بررسی چالش‌های پیش‌روی فعالیت‌های قرآنی و راهکارهای برون‌رفت / رونمایی از 4 اثر

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست قرآنیان منادیان نور و امید با محوریت گفتمان امید و‌ باور به توان مردم و‌ تواصی به حق و‌ صبر، شنبه شب ۱۸ اردیبهشت‌ماه، با حضور حجج اسلام والمسلمین سیدمهدی خاموشی، رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه؛ حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی و محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و جمعی از مدیران، فعالان و پیشکسوتان عرصه قرآنی در یادمان شهدای هفتاد و تن(مجتمع سرچشمه تهران) برگزار شد.

در بخشی از این جلسه، هر کدام از چهره‌های قرآنی به بیان نقطه نظرات خود پرداختند. در ابتدا منصور آقامحمدی، از فعالان قرآنی کشورمان به ارائه پیشنهادی مبنی بر استفاده بیش از پیش از ظرفیت قرآنیان پرداخت و گفت: طی هشت سال دفاع مقدس با حضور 50 فرمانده، دوران دفاع مقدس مدیریت شد و همین تعداد در برابر 25 کشور ایستادگی کردند. امروز در ایران اسلامی نه تنها 50 فرمانده بلکه شاهد لشکر 50 تا 60 هزار نفری قاریان و حافظان قرآن، 120 هزار حسینیه و تشکل مذهبی و 75 هزار مسجد هستیم که می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم.

گزارش تصویری نشست قرآنیان؛ منادیان نور و امید

تغییر دغدغه‌های انقلابی در ادوار مختلف 

در بخش دیگری از این جلسه محمدرضا صلحجو، پیشکسوت قرآنی کشور با تأکید بر اینکه جلساتی از این دست زیاد بوده است، گفت: باید مقداری جدی‌تر وارد مسائل شد تا بتوانیم به اثرگذاری بهتری برسیم. این قبیل جلسات در دوران مختلف متعدد بوده است. اگر دوره پس از انقلاب اسلامی را با نگاه جامعه‌شناسی تقسیم‌بندی کنیم، در دهه اول بعد از انقلاب تمام دغدغه این بود تا انقلاب را حفظ کنیم و در ادامه آن را به سراسر جهان گسترش دهیم.

وی افزود: آن زمان شعارها و آرمان‌های بسیار بزرگی در ذهن و انگیزه‌های بسیار بالایی در بین جوانان برای تحقق این امر وجود داشت. هشت سال از آن 10 سال در جنگ سپری شد و همین جنگ نشان داد جوانان چقدر با اراده بودند و چه توانمندی‌هایی وجود داشت. در ادامه دهه دوم، سوم و ‌چهارم با مشکلات سپری شد تا به دهه پنجم ‌رسیدیم، الان به مرحله‌ای رسیده ایم ‌که همه هدف ما باید متوجه حفظ اسلام‌ و ‌انقلاب و ‌جلوگیری از فرار نسل جوان از انقلاب باشد.

ایجاد فاصله بین دو نسل از فعالان قرآنی 

صلحجو با تأکید بر اینکه در انتقال آرمان‌ها، اهداف و انگیزه‌های نسل اول انقلاب به نسل فعلی چندان موفق نبوده‌ایم، اظهار کرد: فاصله زیادی بین نسل اول قرائت قرآن و نسل فعلی ایجاد شده است. الان باید به این مسئله فکر کنیم که چه اتفاقاتی افتاده است که به این مرحله رسیده‌ایم و برای حل این مسئله چه کارهایی انجام دهیم. باید یک کار تحقیقی صورت گیرد و مشخص کند چه اتفاقاتی افتاده است که فرزندان خودمان حرف نسل اول انقلاب را گوش نمی‌دهند.

این پیشکسوت قرآنی کشورمان با اشاره به اینکه در گذشته جلسات آموزش قرآن مملو از جمعیت بود، گفت: در جلساتی که امروزه از اول تا انتهای جلسه تنها مباحث تنغیمی و انتقال از یک مقام به مقام دیگر و ... مطرح و کمتر به معنویات و انگیزه‌های فاخر و والا پرداخته می‌شود. چه شده است که اینگونه شده، آیا مسائل سیاسی دخیل بوده یا مسائل اقتصادی باعث چنین چیزی شده است؟ الان وضعی که جوانان دارند، مطلوب نیست. درخواست من این است که صاحب‌نظران بیشتر در این مسئله صحبت داشته باشند.

تلاش افراد در راه قرآن بیشتر از دستگاه‌ها دولتی بوده است

بر اساس گزارش ایکنا، ولی یاراحمدی، پیشکسوت قرآنی کشورمان نیز طی سخنانی رویکرد مطلوب سازمان تبلیغات اسلامی در گفتمان‌سازی قرآنی را ارزشمند ارزیابی کرد و گفت: در چهل سال گذشته عمده تلاش مخلصانه اساتید بسیار بیشتر از دستگاه‌های دولتی بوده است. البته فعالیت‌ها و رویدادهای بزرگ قرآنی بیشتر به چشم آمده است، اما اگر یک بررسی صحیح داشته باشیم از نظر من سهم اساتید و سهم خود مقام معظم رهبری که رویکردها و راهبردها را تبیین کردند و سهم جوانان به مراتب بیشتر از دستگاه‌ها بوده است.

یاراحمدی با تأکید بر اینکه در این سال‌ها عمده تلاش‌ها به سمت فعالیت‌های قرآنی بوده است، بیان کرد: باید زودتر از این به سمت توسعه رفتار قرآنی حرکت می‌کردیم. از طرف دیگر به سمت احقاق حق قرآن از حاکمیت نیز حرکت کنیم تا در نظام، حاکمیت قرآنی جاری و ساری باشد. در جای جای اسناد و مدارک موجود در کشور و از جمله قانون اساسی، قرآن، آمده است، اما جز صحنه دفاع مقدس و مقاومت که از قرآن به خوبی بهره گرفت، استفاده دیگری نداشته‌‍ایم و همین باعث شده این گروه به عنوان سرگروه اصلی جامعه قرآنی شناخته شوند.

رئیس اسبق مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف اظهار کرد: امید فردی به خدا و ائمه(ع) در قلوب مردم هست و به نظر می‌رسد این امید فردی بیشتر شده است. اما بحث ما امید به کارآمدی نظام اسلامی، امید به کارآمدی دین در اداره جامعه، امید به کارآمدی قرآن در زندگی فردی و مواردی از این دست است. دشمن دقیقاً این را نشانه گرفته است و لذا باید آگاه باشیم که منظور از امید، چنین عرصه‌هایی هست.

این پیشکسوت قرآنی به بیان مؤلفه‌های امید پرداخت و گفت: امید درست دارای سه مؤلفه است. یکی از این مؤلفه‌ها این است که انگیزه‌بخش باشد، در ادامه هدف درستی داشته باشد و راه درست را نشان دهد. پس امیدآفرینی که باید حرکتی ایجاد کند، مد نظر قرار دهیم. رویکرد ترویج رفتار قرآنی در زندگی چیزی است که در مقایسه با فعالیت‌های قرآنی عقب مانده است و باید در گام دوم این را با توجه بیشتری پیگیری کرد. ضمن اینکه باید به اجتماع و اقتضائات آن نیز توجه داشته باشیم و از اساتید جامعه‌شناسی استفاده کنیم. ما نمی‌توانیم با تبلیغ صرف، یک پدیده را تبدیل به رفتار کنیم. بسیاری از همین سازوکارها در قرآن آمده و می‌توانیم مورد استفاده قرار دهیم.

اصلی‌ترین هدف طاغوت ناامیدی به آینده است 

در ادامه این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی خاموشی با تأکید بر اینکه نظام اسلامی خونخواه تمام شهدای تاریخ است، گفت: نظام اسلامی برای مستضعفین قیام می‌کند و خود را متولی دفاع از اصل اسلام ناب می‌داند. مگر عربستان سعودی عابر بانک آمریکا نبود؟ چرا برای ارتباط با ایران به دریوزگی افتاده است؟ چرا مگر اینها پول نداشتند، چرا الان سراغ ما آمده‌اند؟ ما نباید ظرفیت‌های خودمان را فراموش کنیم، این دولت‌ها می‌آیند و می‌روند و اصل انقلاب است که می‌ماند. شک نکنید که انقلاب با آرمانخواهی انقلاب می‌ماند.

وی در ادامه به آیه «إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ» اشاره کرد و افزود: باید نسبت به اسلام‌خواهی محکم بایستیم و این ایستادگی به نتیجه خواهد رسید. زمانی به کاخ «بن علی» در زنگبار رفتم، بن‌علی حاکمی بوده که ۱۷۰ سال حکومت کرده است، در آن کاخ شعر سعدی و آیات قرآن و وجود مقدس علی ابن ابیالطالب(ع) را دیدم. این حاکم برای جنوب فارس بوده است و خود او حاکم برای ایالت‌های دیگر که امروز هر کدام یک کشور هستند، حاکم تعیین می‌کرد.

خاموشی به بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد و گفت: نگاه مقام معظم رهبری به انقلاب اسلامی در این بیانیه به خوبی ترسیم شده است. معظم له در این بیانیه پیروزی انقلاب اسلامی را آغازگر نسل جدیدی در جهان می‌داند و اینکه ابتدای صحبت‌های خود اشاره کردم که انقلاب اسلامی جریان شمال ـ جنوب را تغییر داده، واقعاً این کار را کرده است. جریان نظام سلطه با تمام عرض و طول خود با ما دشمنی می‌کند تا بلکه مانع از به هم خوردن این جریان شود.

نقدی بر تکراری بودن جلسات هم‌اندیشی 

به گزارش ایکنا، رحیم قربانی، رئیس سازمان قرآن و عترت بسیج تهران بزرگ، ضمن نقد مطالب مطرح شده در این جلسه گفت: در عین اینکه از ریاست محترم سازمان اوقاف به جهت بیان مطالب ویژه قدردانی می‌کنم، اما ما انتظار دیگری از این جلسه داشتیم. اگر قرار است به همین صورت کلی ادامه داشته باشد، به جایی نخواهد رسید.

قربانی به تحقیقی که از 10 هزار نفر از دانشجویان تهران و تبریز صورت گرفته است اشاره کرد و افزود: این افراد بزرگ‌ترین موانع انس با قرآن را دست‌اندرکاران امور قرآنی عنوان کرده‌اند. از طرف دیگر سازمان تبلیغات اسلامی هم پژوهشی انجام داد و بیش از 70 درصد مردم تهران روخوانی قرآن را نمی‌دانستند. به نظر می رسد با وجود این همه نهاد و سازمان و اساتید، بیشتر به روند اداری خو گرفته شده است و در میدان بودن و به شکل جهادی وارد کار شدن رنگ باخته است.

وی بیان کرد: شاید ما دغدغه داشته باشیم، اما این دغدغه برای اسم و نهاد و سازمان و جایگاه و ... است. به جهت همین بحث‌ها بسیار منتظر مانده‌ایم تا سازمان خلاءهایی که بوده است، برطرف کنند، اما صورت نگرفت. بعد از شهادت سردار سلیمانی جمعی به صورت خودجوش انجمنی را به نام قرآنیان مکتب شهید سلیمانی تشکیل دادند. به نظر می رسد در عین احترام به این جلسه بیاییم آن جلسه که خودجوش و مردمی است، تقویت کنیم و مسائل را در همانجا مطرح کنیم.

در ادامه این جلسه محمد خواجوی، پیشکسوت قرآنی کشورمان به بیان نکات کوتاهی در مورد دستور جلسه و لزوم طرح مطالب مبتلابه جامعه و پس از آن نیز محمدرضا پورمعین، فعال قرآنی کشور نیز به بیان برخی مطالب پرداخت و گفت: تمام مطالب مقام معظم رهبری را در مورد فعالیت‌های قرآنی پیگیری کرده‌ام، 50 درصد مطالبات مقام معظم رهبری کاملاً مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.

وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در مورد راهبردی بودن فعالیت‌های قرآنی اشاره کرد و افزود: این راهبردی بودن مانند بحث هسته‌ای و موشکی و ... است. اقدامات عملی از سوی دستگاه‌های اجرایی و نهادهای انقلابی در این حوزه به طور جدی دنبال نشده است. البته گام‌های خوبی برداشته شده است. پیشنهاد من این است که این گفتمان‌ها در گروه‌های کوچک‌تر برگزار شود تا دیگر شاهد نباشیم از آمار ندانستن روخوانی مردم صحبتی به میان بیاید.

بر اساس گزارش ایکنا، در بخش دیگری این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به اینکه در این نشست دو کلان‌مسئله مرتبط و فوق العاده مطرح شده است، گفت: یکی از آنها مسائل قرآنی جامعه است که حق است و اظهار نظر در این باره باید ادامه یابد. در این زمینه نشست‌های متعددی برگزار شده است و جا دارد این هم‌اندیشی‌ها در هر قالب و ساحتی ادامه داشته باشد.

وی افزود: ما نه فقط مطالبات و فرمایشات مقام معظم رهبری را باید دنبال کنیم، حتی باید مسئله‌ای که معظم له نیز به آن اشاره نکرده است، احصا کنیم و به آن نیز بپردازیم. خبرگان در این جمع به قدری هستند که بتوانند چنین مواردی را احصاء کنند. ضمن اینکه علاوه بر احصا باید با اندیشه‌ورزی راه حل تحقق آن مطالبات را نیز فراهم آورد.

قمی با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی مسئله‌های اولویت‌داری دارد، بیان کرد: این سؤال وجود دارد که چه کسانی می‌توانند مسئله‌های اساسی را حل کنند؟ تلقی بنده این است که بار اصلی نه تنها در حل مسائل قرآنی صرف، که در حل مسائل انقلابی و اجتماعی بر دوش جامعه قرآنی است. اگر یکی از مسائل امروز انقلاب اسلامی، سبک زندگی است، ما می‌توانیم در مورد سبک زندگی قرآنی حرف بزنیم که چگونه شکل می‌گیرد، چگونه بسط پیدا می‌کند و هزاران چگونه دیگر ... و با نگاه قرآنی چگونه می‌توانیم در این عرصه فعالیت داشته باشیم؟

رونمایی از چهار اثر قرآنی 

در ادامه نوبت به رونمایی از دو کتاب «صبر، تواصی و امید» تألیف محمدعلی رضایی‌اصفهانی و «سیاست‌گذاری قرآنی مبتنی بر دیدگاه‌های مقام معظم رهبری» تألیف مرکز مطالعات راهبردی سازمان دارالقرآن و دو لوح فشرده «آموزش حفظ سوره به سوره قرآن کریم» تألیف محمدمهدی بحرالعلوم و «تفسیر آسان قرآن» تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی رسید. در انتها نیز حمیدرضا احمدی‌وفا، قاری بین‌المللی کشورمان به تلاوت آیاتی از کلام الله مجید پرداخت.