سنت‌های عید فطر در اندونزی از «حلال به حلال» تا عیدی‌دادن ادارات + عکس
برگزاری مراسم عید فطر به عنوان بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین عید در اندونزی همیشه با سنت‌های خوشحال‌کننده همراه است. احساس خوشحالی و مسرت نه فقط در ایام عید فطر، بلکه از شروع ماه رمضان آغاز می‌شود.
به گزارش ایکنا؛ رمضان را شاید بتوان تنها عاملی دانست که با فرارسیدن آن در مجمع الجزایر اندونزی با بیش از 300 گروه قومی، 742 زبان و گویش‌های مختلف و بیش از 17 هزار جزیره مختلف حس و حال یکسانی حمکفرما می‌شود.
اندونزی از نظر زمانی به سه منطقه غربی، مرکزی و شرقی تقسیم شده است. در حالی که در بخش غربی این کشور که «جاکارتا»، پایتخت اندونزی نیز در آن واقع شده، ساعت 12 است، در بخش مرکزی در جزیره «سولاوِسی» ساعت 13 و در بخش غربی که جزایر «ملوک» در آن قرار دارد، ساعت 14 است.
از نظر تعداد مناطق زمانی، اندونزی با در اختیار داشتن سه ساعت مختلف در صدر کشورهای آسیایی از این نظر قرار دارد.
برگزاری مراسم عید سعید فطر به عنوان بزرگ‌ترین و با شکوه‌ترین عید این کشور جنوب شرق آسیا همیشه با سنت‌های خوشحال‌کننده همراه است. احساس خوشحالی و مسرت نه فقط در ایام عید فطر، بلکه از شروع ماه رمضان آغاز می‌شود. فعالیت‌های گوناگون، ماه مبارک را در کشور اندونزی با شکوه کرده است و این فعالیت‌ها در عید فطر نیز ادامه می‌یابد.
بنا به اعلام رایزنی فرهنگی ایران در اندونزی، صله رحم (بازدید از فامیل) و تنوع انواع تنقلات ویژه عید فطر در این ایام مرسوم است که این سنت نسل به نسل منتقل شده است. هر منطقه در اندونزی هنگام جشن عید برنامه و سنت منحصر به فرد خود را دارد، مانند بازگشت به شهر یا روستای خود و لذت بردن از لحظات در کنار خانواده و فامیل بودن. در ادامه به برخی از این سنت‌ها اشاره می‌شود:
1. بازگشت به خانه و زادگاه
بسیاری از مردم اندونزی برای یافتن شغل یا مسائل دیگر زادگاه خود را ترک کرده‌اند و در مناطق دیگر زندگی می‌کنند. این موضوع حتی در دهه‌های گذشته نیز اتفاق افتاده و عید فطر زمان مناسبی برای بازگشت به خانه و زادگاه است.
بازگشت به خانه و زادگاه که به اندونزی مودیک (Mudik) گفته می‌شود، یک سنت بسیار شگفتانگیز است می‌توان گفت اندونزی به یک کشور با بیشترین تعداد مسافرین مودیک در فصل عید تبدیل شده است. ده‌ها میلیون نفر مسافرت یا مودیک می‌کنند و از یک جزیره به جزیره دیگر سفر می‌کنند و این سنت همچنان تا به امروز ادامه دارد.
ایام عید فطر زمان بسیار مناسبی برای ملاقات با خویشاوندان است، زیرا این تعطیلات نسبتاً طولانی است و می‌تواند زمان کافی برای سفر را در اختیار مسافران قرار دهد. جاکارتا در ایام عید بسیار خلوت می‌شود، چرا که میلیون‌ها نفر به زادگاه‌ها و شهرهای خود باز می‌گردند.
2. حلال به حلال
اگرچه امروزه بسیاری از ما از ابزارها یا گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنیم تا عید فطر را به اقوام و دوستانمان تبریک بگوییم، اما برای اکثر مردم اندونزی حلال به حلال هنوز هم ضروری است و همیشه لذت بخش است.
حلال به حلال سنتی است که مدت‌های طولانی است که رواج دارد؛ طبق این سنت مردم به بازدید یکدیگر می‌روند و طلب حلالیت می‌کنند و عید را با خانواده‌هایشان، دوستان، خویشاوندان، همسایگان و کسانی که به نظر اهمیت برای بازدید دارند، جشن می‌گیرند.
این لحظه معمولاً زمان مناسبی برای عذرخواهی از هم دیگر است. حلال به حلال (عذرخواهی و طلب حلالیت) حتی پس از گذشت چندین روز از عید و در زمان بازگشت به سر کار و فعالیت‌های معمول در مدارس، ادارات و سایر مکان‌ها انجام می‌شود.
3. تکبیر دسته‌جمعی در اطراف شهرها و روستاها
فرارسیدن عید فطر همیشه با تکبیرگفتن به عنوان نشانه پیروزی پس از یک ماه روزه‌داری همراه می‌شود. در این لحظه یکپارچگی و انسجام جامعه به خوبی مشاهده می‌شود.
مردم به خیابان‌ها می‌آیند و جشن می‌گیرند، چه با استفاده از وسیله نقلیه و چه فقط با راه‌رفتن و پای پیاده در بین گروه‌ها. این امر بسیار سرگرم‌کننده بوده و به یکی از مشتاقانه‌ترین انتظارات در طول دوره عید تبدیل شده است، زیرا این نخستین برنامه در جشن عید است.
4. طبل زدن
صدای تکبیرگفتن همیشه همراه با طبل‌زدن در خیابان‌ها به گوش می‌رسد. این صدا به فضای شاد حاکم بر جامعه افزوده می‌شود. صدای تکبیر از شب تا صبح عید شنیده می‌شود. در خیابان‌ها و همچنین مساجد طبل‌ها را همراه با صدای تکبیر می‌زنند؛ بنابراین، طبل یکی از نمادهای عید فطر است. لذا، جای تعجب ندارد که تصویر طبل به عنوان نماد عید استفاده شود. به عنوان مثال، کارت تبریک عید با نماد طبل تزئین می‌شود.
5. کِتوپات (Ketupat): برنج چسبیده تهیه شده در قالب برگ نارگیل
عید و کِتوپات دو چیز جدایی‌ناپذیر هستند. این غذای ویژه ایام عید معمولاً با انواع غذاهای دیگر آماده و با روش‌های متفاوتی در هر منطقه در اندونزی ارائه می‌شود. کِتوپات عید فطر به یک منوی بسیار ویژه تبدیل می‌شود، زیرا تقریباً تمام خانواده‌ها آن را با خوشحالی کنار اعضای خانواده می‌خورند و از آن لذت می برند. عید فطر بدون کِتوپات ناقص است.
6. فرستادن غذا برای دیگران
سنت برای همدیگر غذا فرستادن نیز تقریباً در تمام مناطق اندونزی اجرا و معمولاً برای خویشاوندان و همسایگان ارسال می‌شود.
این سنت به ما می‌گوید که همیشه با دیگران رابطه دوستانه برقرار و روابط را به خوبی حفظ کنیم. بعضی از مناطق این سنت را قبل از آخرین افطار ماه رمضان انجام می‌دهند، چرا که معمولا غذاهای عید در همان روز آماده می‌شود.
7. هدیه عید یا THR
هدیه مرسوم عید یا به قول اندونزیایی‌ها THR، مقدار پولی است که شرکت‌ها و ادارات به کارکنان خود در عید فطر می‌دهند. مبلغ آن به شرایط تعیین شده از سوی دولت تنظیم می‌شود که به عنوان هدیه ویژه در لحظات خاص مانند روز عید در نظر گرفته شده است.
با این حال، نه تنها شرکت‌ها و ادارات به کارکنان خود THR می‌دهد، سنت THR دادن به وسیله بزرگسالانی که کار کرده‌اند و درآمد دارند، برای کودکان رواج دارد. این چیزی است که کودکان از انتظار دارند و باعث خوشحالی آن‌ها می شود. مقدار پولی که توزیع می‌شود، معمولاً پول نو است. بنابراین بسیاری از مردم پول خود را در بانک و یا سایر صرا فی‌ها تبدیل به پول نو می‌کنند.
8 . خرید لباس‌های جدید
سنت استفاده از لباس‌های جدید در طول ایام عید فطر نیز یکی از سنت‌های رایج میان جامعه اندونزی است. اگر چه تنها به عنوان یک نماد یا عادت است، اما تقریباً همیشه همراه با جشن عید فطر هر سال رخ می‌دهد.
سنت خرید لباس‌های جدید برای استفاده در ایام عید فطر به وسیله مراکز مختلف خرید با تخفیف زیاد پشتیبانی می‌شود. بنابراین، این سنت در جامعه اندونزی پایدار است.
9. زیارت قبور
زیارت قبور برای اکثر مردم اندونزی در ایام عید ضروری است و معمولاً پس از نماز عید یا صبح نخستین روز عید انجام می‌شود. مردم به آرامگاه‌ها می‌روند و برای خانواده‌ها و خویشاوندان مرحوم‌شده دعا می‌کنند.
10. تفریح
تعطیلات طولانی مخصوصا در هنگام بازگشت به خانه و زادگاه بدون برنامه‌های تفریحی قطعاً کامل نخواهد بود. برنامه تفریحی یکی از سنت‌های مورد انتظار بسیاری از افراد است، زیرا این زمان فرصت خوبی برای سفر به همراه اعضای خانواده است.
11. ترقه و آتش‌بازی
سنت ترقه‌بازی در روز عید با اینکه خطرناک و مورد امتناع دولت است، اما تبدیل به یک سنت شده که حذف آن مشکل است.
برای جایگزینی ترقه‌بازی، مردم از آتش‌بازی برای شکوه‌ترکردن جشن پیروزی مسلمانان استفاده می‌کنند، چرا که آتش‌بازی‌ها منجر به انفجارهای هنگام ترقه‌بازی نمی‌شود. با این حال، در اجرای آتش‌بازی باید مراقبت به عمل آید.
