملی حفظ موفق باشد، امیدواریم که مطالبه مقام معظم رهبری نیز محقق شود. بالغ بر چهار میلیون حافظ کل را پیشبینی کردیم تا آموزش و پرورش تحویل دهد و این تعداد هم به دلیل سن دانشآموزان و میزان توانمندی آنها است. بنابراین آموزش و پرورش شفاف بگوید این هدف را تا چه سالی متحقق میکند. متأسفانه در آموزش و پرورش آهنگ واحد در حفظ نیست. معاون پرورشی طرح حفظ را طی چند سال گذشته به دوش کشیده است، اما واحدهای دیگر همکاری کمی داشتهاند. به طوری که سازمان پژوهش در این امر همراه نشد و ردی از حفظ در کتابهای درسی قرآن دیده نمیشود یا خیلی کم است.
وی ادامه داد: فکر میکنم با همدلی معاونت پرورشی و فرهنگی، معاونت ابتدایی و سازمان پژوهش و با نگاه جدید به ارتقای شایستگی معلمان، میتوان آینده خوبی را رقم زد. معاونت ابتدایی نیز در طرح ملی حفظ کمک جانانه کنند، بلکه این طرح در آموزش و پرورش جایگاه خود را پیدا کند.
مهدی قرهشیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در ادامه به بیان چند نکته پرداخت و گفت: بحث جذب معلمان جدید، بدون مهارتهای لازم، همین چرخه را تکرار میکند، لذا نباید از این نکته غافل شویم. نکته دیگر توجه به این امر است که معلمان موجود همه در یک سطح نیستند، بنابراین سطحبندی و گروهبندی شوند تا متناسب با نیاز آنها، آن دوره طراحی شود.
وی با تأکید بر آسیبشناسی دورههای گذشته، اظهار کرد: همانطور که گفته شد، از این نوع آموزشها داشتهایم، اما به آن نقطه مطلوب نرسیدهایم، یا از نقص آموزش نشئت گرفته بود یا از محتوای آموزشی بوده است. با اطلاع از آن نقصها، سعی میکنیم از تکرار آن در این طرح جلوگیری کنیم.
قرهشیخلو تصریح کرد: اولین نکته مورد لازم معلمان ابتدایی این است که خود صحیحخوان قرآن باشند و انگیزه قرآن خواندن خارج از فضای مدرسه داشته باشد و روش آموزش صحیح به دیگری را متناسب با شرایط مخاطب یاد بگیرد. یعنی اصل موضوع آموزش در این دورهها این است که ساعتش باید به این مهارتها اختصاص پیدا کند. بنابراین دوره باید کاربردی و مهارتی باشد که این موارد در معلم ایجاد شود.
در بخش دیگر این نشست، محسن حاجیمیرزایی، وزیر آموزش و پرورش به سخنرانی پرداخت. وی با اشاره به طرح توانمندسازی قرآنی آموزگاران دوره ابتدایی و مربیان مراکز پیشدبستانی که از سوی کارگروه مربوطه آن در کمیسیون تهیه شده است، اضافه کرد: آنچه تهیه شده برای نقطه شروع خوب است. به هر حال افرادی که درگیر تهیه آن بودند، دارای تجربیات چند دهه فعالیت قرآنی بوده و با این مسئله مأنوس هستند. ما هم به جای اجرای یکباره در سطح کشور به صورت محدود و آزمایشی پیش خواهیم رفت. هدف این است که قادر باشیم، معلم را به سطوحی برسانیم که بتواند دانشآموزان را به این عرصه جذب کند. بنابر این هم سنجش مربیان و هم دانشآموز دارای اهمیت است.
حاجیمیرزایی ادامه داد: اصولاً سنجشی شایسته است که هدایتگر فرایندهای قبلی خودش میشود. هنگامی که سنجش، سنجیده و کارآمد باشد، هدایت میکند، اگر این سنجشها بدون تأمل و توجه باشد، میتواند در فرایند آموزش نیز تأثیرگذار باشد. در این طرح هدف این نیست که معلمی با توانایی و تراز بالای قرآنی را داشته باشیم، بلکه هدف این است که با دانشآموزان ارتباط برقرار کند، شوق قرآن را در دل آنها وارد و سپس مهارتها و تواناییها را در او ایجاد کند.
وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: تأکید میکنم که این طرح به صورت پایلوت در منطقهای مورد اجرا و ارزیابی قرار گیرد و اگر در دستیابی به اهداف با کاستیهایی روبرو بود، حتماً آنها را رفع کنیم و در جهت تکمیل آن گام برداریم. این کار نیازمند حمایت و مشارکت جمع اعضا و دستگاههاست.
بیشتر بخوانید:
وزیر آموزش و پرورش: ورود نیرو به آموزش و پرورش قاعدهمند شد
سپس علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش به ارائه گزارشی از روند اجرای طرح ملی حفظ قرآن در آموزشی و پرورش پرداخت و گفت: حلقه اتصال روخوانی و روانخوانی و درک مفاهیم، حفظ قرآن است. حوزه پرورشی و فرهنگی براساس وظیفه ذاتی خود، موضوع حفظ قرآن را در دستور کار خود قرار داده است و از اولویتهای حوزه پرورشی و فرهنگی به ویژه در دو سال گذشته شده است به ویژه شناسنامهای که برای این اقدام ملی در راستای سند کمیسیون آموزش عمومی قرآن طراحی شد، برنامهریزی خوبی با مشارکت تمامی معاونین شکل گرفت.
وی با اشاره به اینکه سند ملی حفظ نیز تکلیفهایی را برای آموزش و پرورش مشخص کرده است، بیان کرد: قرارگاه مجازی سامانه حفظ قرآن کریم به دلیل استفاده از تجربیات استانها و تولید محتواهای فاخر با دبیرخانه در خراسان رضوی تشکیل شد. برگزاری دورههای آموزشی و پاسخگویی به سؤالات حافظان و برگزاری جلسات لایو و آفلاین، دورههای تربیت مدرس و دورههای آموزشی مختلف از دیگر برنامههای انجام شده است.
کاظمی ادامه داد: ثبتنام از سوی دانشآموزان علاقهمند در برنامه حفظ قرآن کریم در بستر سامانه همگام از سال 1398 شروع شد. بحث حفظ موضوعی، ترتیبی و حفظ جزء سیام قرآن از جمله محوریت فعالیتهایمان قرار گرفت. اقدامات خوبی را با همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه و سایر دستگاهها انجام دادیم که در این راستا محتوای خوب تولید شد و تبلیغات خوبی شکل گرفت.
وی با اشاره به ظرفیتهای مختلف دارالقرآنها و کانونهای فرهنگی ـ تربیتی و تمرکز آنها بر حفظ موضوعی و ترتیبی، افزود: اما در سال 98 و 99 با استفاده از ظرفیت تمامی معلمان دوره ابتدایی، بر حفظ جزء سیام قرآن تمرکز کنیم. بنابراین برنامهریزی جامع و کامل در حفظ جزء سیام قرآن انجام شد. مخاطبان حفظ جزء سیام تمامی دانشآموزان و فرهنگیان بودند که دوره به صورت حضوری و غیرحضوری، طی بازه زمانی سال تحصیلی انجام میشد.
کاظمی با اشاره به 680 محتوای الکترونیکی در حفظ جزء سیام، بیان کرد: مشابه این محتواها در حفظ ترتیبی و موضوعی نیز بوده است. مسئله دیگر در بحث حفظ، بحث منابع انسانی است، به گونهای که جذب نیروی انسانی نخبه قرآنی به دلیل راهبری جریان قرآنی در آموزش و پرورش، استمرار داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه طرح ارتقای صلاحیتهای حرفهای اگر با رویکرد تربیت مدرس انجام شود، میتواند کمکحال بخشهای مختلف قرآنی در سطح کشور باشد، گفت: همیشه یکی از چالشهای شورای توسعه فرهنگ قرآنی مسئله مالی است. بخشی از اعتبار شورای توسعه در سال 97، حدود یک میلیارد و 200 میلیون تومان به حفظ اختصاص یافت و همچنین حدود شش میلیارد تومان را از محل اعتبارات معاونت پرورشی و فرهنگی به توسعه حفظ قرآن اختصاص دادیم.
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش با اشاره به چاپ پوستر کلاسی و پوستر مدرسهای به منظور بحث گفتمانسازی و تبلیغات حفظ جزء سیام قرآن در سالهای گذشته، بیان کرد: در حال حاضر نیز کانالهای مختلفی را در عرصه حفظ در بستر شبکه شاد داریم و به دنبال تولید محتواها به ویژه از سوی حافظان بودیم. همچنین نظارت و ارزیابی در زمینه حفظ ترتیبی و موضوع از طریق سامانه تسما و همگام در حال انجام است.
وی با اشاره به برگزاری محافل انس با قرآن به صورت مجازی در دهه فجر امسال، پیشنهاد داد: امیدوارم اپلیکیشن جامع برای تمامی ابعاد حفظ متناسب با سن دانشآموزان طراحی شود تا به سهولت در اختیار دانشآموزان باشد و از ظرفیت تمام معلمان استفاده کنیم.
از دیگر موارد مطرح شده در این جلسه؛
سپس درخواست عضویت وزارت جهادکشاوری براساس اعلام این وزارت به رأی گذاشته شد. حوزه نمایندگی ولیفقیه این وزارتخانه دارای مأموریت قرآنی در سطوح مختلف به ویژه حوزه آموزش و پرورش عمومی قرآنی برای کارکنان و خانوادههای آنان، روستائیان و عشایر کشور، جامعه بهرهبردار کشاوری و ... است. اما رأی لازم را برای عضویت کسب نکرد.
در ادامه این جلسه باتوجه به انقضای مدت عضویت صاحبنظران قبلی و ادغام اخیر اتحادیه قرآنی تشکلهای و مؤسسات مردمی و اعلام نمایندگان پیشنهادی از سوی مدیرعامل اتحادیه مدغم، سیدمحسن موسویبلده، رحیم قربانی و پیمان سلیمی به ترتیب حائز بیشترین رأی شدند و برای مدت دو سال به عنوان صاحبنظرات مؤسسات قرآنی مردمی عال در حوزه تخصصی به عضویت کمیسیون درآمدند.
در بخشی دیگری از این نشست، سالار عرفانینسب، مسئول دبیرخانه کمیسیون آموزش عمومی قرآن به تبیین دستور دیگر این جلسه با موضوع «بررسی و ارزیابی تدابیر و اقدامات زیستکرونای دستگاهها» پرداخت و گفت: کمیسون پس از بررسی وضعیت فعالیتهای قرآنی در این شرایط، دو اقدام را لازم میداند؛ یکی ارائه گزارش از وضعیت اثرگذاری کرونا در روند جاری فعالیتهای قرآنی که لازم است از سوی هر کدام از دستگاههای عضو طی یک هفته به منظور تبادل تجربیات انجام شود و سپس برنامه و تدابیر یک ساله زیست کرونا برای تقویت فعالیتهای قرآنی در حوزه تخصصی با تأکید بر فضای مجازی ارائه شود. اعضا میتواند به صورت شفاهی و کتبی از طریق ایمیل با کمیسیون آموزش عمومی قرآن و یا بستر فضای مجازی با دبیرخانه کمیسیون مرتبط باشند.
ندا عباسی
انتهای پیام